Ignacy Milchberg (ps. Byczek)

26 stycznia 2014 r. w Toronto (Kanada) w wieku 86 lat zmarł Ignacy "Irving" Milchberg, przywódca grupy nazwanej "sprzedawcami papierosów z Placu Trzech Krzyży".

Ignacy Milchlberg (ur. 15 września 1927) był jednym z najstarszych z grupy kilkunastu sierot żydowskich, chłopców i dziewcząt, które cudem ocalały z likwidacji getta warszawskiego i przedostawszy się na "aryjską stronę" utrzymywały się ze sprzedaży gazet i skradzionych papierosów na Placu Trzech Krzyży w Warszawie. Długi czas dzieci nie ukrywały się specjalnie, a głównymi ich klientami byli... Niemcy, często żołnierze i oficerowie SS oraz oficerowie Gestapo. W pobliżu Placu Trzech Krzyży mieściły się bowiem: siedziba żandarmerii wojskowej, koszary SS, koszary żołnierzy węgierskich kolaborujących z Niemcami i siedziba Gestapo.

Dzieci nocowały przeważnie na cmentarzach i w opuszczonych domach. Oprócz żywności kupowanej za zarobione pieniądze papierosiarze otrzymywali pomoc od kilku Polek. 

Na grupę natknął się przypadkiem i odkrył tożsamość jej członków łącznik Żydowskiego Komitetu Narodowego Józef Zysman-Ziemian, który załatwił dzieciom fałszywe dokumenty i roztoczył nad nimi opiekę. Ignacy Milchberg przyjął nazwisko Henryk Różowski.

Wszystkie dzieci, które przeżyły do wybuchu Powstania Warszawskiego brały w nim udział (chłopcy w oddziałach liniowych, a dziewczynki jako łączniczki i sanitariuszki), a przed jego wybuchem pod samym nosem Niemców kolportowały Biuletyn AK i inne podziemne wydawnictwa - oprócz Ignaca, który od razu podjął decyzję, że chce przyłączyć się do oddziału Szarych Szeregów. Na długo przed wybuchem powstania Ignac przeszedł przeszkolenie wojskowe i otrzymał pseudonim "Byczek".

"Byczek" zajął się dostarczaniem broni dla żołnierzy Armii Krajowej (broń szmuglował już wcześniej, do getta, jako zaledwie 16-letni chłopiec), a po wybuchu Powstania Warszawskiego walczył w Szarych Szeregach.

Po zakończeniu wojny Ignacy Milchberg emigrował do Kanady i został biznesmenem. 

26 stycznia 2014 r. odszedł jeden z ostatnich żyjących papierosiarzy.

Niech Jego pamięć będzie błogosławieństwem!