Zmiany demograficzne widoczne w Unii Europejskiej będą miały istotne znaczenie w nadchodzących dziesięcioleciach, ponieważ z modeli dotyczących przyszłych trendów demograficznych ujętych również w nowym raporcie Eurostatu wynika, że utrzymujący się niski współczynnik dzietności wraz z wydłużaniem się ludzkiego życia skutkować będzie dalszym starzeniem się ludności UE. Chociaż migracja odgrywa ważną rolę w dynamice demograficznej państw europejskich, sama migracja nie odwróci utrzymującej się tendencji, której doświadcza wiele regionów UE, a mianowicie zjawiska starzenia się społeczeństwa co ma swoje następstwa społeczno-gospodarcze.
Jak podaje raport Eurostatu z 447,2 mln w 2020 r. do 408,2 mln osób, pod koniec wieku, skurczy się liczebność mieszkańców Unii Europejskiej, czego skutkiem będzie między innymi: ograniczenie liczby osób w wieku produkcyjnym, wzrost liczby zgonów w stosunku do liczby urodzeń, wzrost liczby emerytów i rencistów co wpłynie również na konieczność podjęcia reform systemu emerytalnego, większa liczba obywateli starszych wiekiem powoduje również konieczność radykalnego usprawnienia systemu ochrony zdrowia. Wzrost udziału emerytów w społeczeństwie prowadzi do większego obciążenia daninami publicznymi osób w wieku produkcyjnym, które muszą utrzymać inne grupy społeczne. Zatem potrzebujemy poważnej debaty o systemie emerytalnym w ramach całego społeczeństwa oraz zaproponowania wieloaspektowych reform. Starzejące się społeczeństwo ta także ogromne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej. Ryzyko zachorowania na wiele chorób rośnie bowiem wraz z wiekiem. Z jednej strony odnieśliśmy sukces, jeżeli chodzi o średnią długość życia — natomiast liczba lat przeżytych w zdrowiu wciąż jest w Polsce zbyt mała. Przede wszystkim z powodu niezbyt zdrowego trybu życia, kłopotów z dostępem do świadczeń zdrowotnych, w tym do świadczeń zapewniających sprawność, m.in. do rehabilitacji. Nie jesteśmy do końca przygotowani na zajęcie się większą grupą chorych. Spójrzmy w stronę onkologii. W Polsce nie działa system badań przesiewowych. Mamy do czynienia z sytuacją, w której często rozpoznaje się choroby na późnym etapie — musimy pracować, aby dokonać zmiany w tym zakresie. Potrzeba tu wspólnej odpowiedzialności rządu i opozycji to wspólne zadanie dla całej klasy politycznej!
Zatem można dostrzec, iż sytuacja demograficzna będzie jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed Polską i Europą, będzie to wyzwanie, które winno wpłynąć na konieczność podjęcia trudu reformowania systemu emerytalnego oraz systemu ochrony zdrowia a przede wszystkim budowy długofalowej polityki społecznej państwa, której celem będzie wzmacnianie pozycji rodziny. Do takich elementów polityki społecznej należy zaliczyć między innymi łatwy dostęp do żłobków, pomoc materialną dla rodzin wielodzietnych, dodatki emerytalne dla matek wychowujących dzieci, wprowadzenie korzystnego systemu podatkowego, który ograniczy wysokie ceny dziecięcych ubranek, zabawek, wyprawek szkolnych czy pokarmów dla dzieci, bezpłatne posiłki w szkołach. Rodzina winna mieć również ułatwiony dostęp do usług publicznych czy dóbr kultury, ponieważ właśnie oświata i kultura są ważnymi czynnikami dla społecznego rozwoju — pozwalają również ograniczać szkodliwe zjawisko społecznego wykluczenia. Aby móc realizować tak ważne cele, jak poprawa sytuacji demograficznej co jest kluczowe dla rozwoju państwa, konieczna jest ponadpartyjna współpraca i uniesienie się ponad prostą logikę walki politycznej. Starzejące się społeczeństwo to nie tylko problem Polski, lecz także innych krajów UE. Według prognoz Eurostatu po latach stałego wzrostu liczba ludności w UE osiągnie szczyt w 2026 roku, kiedy wyniesie 449 mln. Następnie zacznie spadać i w 2100 roku populacja Wspólnoty będzie o 31 mln mniejsza niż w 2019 roku.
