Politycy kłócą się co zrobić z wyborami prezydenckimi. Moim zdaniem to okazja do zmiany ustroju Polski
Po kolei.
Urząd prezydenta został przywrócony w 1989 roku, bo miał nim zostać Jaruzelski by mógł pilnować, czy komuchom czasem ktoś nie będzie chciał zrobić kuku. Szybko okazało się, że nikt nie chce, ale urzędu nie zlikwidowano. Połakomił się na niego Bolek a potem okazało się, że dla polityków to pożądane rozwiązanie – kancelaria ma setki etatów, sekretarze stanu w kancelarii prezydenta to ranga ministra – świetna przechowalnia po przegranych wyborach do sejmu.
Opozycja szermuje hasłem „trójpodział władzy”. Kto w Polsce sprawuje władzę ustawodawczą ? Jasne – sejm i senat. Kto sprawuje władzę wykonawczą ? Też jasne – rząd. Kto sprawuje władze sądowniczą ? Jasne – sądy i trybunały.
To którą władzą jest prezydent ? Ustawodawczą nie, bo ustaw uchwalać nie może, ale ma na nie wpływ, bo ma nie tylko inicjatywę ustawodawczą ale przede wszystkim prawo weta. Do władzy sądowniczej też się wtrąca, bo to on mianuje sędziów. Do władzy wykonawczej też się wtrąca, bo np. mianuje ambasadorów, generałów – albo nie mianuje, jak rząd nie zrobi tego co prezydent zechce.
Konstytucję pisał Aleksander Kwaśniewski i wiedział, że za chwilę sam będzie kandydował z dużymi szansami na objęcie urzędu. Stworzył więc potworka – konstytucja pozwala prezydentowi bardzo przeszkadzać, ale prezydent za nic nie odpowiada. Za politykę zagraniczną odpowiada rząd (min. spraw zagr.), ale ambasadorów mianuje prezydent – alo nie mianuje, jak rząd „będzie podskakiwał”. Za obronę narodową odpowiada rząd (minister obrony), ale generałów mianuje prezydent. Itd. itp. Kwaśniewski był na tyle cwany, że zapewnił sobie jako prezydentowi by nikt mu nie zarzucał złej polityki ekonomicznej – ustawy budżetowej, jako jedynej, prezydent nie może wetować, więc za finanse formalnie nie odpowiada.
Skutkiem takiego usytuowania prezydenta jest permanentna kłótnia i z rządem, i z sądami, i z parlamentem. Pamiętam, jak premierem był Jarosław Kaczyński a prezydentem Lech – Jarosław do kamery powiedział „nie zawsze zgadzam się z moim bratem”. Jeśli bliźniacy (jednojajowi) nie zawsze się zgadzają, to czego oczekiwać od dwu obcych ludzi ? A jeszcze jak są z różnych opcji politycznych, to walka jest wpisana „z definicji”.
Obecnie jest awantura o wybory prezydenckie z 10.05, bo szaleje pandemia. Każdy chce tu ugrać swoje i raczej porozumienia nie będzie. Moim zdaniem to okazja do uporządkowania ustroju Polski.
Należy teraz zmienić konstytucję i skasować urząd prezydenta z dniem gdy minie kadencja Dudy. Wtedy Polska stanie się typowym ustrojem parlamentarno-gabinetowym.
Następnym krokiem (już po pandemii) powinno być przejście na ustrój prezydencki, jak w USA.
Uzasadnienie:
Jeśli trzymać się idei trójpodziału władzy, to ideał jest wtedy gdy suweren wybiera każdą z tych trzech władz. Policzmy to w sposób uproszczony:
jeśli suweren wybiera władzę bezpośrednio – 1 pkt, jeśli pośrednio – 0,5 pkt, jeśli w ogóle – 0 pkt. Ideałem są 3 punkty.
W Polsce władzę wykonawczą wybiera suweren bezpośrednio – 1 pkt. Władze wykonawczą wybiera tylko pośrednio, bo to sejm wybiera – 0,5 pkt. Władzy sądowniczej nie wybiera nawet pośrednio – 0 pkt.
Czyli w Polsce jest 1,5 punktu na 3 możliwe.
Policzmy to w USA – Kongres – 1 pkt. Prezydent – 1 pkt. Sądy – 0,5 pkt (bo sędziów niższej rangi się wybiera) – 0,5 pkt.
Czyli w USA jest 2,5 punktu na 3 możliwe.
Dlatego ja optuję za systemem amerykańskim, ale na razie, w czasie pandemii, zadowoliłbym się systemem przejściowym – skasować prezydenta, władzę wykonawczą ma rząd. System amerykański ma wyraźne zalety – władza wykonawcza jest niezależna od władzy ustawodawczej, w Polsce zależność rządu od sejmu oznacza de facto permanentną zależność rządu od partii. W USA prezydent po wybraniu też jest od partii zależny, ale nie tak bezpośrednio – partia odwołać go nie może, w Polsce sejm (partia) może rząd odwołać w 5 minut.
Wiem, nie ma na to szans ….
