W niniejszej notce chciałbym poruszyć kilka nurtujących mnie problemów związanych z ciśnieniem, wysokością barometryczną i trajektorią lotu Tu-154M w Smoleńsku.
Poniżej na obrazku, który jest fragmentem trajektorii lotu w dniu 10.04.2010 wg. KBWL LP. bordowąlinią zaznaczyłem poziom 500 metrów. Według stenogramu IES, o godz. 8:34:55,9 Dowódca informuje Wieżę o zajęciu poziomu 500 metrów (Заняли пятьсот метров). Na wykresie, w miejscu zakreślonym przez Komisję Millera czerwonym kółkiem pada wypowiedź - 8:39:09,8 N - Mechanizacja skrzydeł, a chwilę później Wieża informuje załogę 8:39:11 ,7 WSЗ - А, сто nервый, удаление девять, вход в глиссаду (odległość dziewięć, wejście na ścieżkę). Z wykresu wynika, że w tym momencie samolot był w odległości 10km od początku pasa, a nie 9km jak podała Wieża. Przed rozpoczęciem zniżania poniżej 500 metrów, co wg. wykresu miało miejsce w punkcie opisanym jako "Punkt początku końcowego zniżania" o godz. 8:39:45,0 (wielokropek na bordowym tle - wg. załącznika 8, Odpis korespondencji pokładowej, godz. 6:39:45,0 lub 8:39:44,5 wg. IES) samolot zdążył się jeszcze wznieść na 70 metrów. Skąd taka fluktuacja nie wiadomo. Jeśli przy kreśleniu trajektorii korzystano z zapisanych wysokości baro, to mogły pojawić się dwa problemy - wysokość baro zapisywana jest ze skokiem ok. 62m, a oprócz tego, według raportów MAK i KBWL właśnie do wysokości ok. 500m miała mieć miejsce radiacyjna inwersja temperatur, która z jednej strony mogła wpłynąć na pomiar wysokości barometrycznej, a z drugiej na pionowe ruchy mas powietrza, które mogły wpłynąć na wysokość trajektorii lotu.
Według podanych powyżej informacji, samolot leciał na wysokości zbliżonej do 500 metrów od 8:34:55,9 do 8:39:45,0 czyli przez prawie 5 minut.
Kolejna sprawa. Cytaty z raportu KBWL:
1)O godz. 6:28:47 na wysokości 2176 m wysokościomierz dowódcy WBE-SWS został przestawiony z wartości standard na inną (sądząc po wymianie zdań pomiędzy członkami załogi, na wartość 993 hPa, co odpowiadało ciśnieniu na poziomie lotniska, i od tego momentu wysokościomierze barometryczne wskazywały wysokość względem drogi startowej).
2) "Zdaniem Komisji, dowódca rozpoczął schodzenie do wysokości 1500 m według ciśnienia QFE 745 mm Hg/993 hPa, co jest niezgodne z obowiązującymi przepisami i otrzymanym zezwoleniem. Zgodnie z kartami podejścia do lotniska SMOLEŃSK PÓŁNOCNY poziom lotu 1500 m był poziomem przejściowym i do czasu jego przecięcia w dół konieczne było kontrolowanie wysokości na podstawie ciśnienia standardowego 760 mmHg/1013 hPa. Zgłoszona KL przez dowódcę wysokość 1500 m tak naprawdę była inna, niż oczekiwał kontroler (wynosiła 1332 m). Dopiero kolejne zezwolenie KL, wydane o godz. 6:30:14: „Polski 101, według ciśnienia 745, zniżanie 500” dawało załodze prawo do zniżania według wartości ciśnienia 745 mmHg."
Przyjrzyjmy się stenogramowi:
8:27:10,5 D - Na siedem-cztery-pięć
8:27:11 ,5 - M hm.
8:27:12,6 2P - Ile?
8:27:13,8 D - Siedem-cztery-pięć
8:27:19,0 2P Siedem-cztery- pięć, tak?
8:27:20,5 D Dwa stopnie, siedem -cztery-pięć.
8:27:22,2 - Dwa stopnie?
8:27:24,8 T Dwa stopnie, siedem-cztery-pięć
***
8:28:17,9 D - Siedemset .. ..........
8:28:18,8 [odgłosy najprawdopodobniej przełączania przełączników]
niezrozumiałe wypowiedzi
8:28:22,2 [odgłos najprawdopodobniej przełączania przełącznika]
8:28:22 ,6 [ niezidentyfikowane odgłosy, trwające około 1 ,8 s- do 8:28:24,5]
8:28:23,0 N? - Kurwa ...
8:28:23,6 [niezidentyfikowane odgłosy]
8:28:24,2 - ......
niezrozumiałe wypowiedzi
8:28:33,8 2P - Daj, zobaczyć
niezrozumiałe wypowiedzi
8:28:39,0 [odgłos najprawdopodobniej przełączania przełącznika]
8:28:39,6 - ... ..... ....
8:28:41 ,4 2P - Ile?
8:28:42,1 - ············ [wypowiedź mężczyzny]
8:28:43,0 [niezidentyfikowany odgłos]
8:28:43,0 D - ...... dziewięć-dziewięć-trzy ......... ...
8:28:44,9 2P - Dziewięć-dziewięć ...
8:28:46,0 D - Trzy.
8:28:46,8 [niezidentyfikowany odgłos]
Komisja przyjęła więc, że na końcu tej ostatniej wypowiedzi przestawiono wysokościomierz na wartość 993 hPa. Z cytowanej wymiany zdań wynika, że coś się mogło dziać z tym wysokościomierzem dowódcy, który później z niewiadomych powodów czy samoistnie czy ręką członka załogi przestawiony został na ciśnienie standardowe.
Zobaczmy dalszą wymianę zdań:
8:29:53,6 - Najpierw wysokościomierze, (bo przecież w tym wypadku (?))
8:29:56,7 - ...... (tylko jedno ciśnienie (?))
8:29:57,5 D - Tak. Bardzo proszę
8:29:58,2 2P - ......
8:29:58,7 N - Wysokościomierze
8:29:59,9 2P - Dziewięć-dziewięć-trzy, siedem-cztery-pięć
8:30:10,9 D - Корсаж , польский сто один , сохраняем тысяча пятьсот
8:30:14,8 WS1- А , польский один-ноль-один , по давлению семь - четыре- пять , снижение пятьсот.
8:30:22,7 D - По давлению семь-четыре-пять , снижаем пятьсот метров, польский сто один
***
8:30:47,5 - Nastawię jeden
8:30:49,4 D - Tak, później.
8:30:51,0 D Dziewięć- dziewięć-trzy , sto trzydzieści ...... { dwadzieścia (?)).
8:30:55,2 D - ... (Podaję (?)) tak.
8:30:56,3 - l do pięćset metrów (zejdziesz (?)) ... .... (wysokościomierz (?)) włączony mam.
8:30:59,2 2P Do pięciuset metrów zejdź.
...
8:32:04,4 WS1- WS1- Пятьсот метров заняли?
8:32:07,2 D - Пока нет. Тысяча, снижаем
Czy Komisja miała rację pisząc o przestawieniu na 993 hPa dużo wcześniej przed osiągnięciem 1500 metrów, przed poleceniem z Wieży - "polski jeden-zero-jeden, według ciśnienia siedem- cztery-pięć, zniżanie pięćset"?
Komentarze