Zerknąłem co tam przed wojną na tym odcinku propagandy. Na scenie.
"Dreyfus. Reportaż historyczny w 6-ciu aktach" H. J. Rehfischa i W. Herzoga"
(1931)
"Panowie Rehfisch i Herzog uprawiają kłusownictwo w lesie historji; postaci i problemy ich utworu pasą się na łące autentycznego życia - pasą się i chorują na złą przemianę materji; kategoryj historycznych nie udało się autorom przetworzyć na kategorje teatralne".
"Poza temi scenami "reportaż historyczny" sprawy Dreyfusa jest martwy; specjalnie chodzi mi o dwie pierwsze odsłony: zła przemiana materji historycznej na dramatyczną sprawia, że hałaśliwe sceny w domu Esterhazego i "psychologiczne" migawki w pokoju podpułkownika Picquart są tylko konwersacyjną odbitką rzeczywistości: nużą i nudzą. Reżyserja w celu zaktywizowania widowiska winna te dwie odsłony skreślić"
"Objektywizm historji należy do bajeczek, tak samo i t. z. "surowa wymowa faktow"; reportaż historyczny sprawy Dreyfusa jest spreparowany tendencyjnie"
"Gorzej, że poza djalektyką sceniczną faktów, mamy jeszcze demonstracje werbalne, niepogłębione akcją (sceniczną, nie historyczną) i rzucane ze sceny na kredyt, np. tanie demonstracje przeciwko antysemityzmowi". (1931)
I 2 recenzja
M. Gersdorf, VII B. (1932)
Dreyfus. Reportaż historyczny w 6-ciu aktach" H. J. Rehfischa i W. Herzoga
"Sprawa Dreyfusa, oskarżonego o wydanie dokumentów, dotyczących obrony narodowej, obcemu mocarstwu, zdobyła w swoim czasie w całej Europie rozgłos. Dreyfus, kapitan wojsk francuskich, pochodzenia żydowskiego, zostaje w 1894 r. skazany przez sąd wojenny, paryski na degradację i dożywotnią deportację. W czasie jego pobytu na wygnaniu dzięki E. Zoli rzucono nowe oświetlenie na tę sprawę, dowodząc, że autorem dokumentu, na mocy którego oskarżono Dreyfusa, jest hr. Esterhazy. I tu następuje długi okres procesów, które obejmują coraz to szersze warstwy społeczeństwa. Cała Francja dzieli się na dwa obozy "dreyfuzistów" broniących magistratury i cywilnej procedury i "antydreyfusistów", lojalnych obrońców honoru armji.
Ogólne wzburzenie namiętności wykorzystywują elementy antyrządowe i antyburżuazyjne, z drugiej zaś strony, ze względu na pochodzenie Dreyfusa wysuwa się sprawa antysemityzmu i walki z wszechwładnym kapitałem żydowskim.
Tę sytuację H. I. Rehfisch i W. Herzog w swym reportażu historycznym odmalowali z silną ekspresją
dramatyczną, oddając wiernie fakt historyczny, aczkolwiek ze zbyt może wielką sympatją (zdaje się, że plemienną) dla swego bohatera - Dreyfusa. Dreyfus, niewinnie posądzony i cierpiący urasta tu do symbolu "upośledzonego" żydowskiego społeczeństwa, a całkowita jego rehabilitacja przez rząd francuski staje się tu również symbolicznem zwycięstwem bodaj, że dążeń nacjonalizmu żydowskiego.
Sztuka ta w Teatrze Miejskim została odegrana w świetnej obsadzie ról. Na czoło zespołu wybija się Jerzy Woskowski w trudnej roli Emila Zoli, a Józef Winawer daje świetną, silnie zarysowaną postać J. Jaures'a. Z pomniejszych ról niektóre są zbyt przeszarżowane. Godna uwagi jest oprawa dekoracyjna, pełna harmonijnej prostoty, ciekawie kontrastującej w scenach zbiorowych z trafnie uchwyconym tłumem paryskim.
Całość, szczególnie zaś uwagi prosemickie znalazły silny oddźwięk wśród publiczności przeważnie niearyjskiego pochodzenia". (1932)
Autorzy recenzowanej agitki to:
Hans Josef Rehfisch (później jako Hans José Rehfisch) /1891-1960/, wywodzący się ze zgermanizowanej lub niemieckiej rodziny żydowskiej z Wielkopolski (syn urologa Arona/Eugena i Hedwig Manczyk), pierwotnie prawnik; jego pierwszą żoną była psychoanalityk. W czasie wojny autor pracy dyplomowej pt. Prawny charakter wywłaszczenia /1916/. Później robił w teatrze i dramatopisarstwie, opisywany przez ziomków jako "najsłynniejszy niemiecki dramaturg lat dwudziestych". Za najbardziej znaną jego produkcję uchodzi antyfrancuska i prożydowska sztuka "Die Affäre Dreyfus“, której premiera odbyła się w Berlinie, Rehfisch występował wówczas pod jednym z licznych pseudonimów René Kestner (inne to: HG Tennyson Holmes, Sydney Phillips, Georg Turner-Krebs, José Rehfisch i Georg Turner), premiera sceniczna we Francji spotkała się z protestami, skuteczni w tym okazali się arystokraci i robotnicy z monarchistycznej Action française. Na podstawie tej sztuki powstały także filmy - w Niemczech (1930), na Wyspach Brytyjskich (1931) i plagiat - Werner Bros. w USA (1937). A Rehfisch współnapisał również powieść na podstawie tej sztuki. Ten dramaturg żydowski był także, wraz z dwójką kolegów od dramatów, znanym w Republice Weimarskiej promotorem zabijania dzieci i walki z jego zakazem - tworzyli trio - liberał, komunista, socjalista. On uchodził w tym gronie za liberała - pozostali to Carl Crede-Hoerder (eugenik z SPD) i Friedrich Wolf (żydowski komunista z KPD, później obywatel sowiecki, lekarz Brygad Międzynarodowych w czasie wojny w Hiszpanii, pierwszy ambasador NRD w PRL). Po objęciu rządów przez nowego niemieckiego kanclerza Rehfisch został aresztowany na krótko. Po zwolnieniu wyjechał do Wiednia, gdzie robił w teatrach, później na Wyspy Brytyjskie (sztuki, później praca w BBC, działał w lewicowym klubie niemieckich emigrantów), a po wojnie w USA - tu wymienia się pracę dla OSS, wykładał też w pełnym służb, komunistów i globalistów - New School for Social Research w NY. W 1951 wrócił do Niemiec, ale jakoś nie wschodnich, choć wydawałoby się, że powinien tam... jednak często je odwiedzał i wystawiał się tam. NRD odwdzięczyła się po jego śmierci 4-tomową antologią. W RFN oczywiście antymilitarysta i w takim duchu produkcje. Pisał kolejne sztuki, zatoczył koło czy inną gwiazdę - w 1951 r. opublikował powieść równie "historyczną" pt. "Czarownice z Paryża”, "która dotyczyła czarów i intryg na dworze Ludwika XIV". Zmarł w 1960.
Drugi, obok Hansa Rehfischa, autor recenzowanej agitki "o Dreyfusie" to Wilhelm Herzog (1884-1960), żydowski historyk literatury, encyklopedysta i dramatopisarz. Od 1920 r. w Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), w 1928 miał zostać z niej wydalony (trockizm?), po książce o Dreyfusie wydał kolejne. Po objęciu władzy przez nowego kanclerza Niemiec, wyjechał do Szwajcarii (tu jego drugą żoną została córka prezesa Szwajacarskiego Stowarzyszenia Bankowców), później wyjazd do Francji, gdzie był internowany w latach 1939-1941, w 1941 r. nie wpuszczono go do USA i do 1945 przebywał na Trynidadzie, w 1945 w USA, w 1947 w Szwajcarii, od 1952 w Monachium, gdzie zmarł w 1960.
Komentarze