W jednym z tomików absurdalnych opowiastek Sławomira Mrożka, bodajże w wydanym w 1957 "Słoniu" (nie mam go akurat po ręką, ale od czego jest Wikipedia) jest opowiedziana historia czytelnika pewnej gazety, który zgłasza się po odbiór nagrody za rozwiązany pzrez siebie rebus. Rzecz w tym, że rebus zamieszczony został 40 lat temu.
Opowiastka jest ilustrowana kongenialnie rysowanym tuszowym piórkiem przez Daniela Mroza wizerunkiem rzeczonego rebusa.
To ze "Słonia", choć nie rebus
Absurd jest wielopoziomowy - najpierw widzimy upartego, choć niezbyt lotnego amatora prostych rozrywek intelektualnych. Ale po chwili odliczamy 40 lat wstecz i znajdujemy się w k.u.k. Krakowie, gdzie mimo trwającej wojny gwarantem stabilności ciągle jeszcze jest miłościwie panujący cesarz Franciszek Józef. Już niedługo jednak znajomy świat monarchii wielu narodów rozpadnie się w pył i proch a na jego gruzach pojawi się Niepodległa.
20 lat później nadchodzi katastrofa, potem kolejna, łagodniejsza w formie, zwana PRLem, mimo naszej małej stabilizacji wstrząsanym konwulsjami stalinizmu, destalinizacji, odwilży, rewizjonizmu, syjonizmu, buntów i powstań, KORU, ROPCia, Solidarności. Wreszcie odmiana ostatnia, w której tak wielu ciągle czuje się zagubionych, śniąc o urojeniach sojuszu komunistyczno-narodowo-klerykalnego.
Zagubiony był też zapewne i nasz bohater, zbytnio też czasu i sposobności nie miał by zasiąść do rozwiązywania rebusa. Zajęło mu to 40 lat i stało się zapewne zarówno sensem życia i jedynym pewnym punktem niezawinionej burzliwości egzystencji.
A redakcja - jak znalazł redakcję? Rebus zamieszczony był - powiedzmy - w krakowskim Czasie, wkrótce jego miejsce zajął Ikac, potem jakaś gadzinówka (wiem, wiem, wszyscy byli w ruchu oporu, ale przecież Gońca ktoś czytał?), następnie partyjna gazeta albo czytelnikowska (jakie były ich tytuły?). Wreszcie ponowna wolność i wolny wybór od GW do ND. Polecam w tej ostatniej, w celach satyrycznych, zwłaszcza dział mody damskiej. Zapewne nie mogąc znieść tej morderczej konkurencji Sławomir Mrożek znów udał się na emigrację.
Otóż w kraju, w którym mieszkam nazwy ulic i placów nie zmieniły się od Średniowiecza, a nowopowstające nie mają żadnych "Bitew", "Ofiar" ani "Bohaterów" tylko nazywają się Szczyporkowa lub Cynamonowa albo noszą miana zapomnianych dziewiętnastowiecznych poetów i wynalazców.
W tym kraju główny opiniotwórczy dziennik powstał w roku 1864 (w Polsce akurat wyłapywano niedobitki powstańców styczniowych). Przez bez mała 150 lat swego istnienia przeszedł zaś trzy wielkie rewolucje:
1. Przeniesienie ogłoszeń drobnych z pierwszej strony w głąb numeru.
2. Zmianę formatu z broadsheet w tabloida.
3. Zmianę linii politycznej z "liberalnej" na "niezależną liberalną".
Po rewolucji oburzeni czytelnicy słali ostre listy, w których zapowiadali wypowiedzenie prenumeraty. Nie wypowiadali.
Po każdym zamieszczeniu archiwalnego zdjęcia rodzajowego z roku - powiedzmy - 1937 do redakcji przychodzą listy w rodzaju: "ta dziewczynka w grubym swetrze to ja, a pan z wąsami stojący na lewo to mój ojciec". Redakcja skrupulatnie publikuje listy na stronie łączności z czytającą publicznością.
Gdyby zaś zjawił się czytelnik z rozwiązaniem rebusu z roku 1916 uhonorowany zostałby zapewne zdjęciem i notatką a i nagrodą książkową w rodzaju dwutomowej historii wydawnictwa.
Wszystkim czytelnikom bloga życzę serdecznie kolejnych nowych lat w Polsce czy gdzie indziej, bez rewolucji i gwałtownych zmian. Tym zaś z młodszych czytelników, którzy zabierają się w chwili obecnej za deszyfrowanie wyjątkowo perfidnego wielopiętrowego rebusa noworocznego w ulubionym organie prasowym życzę, by mogli zjawić się w znajomej redakcji, pod niezmienionym tytułem i z niezmienioną winietą z rozwiązaniem zagadki choćby i za pół wieku.
A niech będzie i Salon 24 i któraś z fotograficznych zagadek Lestata.
Szczęśliwego Nowego Roku.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
