Franciszek Gajek

Blogmedia24.pl

W odpowiedzi na Pana wniosek skierowany do Rzecznika Praw Obywatelskich, który Wpłynął w dniu 8 września 2008 r., działając z upoważnienia Rzecznika na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy z dn. 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r., Nr 14, poz. 147 ze zrn.), Pragnę poinformować, Iz po zapoznaniu się z Pana wnioskiem Rzecznik nie podejmie sprawy poprzestając jedynie na wskazaniu przysługujących środków działania.

Pragnę wskazać, iż zgodnie z art. 105 ust. 1 Konstytucji RP „Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu.”. Konstytucja wyposaża funkcję posła w immunitet materialny, który jednakże jest ograniczony przesłanką działalności „ wchodzącej w zakres sprawowania mandatu poselskiego.”. Jak rozumiem przytoczone wypowiedzi zostały sformułowane na terenie Sejmu – dlatego też objęte są immunitetem materialnym, który ma charakter trwały, tzn. wyłącza odpowiedzialność również po zakończeniu sprawowania mandatu.

Przysługują Panu dwa środki działania. Po pierwsze, istnieje możliwość zwrócenia się do Sejmowej Komisji Etyki Poselskiej (na stronie internetowej http://www.sejm.gov.pl/komisje/www_eps.htm dostępny jest elektroniczny formularz). Po drugie, Konstytucja umożliwia również zastosowanie takich środków odpowiedzialności, które wykraczają poza Sejm, jak wskazuje doktryna prawa konstytucyjnego „poseł i senator nie mogą się samodzielnie zrzec immunitetu materialnego; dysponuje nim w całości Sejm albo Senat. Gdyby, więc działalność posła albo senatora prowadzona w ramach sprawowania mandatu naruszyła prawa osób trzecich […], poseł albo senator może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej (karnej lub cywilnej), lecz tylko za zgodą odpowiednio, Sejmu albo Senatu” (P. Winczorek, Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. , Warszawa 2001, s.134-136). Zgodnie z art. 54 Konstytucji „każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów […]” – dotyczy to naturalnie również posłów. Oczywiście, wolność wypowiedzi ma swoje granice, którą stanowią m.in. dobra osobiste innych osób. Ich ochronę przewiduje art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego. Osoby, które Wykażą, iż naruszone zostały ich dobra wypowiedziami posłów mają możliwość uzyskania ochrony cywilnoprawnej ze strony sądu powszechnego. Niezbędny byłby w takim przypadku wniosek o uchyleniu mandatu materialnego przysługującego danemu parlamentarzyście w przedmiotowej sprawie.

Oczywiście, środki prawne nie zawsze okazują się skuteczne i w pewnej kategorii spraw tzw. „miękkie” środki oddziaływania wydają się być o wiele skuteczniejsze, jak Np. oddziaływanie opinii publicznej, środków masowego przekazu, czy też w przypadku posłów i senatorów wyrażanie swojej opinii przez społeczeństwo w wyborach parlamentarnych.

Jednocześnie chciałbym podziękować za obdarzenie Rzecznika Praw Obywatelskich zaufaniem, a także za Pana widoczne zaangażowanie w przedmiotowej sprawie.

Z poważaniem,

Dyrektor Zespołu

Mirosław Wróblewski