Aż musiałem chwycić za pióro… Zbulwersowała mnie rozmowa ze znajomym przy lubelskim cmentarnym monumencie poświęconym ofiarom Katynia. Nie będę opisywał jej przebiegu, ale sens był taki, że człowiek stawiający znicz pod pomnikiem, kwestionował patriotyzm. „To po co stawiasz tę świeczkę?” – zapytam. Odpowiedź: „A wiesz, tradycja”. Początkowo myślałem, że żartuje, ale z czasem upewniałem się, że jednak nie.
Niestety, w naszym społeczeństwie sporo mamy odłączonych od logiki. Jeżeli ktoś kwestionuje patriotyzm, niech przynajmniej uzna prawa fizyki, bo to prawie to samo. Jeżeli nie wytworzysz w sobie postawy obronnej, ktoś inny cię okradnie lub zabije i odbierze wszystko, co masz (fizyka); jeżeli nie wytworzysz w sobie szacunku do tego, co już posiadałeś, nie zaznasz go nigdzie, dlatego, że nie masz poczucia własności (fizyka); jeżeli nie będziesz doceniał swojej przeszłości, nie nauczy cię ona niczego i zostaniesz sam (fizyka); jeżeli zapomnisz o imponderabiliach, nikt ci o nich nie przypomni i staniesz się bezimienny i nikomu niepotrzebny (fizyka); jeżeli egoizm masz silniejszy od poczucia wspólnoty, jesteś bezbronny (fizyka). Oczywiście ktoś może zakwestionować taki punkt widzenia, bo tu przecież mamy do czynienia z socjologią, a nie z fizyką. Ale te same prawa bardzo łatwo przełożyć na świat zależności fizycznych. Bardzo łatwo, ale do tego potrzebna jest logika.
Patriotyzm nie jest więc wydumanym poczuciem, czy jakimś nacjonalizmem. Polski patriotyzm nie ma nic wspólnego z niemieckim, czy rosyjskim. Od około 300 lat, z krótkim szlachetnym wyjątkiem, bronimy się. I co, ten ogromny wysiłek obronny mamy nazywać na-cjonalizmem, albo szowinizmem? Nie mamy do niego prawa? Nie mamy prawa do patriotyzmu? Mamy się go wstydzić?
***
Na lubelskich cmentarzach ludzie pamiętają o Legionistach, o Żołnierzach poległych w 1920 r. o ofiarach katyńskich. Każdy Legionista i Żołnierz Niepodległej miał swoją świeczkę. Ich las znalazł się pod pomnikiem katyńskim. Nie jest źle, mieszkają tu wspaniali ludzie, ale ta nagrobna płyta PKWN wciąż daje znać o sobie.
