W warszawskim Śródmieściu działały dwa koła Stronnictwa Narodowego, jedno nosiło imię księdza Piotra Skargi, a drugie, młodsze, utworzone zostało niedługo przed wybuchem II wojny światowej, w czerwcu 1939 r., i przybrało imię Bolesława Chrobrego.
Działacze narodowi skupieni w Kole SN im. ks. Piotra Skargi spotykali się w lokalu organizacyjnym w budynku przy ul. Złotej 30, w mieszkaniu nr 37.
Nieistniejąca już tzw. kamienica Kiełbasińskich, ul. Złota 30.
Kierownikiem tego Koła SN był w drugiej połowie lat 30. p. kol. Stanisław Burczak (m.in. kandydat SN do Rady Miasta w 1938 r.). Uroczystość poświęcenia proporca koła odbyła się w październiku 1937 r. w kościele Zbawiciela, następnie uczestnicy uroczystości świętowali ten dzień na Krakowskim Przedmieściu.
"Uroczystą Mszę św. odprawił w kościele Zbawiciela ks. prałat. [Marceli] Nowakowski, który wygłosił piękne kazanie i poświęcił proporzec.
W drodze powrotnej z kościoła do lokalu na Krakowskim Przedmieściu spotkano maszerujący oddział b. ochotników 205 pułku piechoty [ochotnicy wojny polsko-bolszewickiej, odznaczyli się w walkach o Grodno] których młodzi S.N. powitali okrzykami; "Niech żyje Armia Narodowa". Starzy weterani odpowiedzieli im okrzykiem: "Niech żyje Stronnictwo Narodowe, niech żyje Polska Narodowa". Entuzjazm, jaki ożywił żołnierzy i członków Stronnictwa Narodowego, spotęgowany jeszcze został przez publiczność, przechodzącą ulicami".
Następnie odbyła się uroczysta akademia w lokalu nr 3 przy Krakowskim Przedmieściu 58, na co dzień należącym do Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek*. Innym - obok kpt. Bylczyńskiego - ziemianinem był ofiarodawca/fundator proporca inżynier Sienkowski - to najprawdopodobniej krewny - syn lub mąż? p. Kazimiery Sienkowskiej - jednej z kierowniczek tej organizacji, założonej w 1895 r. Było to pierwsze kobiece Towarzystwo Rolnicze. Hasłem Stowarzyszenia Zjednoczonych Ziemianek było: Z Bogiem dla Boga, z Narodem dla Ojczyzny! To ta organizacja ziemiańska jest faktycznym twórcą Kół Gospodyń Wiejskich.
[Stow. Ziemianek organizowało w Warszawie szereg kiermaszów rolniczych, starając się skojarzyć producentów z konsumentami w mieście - spółdzielczość, pominięcie pośredników. Ponadto np. - 1938 r. Obok książek dla biblioteki KOP. "Niedawno to samo Stowarzyszenie ofiarowało Korpusowi Ochrony Pogranicza piękny samochód sanitarny do przewozu chorych, a nadto przeznaczyło kwotę 450 zł. na zakup sprzętu kościelnego jednej ze świątyń katolickich na pograniczu wschodnim".
1939 r. - "Gospodarstwo domowe podczas wojny. Stow. Zjednoczonych Ziemianek organizuje w lokalu swym w Warszawie kurs przystosowania gospodarstw domowych do obrony kraju. Program kursu obejmuje: zadania gospodarcze kobiet podczas wojny, całkowite wykorzystanie ziemi, żywienie: indywidualne i zbiorowe, robienie zapasów, wykorzystanie odpadków, obrona żywności i zwierząt przed gazami. Prelegentki: pp. Zofia Czerny, Zofia Śmiałowska, Maria Strzelbicka. Kurs biorący pod uwagę przede wszystkim warunki wiejskie, jest pierwszym tego typu w Warszawie".]
Krakowskie Przedmieście 58, tu w drugiej połowie lat 30. mieścił się lokal Stow. Zjedn. Ziemianek; zdjęcie wykonane miesiąc przed opisywanymi uroczystościami SN.
To samo miejsce w szerszym planie, październik 1905, manifestacja narodowa:
tuż przed lub w czasie I wojny światowej:
okres międzywojenny:
Wśród mówców podczas uroczystości SN wystąpili kierownik organizacyjny SN w Warszawie Aleksander Górecki, a także kpt. Bylczyński, ofiarodawca proporca inż. Sienkowski, prof. Witold Staniszkis, Jan Matłachowski, zaś w imieniu Sekcji Akademickiej SN p. kol. Andrzej Czoj. Uczczono pamięć zmarłego niedawno redaktora, działacza narodowego i byłego posła Józefa Petryckiego. Po przemówieniach A. Górecki jako kierownik organizacyjny odebrał przyrzeczenie od chorążego i wręczył mu proporzec. Na zakończenie oficjalnych uroczystości odśpiewano Hymn Młodych i wzniesiono okrzyki na cześć p. Romana Dmowskiego i Stronnictwa Narodowego.
W czerwcu 1939 r. utworzono kolejne śródmiejskie koło Stronnictwa Narodowego - imienia Bolesława Chrobrego
"Koło to było dotychczas w stadium organizacji i kierował nim komitet organizacyjny, którego staraniem urządzono kilka zebrań referatowych, na których prelekcje wygłaszali wybitni działacze S.N. Na zebraniu poniedziałkowym, któremu przewodniczył mec. A. Dębski, bardzo głęboki w ujęciu a jasny w wykładzie referat na temat ogólnej sytuacji politycznej Polski wygłosił prof. R. Rybarski.
Po dokonaniu wyborów zarząd nowego koła ukonstytuował się jak następuje: prezes: mec. Jan Optat Sokołowski, członkowie zarz. Z. Domański, S. Bylczyński, P. Piasecki, T. Dziekan, H. Pyrkówna, W. Szwarcowa, S. Zielińska. Ponadto w zebraniach zarządu koła brać będą udział radni miejscy z Klubu Narodowego, wybrani z terenu, na którym rozpoczyna swą działalność koło im. Bolesława Chrobrego mec. S. Wilczyński i mgr. Wł. Kański. Do koła zapisało się ponad 100 osób, przeważnie inteligencji zawodowej w śródmieściu".
- - - - - - - -
*Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek (1895)
Zawołanie organizacyjne: Z Bogiem dla Boga, z Narodem dla Ojczyzny
Pierwsze na świecie kobiece Towarzystwo Rolnicze (drugie w Kanadzie 1896, trzecie w Belgii itd.)
1930 r.
(...)
Przed I wojną światową.
Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek
Propagowało, jak i obecnie, ideę ścisłej współpracy ziemianki - obywatelki ziemskiej, z włościanką, dworu ze wsią, na zasadzie wspólnego umiłowania Polski i jej ziemi. Prowadziło Kursy praktyczne (obecnie Instruktorskie). Pierwsze urządzało Konkursy gospodarcze (na wyrób masła, serów, na pieczenie chleba i t.p.), organizowało Stacje Zarodowe, Szkoły Gospodarcze (obecnie pozostały trzy takie szkoły: w Mirosławicach, w Nałęczowie i w Marysinie, pod Kutnem), zakładało Ochronki dla dzieci, Czytelnie latające, kształciło specjalne sanitarjuszki wiejskie, t.zw. "babki wiejskie" i t.d.
Podczas I wojny światowej.
Prócz powyższego: Zakłada schroniska dla sierot i półsierot po poległych i ewakuowanych, niesie pomoc tworzącej się armji polskiej, urządza szpital dla rannych, pracuje w ambulatoriach, w kantynach i t.p., rozwija całą sieć wiejskich szkółek elementarnych, 650 szkółek; organizuje sekcje: Samokształcenia wychowawczego Matek, Wydawniczą, Kolportażową i t.d.
W niepodległej Polsce.
Wchodzi przez swe delegatki, w skład zainicjowanej przez siebie w 1923, Rady Naczelnej Ziemianek, organizuje Kursy instruktorskie (kroju, szycia, robót ręcznych) w Puławach, skoordynowuje ze sobą w 1918, nowo zawiązane "Koło Młodych Ziemianek" (dawniejsze "Nowe Życie" z roku 1913), obejmuje większość Kół Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Rolniczem, wyłania ze siebie, w 1926 roku, Koło Kresowych Ziemianek (Zrzeszenie Ziemianek i Gospodyń Wiejskich), wchodzi, jako Sekcja, Gospodarstwa Domowego do Instytutu Naukowej Organizacji w Warszawie, wyłania znów ze siebie, w 1926, Radę Naczelną Gospodarczego Wykształcenia Kobiet, przez którą wkracza na Międzynarodowy teren współpracy intelektualno-gospodarczej kobiet (przystępuje do Międzynarodowej Federacji Ogólnej Wykształcenia Gospodarczego we Fryburgu), bierze udział w III-cim Zjeździe Gospodyń Czechosłowackich i propaguje Unję Gospodyń Państw Słowiańskich Centralnych, organizuje Koło Studjów Gospodarstwa Domowego i przystępuje do realizacji Polskiego Instytutu Gospodarstwa Domowego, na wzór Ameryki, Anglji, Niemiec.
Organizacyjnie dzieli się na Koła i na Okręgi powiatowe i wojewódzkie.
Stan liczebny, 3.000.
W skład prezydjum Zarządu S.Z.Z. wchodzą: pp. Eleonora Czarnowska, przewodnicząca, Anna Glinczyna i ks. Róża Czetwertyńska, dwie wiceprzewodniczące, Zofja Rogowska i Kazimiera Sieńkowska [także jako Sienkowska - 1938 - komisja finansowa miesięcznika Ziemianka Polska: Maria Janta-Połczyńska, ks. Teresa Sapieżyna, Kazimiera Sienkowska, Teresa Hmeplówna, ks. R. Czetwertyńska], dwie sekretarki.
Adres: Marszałkowska 149, tel. 82-03. [w drugiej połowie lat 30. lokal przy ul. Krakowskie Przedmieście 58 m.3]
Organ Prasowy: Ziemianka Polska (dawniej "Świat Kobiecy", "Łan Polski").
Ostatnie dane statystyczne Instruktorjatu S.Z.Z. za rok 1929.
Ukończyło Kurs Instruktorski, trzymiesięczny w Puławach, słuchaczek 92,
Kursów prowadziły:
Kursów Kroju i Szycia (2—3 miesięcznych) za lata 1926,
1927, 1928, — 594, przy 9690 słuchaczkach.
Kursów gotowania i porządków domowych za tenże okres czasu — 539, przy 8186 słuchaczkach,
Kursów Zdrowia — 21, przy 1543 słuchaczkach.
Ponadto instruktorki Stowarzyszenia były powoływane do pracy w różnych szkołach gospodarczych, w Kołach Gospodyń Wiejskich przy Centralnem Towarzystwie Rolniczem i w Stowarzyszeniach Młodzieży Wiejskiej i w różnych Kursach szycia i gotowania.
Do powyższego dodamy: S.Z.Z. należy ponadto do:
"Organizacyj Rolniczych", łączących wszystkie polskie zespoły rolnicze i gospodarcze, do "Związku właścicieli Sadów", do "Spółki kolportażowej "Druk", do "Międzystowarzyszeniowego Komitetu Pomocy Inteligencji", do "Opieki nad Młodzieżą Akademicką", do "Opieki nad rodakami na Obczyźnie",
do "Żeńskiego Stowarzyszenia Polskiego Fidac'u i pozostaje porozumieniu ze "Stowarzyszeniem Młodych Kobiet". (...)"
Ta organizacja to także - m.in. Koła Gospodyń Wiejskich, Koło Młodych Ziemianek, Rada Naczelna Ziemianek, Koło Studiów Gospodarstwa Domowego, Rada Naczelna Gospodarczego Wykształcenia Kobiet.
