"Czy wierzy Pan w zbrodnię katyńską?" (Izba Gmin, 1945 r.)

Osoby:

Mr. Mack - John David Mack (1899-1957), członek Izby Gmin z okręgu Newcastle-under-Lyme, członek Partii Pracy, w parlamencie w latach 1942-1951 (bez powodzenia startował w wyborach w 1929 i 1931 r. w 1942 roku nie miał przeciwnika, zajął miejsce poprzednika, który został parem). W Jewish Year Book wymieniony wśród żydowskich posłów. Żydzi naliczyli wówczas 16 takich.

Major Beamish - Tufton Beamish (1917-1989), oficer armii brytyjskiej walczył we Francji, w Singapurze, północnej Afryce i we Włoszech, członek parlamentu z ramienia Partii Konserwatywnej z Lewes (1945–1974) - wskazany przez ustępującego ojca (posła, admirała) jako kandydat konserwatystów. Autor książek, baron Chelwood. Odznaczony Polonia Restituta i Złotym Krzyżem Zasługi (1944).

Mr. Pritt - Denis Nowell Pritt (1887-1972), prawnik, polityk Partii Pracy (współpracował z komunistami), kryptokomunista, sympatyk ZSRS, który odwiedził w 1932 r., wydalony z Partii Pracy w 1940 r. za poparcie ataku ZSRS na Finlandię; przez George'a Orwella uznany w owym czasie za "być może najbardziej efektywnego pro-sowieckiego publicystę w tym kraju [UK]". W 1954 r. odznaczony Międzynarodową Stalinowską Nagrodą Pokoju, honorowy obywatel Lipska, udekorowany złotą Gwiazdą Völkerfreundschaft. Członek Izby Gmin w latach 1935-1950.

Londyn, 7.XII.1945 r., Izba Gmin, po lunchu:

Mr Mack: (...) akurat zdarzyło się, że całkiem niedawno byłem w Polsce i mogę opisać moje szczere wrażenia i [przedstawić] oparty na faktach raport z obserwacji, które poczyniłem bez żadnych ograniczeń. Nie podjąłem się poprowadzenia wycieczki, ale miałem możliwość podróżowania w tych częściach Polski, w których było to możliwe. Podróżowałem po Polsce przez 16 dni i tylko ponadprzeciętny obserwator mógłby twierdzić, że poznał życie w Polsce w tak krótkim czasie. Ale nie dostrzegłem żadnych dowodów - jakkolwiek szukałem ich - rosyjskiej brutalności, rosyjskiej podłości czy jakiejkolwiek chęci rosyjskiej armii czy władz cywilnych czy jakichkolwiek innych Rosjan by złamać ducha Polski i dopuścić się potwornych aktów tyranii, które są zarzucane przez mojego szanownego i dzielnego przyjaciela [vice-admirał Taylor].

[jedna z odpowiedzi posła prof. Douglasa Lloyda Savory  z Królewskiego Uniw. w Belfaście, przytacza m.in. fragment z raportu T.S. Gordona z delegacji Kongresu USA (ang.), mowa jest m.in. o tym, że wielu "Polaków" to Rosjanie w polskich mundurach, często są demobilizowani w Polsce i przyjmują obywatelstwo.]

(...)

Mr. Mack: (...) Nikt nie kwestionował dobrych intencji tego kraju [ZSRS] kiedy weszliśmy do wojny. Jednym z celów tego było całkowite wyzwolenie Polski.

Sir G. Fox: Rosja zaatakowała [Polskę], nieprawdaż?

Major Beamish: Czy to nie jest fakt, że Rosja zaatakowała Polskę i czy którykolwiek, którykolwiek spośród szanownych posłów w tej izbie zaprzecza temu?

Mr. Mack: Absolutna brednia. To jest najbardziej absurdalne twierdzenie i często zastanawiam się, czy szanowni posłowie mogą poważnie w to wierzyć. Faktem jest, że Niemcy najechały Polskę, kawał bezmyślnej agresji. Byli prawie u bram Warszawy, i Rosjanie, w celu, nie tylko aby bronić własnej egzystencji, [ale] w celu ochrony mieszkańców Polski, których rząd uciekł, byli zobligowani by wkroczyć na polskie terytorium.

(...)

Major Beamish: (...) Znam tych Polaków dobrze. Miałem honor walczyć wraz z ich 3 Dywizją Karpacką i ich 5 Dywizją we Włoszech, brałem udział w szkoleniu części z nich. Wiem jak bardzo chcieli wrócić do domu. Tak naprawdę to było tak wcześnie jak bitwa pod Tobrukiem, jedno z klasyczynych oblężeń w historii, gdzie cała polska kompania walczyła pod komendą mojego batalionu. Ci ludzie przeszli piekło by tam dotrzeć, wielu z nich z rosyjskich obozów koncentracyjnych, przez Rosję, Persję i dalej na Bliski Wschód. Trzeba ich tylko o to zapytać, by uznać, że to, co mówię jest całkowitą prawdą. Tysiące ich krewnych być może wciąż przebywa w tych obozach; kto wie? Nie mają wiadomości od wielu lat, to dokładnie pokazuje co musi czuć część z tych Polaków. W ciągu ostatnich dwóch miesięcy rozmawiałem z wieloma Polakami w Anglii. Najbardziej dokładny opis to słowa człowieka, który bardzo słabo mówił po angielsku. Powiedział: Hitler kaput, Mussolini kaput, Stalin no kaput". To jest typowe spojrzenie tysiecy tych Polaków, to jest kontekst w jakim powinniśmy postrzegać tę sytuację. Powinniśmy widzieć to w kontekście zbrodni katyńskiej [Katyn massacres]. To uczyniło bardzo wiele by obrócić Polaków przeciwko Rosjanom.

Mr. Mack: Czy szanowny i dzielny poseł wierzy w zbrodnię katyńską? Jeśli tak, to czy to powie?

Major Beamish: Tak, zdecydowanie tak. Mam przyjemność znać wielu Polaków. Mieszkałem z nimi przez miesiąc z polską dywizją i jestem całkowicie przekonany, że duża liczba ich przyjaciół i krewnych straciła życie w ten, czy w inny sposób. Niekoniecznie powiedziałbym, że 10 000 jest dokładną liczbą, ale była jakaś forma zbrodni w Katyniu, i nie jestem pewien czy we właściwym miejscu szukamy sprawców.

Mr. Pritt: Czy szanowny i dzielny poseł naprawdę powtarza obalone zarzuty, że tych 10 000 Polaków zostało zamordowanych przez naszego Sowieckiego Alianta?

Major Beamish: Szanowny i uczony poseł powinien lepiej słuchać tego, co mówię. Nie podałem liczby 10 000. Powiedziałem, że nie podaję żadnej liczby. Niekoniecznie oskarżam Sowiety czy Niemcy. Ja po prostu mówię, że Polacy, których znam, którzy mówią doskonale po angielsku, i z którymi mieszkałem, powiedzieli mi, że otrzymują listy i wiadomości od niektórych przyjaciół na temat tych morderstw, podczas gdy od innych przyjaciół nie mieli wiadomości od czterech lat.

Mr. Pritt: To nie jest kwestia liczb. Czy szanowny i dzielny poseł oskarża naszych Aliantów o zamordowanie tych ludzi?

Major Beamish: Nie oskarżam nikogo. Ja po prostu zapytuję Izbę czy sprawców szukamy we właściwym miejscu. To jest w każdym razie to, co Polacy chcą wiedzieć. Nie kieruję bezpośrednich oskarżeń przeciw komukolwiek. W rzeczywistości przybliżam tylko tę kwestię, ponieważ musimy wiedzieć co sami Polacy czują na ten temat, jeśli chcemy zrozumieć tę sytuację. Jedno trzeba powiedzieć, że 99 na 100 Polaków w tym kraju ma taki punkt widzenia jak powiedziałem. Niekoniecznie przedkładam to jako własny punkt widzenia. Tak jak mówię, nie oskarżam ani Sowiety, ani Niemcy.

(...)