Na wstępie artykułu należy bardzo wyraźnie podkreślić, iż Ruch ludowy i znajdujące się pod jego wpływem środowiska chłopskie odegrały czynną rolę w okresie walki o niepodległość zarówno w czasie I wojny światowej w latach 1914 – 1918, jak i we wcześniejszym okresie, kiedy to państwo Polskie, na skutek rozbiorów dokonanych w latach: 1772, 1793, 1795 utraciło swą niepodległość i suwerenność. Wtedy to przedstawiciele Ruchu Ludowego aktywnie włączali się w proces ochrony Polskiej tradycji, kultury, języka, tożsamości, historii, organizację tajnego nauczania czy kultywowanie obrzędów religijnych. Ludowcy aktywnie uczestniczyli w procesie burzenia zaborczego aparatu władzy, rozbrajaniu policji, wojska i organizowaniu pierwszych struktur władz polskich. Po 1918 r. wszystkie ugrupowania ruchu ludowego stanęły na gruncie państwowości polskiej. Główny wysiłek koncentrowały na umocnieniu zdobytej niepodległości, przeprowadzeniu reform o charakterze ogólnodemokratycznym, rozwoju demokracji parlamentarnej na gruncie panującego ustroju kapitalistycznego. W dniu 30 i 31 VII 1919 r. odbyła się debata sejmowa nad ratyfikacją traktatu wersalskiego, wówczas Wincenty Witos, w debacie nad tym traktatem wyraził ubolewanie, że niezawisłość nie przypadła w udziale wszystkim ziemiom polskim, a o losach ich ma dopiero zadecydować plebiscyt tak jak w przypadku Śląska! Maciej Rataj, jako przeciwnik koncepcji plebiscytu, która była w większym stopniu korzystna dla państwa Niemieckiego tłumaczył, iż jest to naruszenie Polskiej suwerenność i godzi to w poczucie godności, i dumy narodowej! Stronnictwa ludowe, a szczególnie PSL Lewica, Chłopskie Stronnictwo Radykalne, a także Polskie Zjednoczenie Ludowe, uważały, że przyjęcie decyzji o plebiscycie na Górnym Śląsku jest wyrazem nieprzychylnego stanowiska koalicji wobec Polski. Nie można bowiem w drodze plebiscytu rozstrzygać losów ziem bezspornie polskich! Należy również pamiętać, iż PSL Wyzwolenie wyraziło pełną solidarność z powstańcami śląskimi — organizacja ta wezwała wszystkie koła do organizowania wieców i zbierania ofiar pieniężnych na powstańców. W dniu 31 VIII 1919 r. odbyło się w Warszawie posiedzenie Rady Naczelnej PSL Wyzwolenie, na której Stanisław Thugutt omówił sprawę Sląska i potrzebę walki całego społeczeństwa polskiego o jego wyzwolenie. Rada Naczelna. W przyjętej uchwale protestowała przeciwko gwałtom i okrucieństwom dokonywanym na ludności polskiej, w pełni aprobowała walkę zbrojną podjętą przez Górnoślązaków, wzywała koła do organizowania Komitetów Obrony Śląska i udzielania pomocy powstańcom. W okresie powstań śląskich również i PSL Piast zajmowało analogiczne stanowisko jak PSL Wyzwolenie wobec podstawowych problemów Górnego Sląska. Jego zdaniem, zgodnie z dążeniami traktatu wersalskiego, u którego podstaw legło prawo narodów do stanowienia o swoim losie, Górny Śląsk winien wejść na równi z innymi ziemiami zaboru pruskiego bez plebiscytu w skład Rzeczypospolitej. Klub posłów PSL Piast „stwierdza, że naród polski nie cofnie się przed żadnymi środkami i ofiarami, aby polski Górny Śląsk złączyć z Macierzą”. Klub domagał się także od rządu, aby zażądał od państw koalicyjnych usunięcia paramilitarnych organizacji i administracji niemieckiej z terenu plebiscytowego i zastąpienia ich wojskami państw sprzymierzonych. Do tej ogólnonarodowej debaty nad problemem Górnego Sląska włączył się także organ PSL Lewicy „Przyjaciel Ludu". Omawiając jego znaczenie dla Polski, przypomniał, że ziemia ta kryje w sobie wielkie bogactwa naturalne niezbędne dla polskiej gospodarki. Zamieszkująca ją ludność polska — to chłopi i robotnicy mający wysoki stopień uświadomienia narodowego. Należy zauważyć, iż że mimo pewnej różnicy stanowisk w kwestiach szczegółowych stronnictwa ludowe szukały rozwiązania sprawy Górnego Śląska, a ich wytyczną był Polski interes narodowy!
