Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które w przeszłości zawarły dla pozoru umowę o pracę nakładczą muszą się liczyć z koniecznością zapłaty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej. Wbrew doniesieniom mediów nie ma tu mowy o stosowaniu prawa wstecz przez ZUS.
Opisując protest drobnych przedsiębiorców Dziennik Gazeta Prawna z dnia 30 czerwca przytacza wypowiedzi protestujących, którzy zarzucają Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych stosowanie prawa wstecz. Chodzi o przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą, a jednocześnie zawarły umowy o pracę nakładczą.
Do końca lutego 2009 r. prawo dopuszczało by w sytuacji zbiegu tych dwóch tytułów wybór tytułu do objęcia ubezpieczeniem leżał w gestii osób prowadzących działalność gospodarczą i świadczących pracę nakładczą. I tak, często wybierały one opłacanie składek z tytułu umowy o pracę nakładczą, rezygnując w ten sposób z opłacania składek z działalności gospodarczej. Od 1 marca 2009 r., kiedy weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące działalność gospodarczą, które jednocześnie świadczą pracę nakładczą mogą wybrać tytuł do objęcia ubezpieczeniem pod warunkiem, że z tytułu umowy o pracę nakładczą podstawa wymiaru składek wynosi przynajmniej 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego lub 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (w zależności od tego jaka jest wysokość obowiązującej daną osobę najniższej podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej). Dziś protestujące osoby twierdzą, że ZUS stosuje nowe ustawowe zapisy do okresu sprzed marca 2009 r., domagając się zaległych składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
ZUS kategorycznie odrzuca tego typu insynuacje. Nigdy nie stosowaliśmy i w tym przypadku nie stosujemy prawa wstecz. Przedsiębiorcy, którzy jednocześnie faktycznie wykonywali umowę o prace nakładczą nie muszą się obawiać, że ZUS będzie od nich dochodził jakichkolwiek zaległych należności składkowych z tytułu prowadzonej działalności. Podkreślam tu jednak słowo „faktycznie”. Dochodzimy bowiem zaległych składek od tych przedsiębiorców, którzy zawarli pozorne umowy o pracę nakładczą, umowy, które naszym zdaniem miały służyć jedynie uniknięciu konieczności opłacania składek z działalności.
Jeżeli więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych w wyniku przeprowadzonych kontroli lub postępowań wyjaśniających stwierdził, że umowa o pracę nakładczą była nieważna, przez co nie można uznać, że zachodziło prawo wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, ustala prawidłowy okres podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Oznacza to natomiast konieczność zapłacenia zaległych składek z działalności gospodarczej wraz z odsetkami. Prawidłowość praktyki ZUS potwierdzają w swoich wyrokach sądy.
Biorąc pod uwagę konieczność uregulowania często wysokich należności składkowych, ZUS zwraca się z propozycją do wszystkich, którzy znaleźli się w powyższej sytuacji, wystąpienia o rozłożenie powstałych zaległości na raty. Zawarty z Zakładem układ ratalny ułatwi spłatę zaległości i umożliwi bieżące regulowanie należnych składek.
