Z Zaduszkami związane są tzw.wypominki, mające na celu uwolnienie zmarłych od mąk czyśćcowych. Na kanwie tej niebiblijnej doktryny, zrodziła się kolejna obrażająca Boga nauka o Limbusie, czyli miejscu dla zmarłych nieochrzczonych niemowląt.
Dla większości katolików pojęcie limbusu* zawsze było niejasne. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zacierało się coraz bardziej, aż w końcu całkowicie zniknęło z katechizmów#. W roku 2007 Kościół katolicki oficjalnie przypieczętował „śmierć” tej nauki, wydał bowiem dokument z omówieniem „poważnych racji teologicznych i liturgicznych, by mieć nadzieję, że dzieci, które umierają bez chrztu, zostaną zbawione i będą cieszyć się oglądaniem uszczęśliwiającym” (Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Nadzieja zbawienia dla dzieci, które umierają bez chrztu, tłum. J. Królikowski).
Co spowodowało ten teologiczny zwrot? Ogólnie rzecz biorąc, chodziło o to, by uwolnić się od czegoś, co francuski publicysta Henri Tincq nazwał „uciążliwym dziedzictwem, bronionym od średniowiecza po XX wiek przez przebiegły Kościół, skwapliwie wykorzystujący groźbę limbusu, by skłaniać rodziców do jak najszybszego chrzczenia dzieci”. Dlaczego limbus budził tyle kontrowersji?
Tradycja czy Pismo Święte?
Wiara w limbus wywodzi się z XII-wiecznych teologicznych debat na temat czyśćca. Kościół katolicki nauczał, że dusza żyje po śmierci ciała, musiał więc znaleźć miejsce dla dusz dzieci, które nie mogły pójść do nieba z powodu braku chrztu, ale nie zasługiwały też na piekło.
Jednakże Biblia wcale nie uczy, że dusza żyje po śmierci człowieka. Wyraźnie podaje, że nie jest ona nieśmiertelna, a dusze, które grzeszą, mogą umrzeć albo zostać zgładzone (Dzieje 3:23, Biblia gdańska; Ezechiela 18:4, Biblia Tysiąclecia, przypis). Skoro dusza jest śmiertelna, takie miejsce, jak limbus, nie może istnieć. Poza tym Biblia przedstawia śmierć jako stan nieświadomości podobny do snu (Kaznodziei 9:5, 10; Jana 11:11-14).
Według Biblii Bóg uważa dzieci chrześcijańskich rodziców za święte (1 Koryntian 7:14). Gdyby chrzest niemowląt był konieczny do zbawienia, takie twierdwzenie nie miałoby żadnego sensu.
Nauka o limbusie w gruncie rzeczy znieważała Boga, bo ukazywała Go jako okrutnego tyrana, a nie jako sprawiedliwego i kochającego Ojca (Powtórzonego Prawa 32:4; Mateusza 5:45; 1 Jana 4:8). Nic zatem dziwnego, że zawsze godziła w poczucie zdrowego rozsądku szczerych chrześcijan.
Pozostaje mieć nadzieję, że sama nauka o mękach czyśćcowych przejdzie do lamusa, jako urągająca Bożemu miłosierdziu i przeciwna zasadzie prawnej zapisanej w Liście do Rzym. 6,7 BT
"Kto bowiem umarł, stał się wolny od grzechu"
_____________________________________________________________________
*Władysław Kopaliński podaje w Słowniku wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych (wyd. XI), co następuje: „Limbus, łac., krawędź, skraj (w wierzeniach chrześc.: piekła); (...)limbus patrum, przedpiekle, gdzie przebywały (...) dusze patriarchów i proroków (dosł. ojców) przed Odkupieniem. (...)limbus puerorum, raj dzieci (nie ochrzczonych, nie mogących dostać się do nieba)”. Na ten sam temat w dziele pt. New Catholic Encyclopedia powiedziano: „Obecnie terminem tym posługują się teologowie na określenie stanu i miejsca pobytu zarówno tych dusz, które wprawdzie nie zasłużyły na piekło i wieczne męki, lecz nie mogły wstąpić do nieba przed Odkupieniem (tzw. limbus ojców), jak i tych, które na zawsze utraciły uszczęśliwiające widoki na przyszłość wyłącznie z powodu grzechu pierworodnego (tzw. limbus dzieci)”
# W encyklopedii. New Catholic Encyclopedia przyznano: „Wyjaśnienie losu nie ochrzczonych niemowląt to naprawdę bardzo złożony problem. (...) Sprawa limbusu w dalszym ciągu należy do nierozstrzygniętych kwestii teologicznych. Kościół oficjalnie nie ogłosił istnienia limbusu”. Świadczy o tym również następująca informacja podana w The New Encyclopædia Britannica: „Z uwagi na fakt, że Kościół rzymskokatolicki nigdy nie potwierdził urzędowo doktryny o limbusie jako konkretnym stanie lub miejscu, pogląd ten w dalszym ciągu pozostaje kwestią otwartą”. (Przyp. autora: aż do wspomnianego wyżej roku 2007)
