Marcin Motylewski: Tradycje dobre i złe

Z całej dyskusji wokół ustanowienia Święta Trzech Króli dniem wolnym od pracy najbardziej podobał mi się komentarz Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha w jednym z tabloidów. Dziwił się, dlaczego inicjatorzy zmiany, podpierający ją religijną motywacją, nie zaproponowali najpierw oznaczenia czerwoną kartką w kalendarzu Wielkiego Piątku, który dla katolika oznacza coś nieporównywalnie ważniejszego niż wizyta trójki najpotężniejszych nawet władców.

Trzeba uczciwie przyznać, że Jerzy Kropiwnicki nie oszukiwał opinii publicznej budowaniem racjonalnej konstrukcji świętowania tego dnia. Ma być tak, bo tak kiedyś było i koniec. Tradycja. Jak komuna coś zniosła, to trzeba to przywrócić i już. Posłowie wsadzeni między młot kilkuset tysięcy podpisów i kowadło ostrzeżeń ekonomistów wypracowali mimo to dobry kompromis. Przy tej ilości świąt jedno dodatkowe nie robi dużej różnicy, natomiast usunięto szkodliwą zasadę pozwalającą odebrać sobie dzień wolny za święto, które wypada w weekend. Mechanizm ten był demoralizujący dla idei czczenia czegokolwiek, ponieważ pokazywał, że tak naprawdę chodzi o ilość wolnego, a nie o świętowanie czegoś ważnego. Czy obchodzenie rocznicy Bitwy Warszawskiej w niedzielę obniża rangę celebracji? Gwałci odczucia świętujących tak dalece, że trzeba ich pocieszyć wolnym dniem w tygodniu? Zaiste, byłoby to ciekawe podejście. 

Oczywiście niektóre tradycje się przydają. Na przykład posiadanie dzieci staje się racjonalne w perspektywie krachu systemu emerytalnego. Ta potrzeba jest tak silna, że niektórzy dzieci kupują, co niedawno odkryły media, lamentując nad etyką handlujących. „To nie kryzys, to rezultat” – powiedziałby Kisiel. Sytuacja, w której proces adopcyjny przypomina rekrutację do GRU, wymusza powstanie prostszej, choć nielegalnej ścieżki – na takiej samej zasadzie, na jakiej brak wolnego rynku powoduje powstanie czarnego rynku.

Dyżurni bojownicy w walce z zacofaniem i ciemnotą z reguły źle ukierunkowują swój wysiłek. Ostatnio biją się o przymus zatrudniania lesbijek w szkołach wyznaniowych i spuszczenie psów z łańcuchów. To pierwsze to tylko kolejna bitwa z religią o rząd dusz, mniej lub bardziej bezczelna od innych zmagań w tym temacie, ale to drugie to już czysta głupota. Każdy, kto próbował na wsi wejść do gospodarstwa, przy którym nie ma dzwonka (takich jest większość), wie, czym się skończy w praktyce wprowadzenie w życie zakazu trzymania psów na uwięzi. Niejeden listonosz, inkasent, kurier, przedstawiciel handlowy, ankieter (właśnie zaczął się w kraju spis rolny) mógłby na ten temat wiele powiedzieć.

Jest jednak taki obyczaj, za którego zwalczeniem wszyscy jesteśmy zgodni. To tradycja spuszczania lania naszym kopaczom przez inne reprezentacje. W rankingu FIFA jesteśmy na 66 miejscu. Przed nami Iran, Uganda i Mali. Piszę te słowa na początku października, lecz kiedy będziecie Państwo czytać te słowa, sytuacja może się zmienić. Na korzyść Beninu, Malawi i Botswany, które są za nami.

Marcin Motylewski 

Felieton ukazał się we wrześniowo-październikowym numerze „Naszego Płocka”