Dymisja z przyczyn merytorycznych Stanisława Gomułki

Nie tak dawno można był przeczytać: „Paweł Graś odszedł z Kancelarii Premiera z powodów osobistych - zapewniają politycy PO.” Maria Wągrowska, v-ce minister obrony narodowej - Bogdan Klich potwierdził - Wągrowska podała się do dymisji z powodów rodzinnych. Tadeusz Nalewajk v-ce minister spraw wewnętrznych i administracji - powód dymisji - sprawy osobiste, Andrzej Markowiak, v-ce minister środowiska - powód dymisji: sprawy osobiste.

Stanisław Gomułka: powody mojej rezygnacji są merytoryczne

Dziwna dymisja. Olbrzymie niedopatrzenie rządu miłości i ogólnodostępnego szczęścia - opuszczenie go z powodów merytorycznych. Media nie poodejmują tematu – pierwsze merytoryczne odejście i ledwie krótkie notki. U Olejnik Gomułka nie postawił kropki nad i - był od sportu Drzewiecki.

Nie tak dawno podczas lektury dokumentów MSW (tom I Niepokorni Marzec 1968 – wyd IPN) wielokrotnie się natykałem na nazwisko Gomułki. Występowało obok nazwisk znanych osób – Kuroń, Tejkowski, Zambrowski, Michnik, Nowak, Kuczyński, Blumsztajn, Modzelewski, Dajczgewand.

Młodzieży salonowej wyjaśniam – ten Tejkowski. Lewactwu salonowemu potwierdzam – ten znienawidzony przez nich Nowak. I ten Kuczyński od Galby i ten Kuroń i wszyscy Ci których mają na myśli.

Któż wie, że przez wiele lat krzyżowały się drogi życiowe Kuronia, Tejkowskiego i Modzelewskiego. Równie dobrze Tejkowski mógłby być profesorem, jak Modzelewski niedoszłym prezydentem. Kto słyszał o "klanie płonącego pomidora" – może Kuro n o im wspominał w Winie i karze. "Chcieli być czerwoni na zewnątrz i w środku". Co robi Ten Nowak w Tym towarzystwie ? Sięgam na półkę. I kartkuję dokumenty MSW – jest indeks nazwisk więc przeglądam szybko i poznaję działalność opozycyjną Stanisława Gomułki.

..................................................................

Nr 201

1967 luty 28, Warszawa — Plan działań operacyjnych przeciwko Joannie i Stanisławowi Gomułkom

Warszawa, dnia ^a28^a lutego 1967 r. Tajne Egz. nr "2°

Plan czynności operacyjnych w sprawie St[anisława] Gomułki

(……)

„Wyrazem szkodliwej działalności Gomułków są między innymi:

- aktualne kontakty z A[ntonim] Zambrowskim i S[ewerynem] Blumsztajnem;

- czynione wysiłki ze strony St[anisława] i Joanny Gomułków w znalezieniu wspól­nej platformy politycznego porozumienia z niektórymi osobami z grona B[ernarda] Tej-kowskiego (K[arol] Głogowski), grupa Michnika oraz Kuroń Grażyna;

- podjęte zostały też przedsięwzięcia ze strony St[anisława] Gomułki oraz jego żony idące w kierunku angażowania w działalności nowych osób, co widać na przykładzie odbytego w dniu 16 XI [19]66 r. zebrania;

- niesprawdzone informacje o utrzymywaniu stałych kontaktów przez Joannę i Stanisława Gomułków z Ambasadą Izraela.”

Gomułka zrobił karierę naukową, lecz w polityce poniósł klęskę. Równy Kuroniowi i Michnikowi, większy indywidualistą, większy intelekt, ale przegrał. Podobnie jak Dajczgewand.

..................................................................................

Nr 243

1967 grudzień 2, Warszawa - Notatka dotycząca „salonów politycznych "

Warszawa, dnia 2 grudnia 1967 roku Tajne

Salony polityczne

Propozycję zorganizowania „salonów politycznych" grupujących wąskie kręgi osób spośród środowisk inteligencji w Warszawie wysunęli po wyjściu z więzienia Jacek Kuroń i Karol Modzelewski. Inicjatywę ww. wsparli Antoni Zambrowski, Stanisław Gomułka, Waldemar Kuczyński i Adam Michnik. Są wstępne dane, że pewne inspiracje pochodzą z kręgu prof. Brusa, prof. Kaleckiego i Stefana Staszewskiego.

Salon Zambrowski-Kuczyński

W skład salonu wchodzą m.in.:

Antoni Zambrowski - pracownik Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego,

Waldemar Kuczyński — mgr ekonomii, zatrudniony w „Ursusie",

Robert Nowak - mgr historii, student filologii węgierskiej UW,

Piotr Lippóczy - mgr historii, zatrudniony w PISM,

Waldemar Siemiński — asystent Wydziału Filozoficznego UW.

(…)

Salon Kuroń-Modzelewski

W skład salonu wchodzą m.in.:

Jacek Kuroń - nie pracuje,

Karol Modzelewski — nie pracuje,

Adam Michnik — student Wydziału Historii UW.

(…)

Antoni Zambrowski nie wchodzi bezpośrednio w skład tego salonu, wypowiadał się jednak, że należy z tym salonem utrzymać kontakt. Zamierza wygłosić tam prelekcję.

Koncepcje Stanisława Gomułki

Stanisław Gomułka wysuwa koncepcje opracowania szerokiego dokumentu o cha­rakterze politycznym, społecznym i ekonomicznym, ,jednolicie zredagowane dzieło szerokiego kręgu ludzi". Dokument taki powinien ukazać się przed 1972 rokiem i mieć do końca doprowadzoną analizę ekonomiczną systemu. Okres przygotowawczy Stani­sław Gomułka widzi poprzez rozszerzanie prac „grup dyskusyjnych", które jednak muszą być czymś więcej niż zebraniami towarzyskimi. Kontakty międzyśrodowiskowe - tylko przez „wymianę prelegentów". Cel finalny - złożenie sumy opracowań w całość progra­mową- powinien być znany tylko najwyżej pięciu osobom. Publikacja za granicą.

Stanisław Gomułka pozostaje w bliskich kontaktach z prof. Brusem i prof. Kaleckim.

Sygnał o grupie Bugaja

Ryszard Bugaj - student IV roku Wydziału Ekonomii Politycznej UW.

Waldemar Kuczyński wypowiadał się, że Bugaj jest mu dobrze znanym przywódcą grupy samokształceniowej, w której jest m.in. córka Mariana Naszkowskiego. Kuczyński mówił, że chodził na zebranie grupy Bugaja: „Myślą oni tak jak my, jest to grupa dzieci z rodzin dygnitarzy, którzy są seminarzystami u prof. Brusa i on (Brus) ich szkoli". Brus w rozmowie z Kuczyńskim i Zambrowskim miał się wypowiadać, że teraz naj­ważniejszą sprawą jest złamanie monopolu partii na władzę."

......................................................

W notatce SB Gomułka jest salonem jednoosobowym. Dokumenty te zostały ujawnione miesiąc temu, wyznawca teorii spiskowej, doszukując się powodów dymisji Gomułki nie merytorycznych winien przekartkować prawie tysiąc stron tekstu –w tym opozycja na Uniwersytecie Warszawskim siedemset stron.

.................................................

Nr 251

1968 styczeń 5, Warszawa - Notatka naczelnika Wydziału IV Departamentu III MSW mjr. Henryka Walczyńskiego z doniesienia TW „ Wacław " dotycząca rozmowy ze Stanisławem Gomułką

Źródło: TW „Wacław"Warszawa, dnia 5 stycznia 1968 r.

Przyjął: H[enryk] Walczyński Tajne

Egz. nr...

"Doniesienie

Relacja z rozmów ze St[anisławem] Gomułką w dn. 3 i 4 I [19]68 r.

Większą część tych rozmów zajęły moje relacje z pobytu za granicą, a informacje, których udzielał St[anisław] Gomułką miały charakter odnotowania „konkretnych zmian", jakie w tym czasie nastąpiły w kraju. Wg jego słów „partyzanci" na kanwie antysemickich rozgrywek wygrali ten etap zdobywając przewagę w kierownictwie i należy oczekiwać, że do 10 grudnia tj. do terminu zjazdu PZPR skonsolidują się definitywnie, uzyskując prze­wagę w Biurze Politycznym. Wszystkie dotychczasowe posunięcia (Kociołek, Kasman, Zarzycki1) oraz mające w najbliższym czasie nastąpić (18 wiceministrów ma być zwolnio­nych) są z tym związane. Odejście Kociołka spowodowane było ,jego nietajoną niechęcią do aparatu bezpieczeństwa", jakimś przemówieniem, w którym wyraził się, że nie cały świat arabski zasługuje na nasze poparcie, dobiło go wreszcie „wyraźnie sprowokowane" wystąpienie publiczne zawierające gwarancję, iż nie będzie podwyżki cen mięsa. Potem w trakcie rozpatrywania wniosku o usunięcie go podnoszono ten moment argumentując, że Kociołek skompromitował się wobec ludności Warszawy i nie może tu dłużej zostać. Kasman i Zarzycki zostali usunięci z „osobistej zemsty Moczara". Pierwszy - z powodu starych konfliktów z okresu partyzanckiego, drugi - z okresu współdziałania wojska z UB, przy czym Zarzycki miał powstrzymywać bezpiekę.

Wszystkie te zmiany doprowadzą do bezpośredniej konfrontacji nowego kierownic­twa ze społeczeństwem, a ponieważ sytuacja ekonomiczna kraju w perspektywie będzie się pogarszać i stanie się krytyczna w okresie, w którym „partyzanci" już na bnikogob nie będą mogli zrzucić winy, na nich spadnie całe odium zła i w związku z tym obec­ne zmiany można uznać za wstęp do generalnego oczyszczenia atmosfery politycznej i ostatecznego skompromitowania kierunku nacjonalistycznego i antysemickiego.

St[anisław] Gomulka wspominał, że miał parę rozmów z Brusem na temat obecnej sytuacji. Raz jeszcze potwierdził kategoryczne zaprzeczenie Brusa, jakoby miał on kie­dykolwiek spotykać się z Kuroniem czy z Krajewskim. O „Liście" Kuronia i Modzelewskiego miał opinię b. niepochlebną i zachęcał St[anisława] Gomułkę do ujawnionego mu zamiaru krytycznego opracowania poglądów listu, w szczególności tezy o „nieuchronnej konieczności drugiej rewolucji socjalistycznej", którą uznał za absurdalną. Co do Krajewskiego to identyfikował go z zupełnie inną osobą (po ukazaniu się artykułu Krajewskiego w „Miesięczniku Literackim") i jak się okazało, [że] tego w ogóle nie zna.

Brusc mówił mu o swoim wystąpieniu na kongresie nauk politycznych. Miał za­proponować badania nad „wpływem składu Biura Politycznego na skład zjazdu par­tii i wpływu zjazdu na skład Biura", co musiałoby być rozstrzygnięciem podstawo­wego problemu, czy i w jakim stopniu istnieje wewnątrzpartyjna demokracja. Brus powiedział, że ta teza „przeszła mimo" - nie była ani atakowana, ani popierana.

Stfanisław] Gomułka mówił także, że Kuroń miał rozmawiać z Kępą (dokładnie nie umiejscowił czasu tej rozmowy) na temat pracy dla siebie. Kępa miał mu powie­dzieć, że zgadza się z tezami „Listu", ale „chyba nie oczekujesz, że to powiem na ze­braniu partyjnym". Kępę charakteryzował jako inteligentnego, ale wybitnie cyniczne­go aparatczyka, który całą swoją energię koncentruje na układach wewnątrzpartyjnych, żeby we właściwym momencie postawić na właściwy układ.

W czasie wspólnego, krótkiego spotkania razem z K[arolem] Głogowskim St[anisław] Gomułka wypytywał go o przebieg sesji na stulecie „Kapitału" w Łodzi i robił wrażenie, jakby w ogóle o tym nie był poinformowany. Pytał K[arola] Głogowskiego jak ten ocenia możliwość „rozmów z Kuroniem", a gdy K[arol] Głogowski powiedział, że mogą to być tylko rozmowy, ale żadne współdziałanie, Stfanisław] Gomułka stwierdził, że niemal wszyscy stykający się z Kuroniem mówią to samo, że stał się jak dawniej nieprzejedna­ny, co praktycznie udaremnia wszelki dialog polityczny. „Wacław"

Ciekawe? Bardzo ciekawe. Dla nielicznych dociekliwych – komu coś mówi zdanie – Kuroń miał rozmawiać z Kępą na temat pracy dla siebie?

Kto zwrócił uwagę na publikację dokumentów o Kuroniu w Arcanach? Dopiero, gdy ukazały się w Życiu Warszawy rozpętała się burza. Kuroń negocjował z bezpieką? Niemożliwe. Michnik „Nie sądziłem, że dożyję dnia, gdy o świadectwo przyzwoitości Jacka będzie proszony wysoki oficer SB. Nie potrafię już się oburzać na to wszystko - jestem bezradny”.

Czy materiałem z IPN zajmą się dociekliwi dziennikarze? czy Michnikowi starczy sił na oburzanie się ? Czy na stronach "Niepokornych" jest rozwiązanie zagadki dymisji wiceministra Stanisława Gomułki? Z przyczyn merytorycznych, nie osobistych.

Ale jeżeli ktoś uważa, że ukryta przyczyna zdarzeń jest lepsza od jawnej wówczas pomyśli, czy ktoś nie doprowadził do tej niespodziewanej dymisji. Dogrywka dawnych sporów politycznych, różnych koncepcji. Czy zwykła zemsta.

ps.

o Śledztwie IPN w sprawie Marca '68 - Stanisław Gomułka 26 lipca 2007

„Zdaniem prof. Gomułki wiele będzie zależało także od tego, jak IPN poprowadzi dochodzenie i czy sobie da z nim radę:

"To sprawa niezwykle skomplikowana i duża. Mamy obszar, na którym jest sporo min, na których prokuratorzy IPN mogą wylecieć w powietrze".