UNESCO od dekad ratuje skarby światowej kultury przed zniszczeniem i zapomnieniem. Jednym z najbardziej niezwykłych przykładów jest akcja w Faras, gdzie polscy archeolodzy uratowali bezcenne malowidła nubijskie przed zatopieniem przez wody Jeziora Nasera. Dziś można je podziwiać w warszawskiej Galerii Faras – wyjątkowej ekspozycji w Muzeum Narodowym.
UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury) od lat stoi na straży światowego dziedzictwa kulturowego, koordynując spektakularne akcje ratunkowe zabytków zagrożonych przez konflikt, urbanizację czy… wodę. Jedna z najbardziej pamiętnych to Międzynarodowa Kampania na rzecz Ocalenia Zabytków Nubii (1960–1980), która uchroniła przed zatopieniem wiele świątyń w Dolnej Nubii, w tym słynne Abu Simbel i Philae.
Ta operacja ratunkowa, nazwana przez wielu „największą archeologiczną misją ratunkową wszech czasów”, zaowocowała przeniesieniem 22 kluczowych zabytków z terenów zagrożonych przez powstanie jeziora Nasera w związku z budową Wielkiej Tamy Asuańskiej. To dzięki koordynacji UNESCO i wsparciu kilkudziesięciu państw przetrwały niezwykłe kompleksy świątynne, będące dziś wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
UNESCO chroni świat – przykład Faras
W cieniu tych wielkich operacji, równolegle, działy się inne historyczne wydarzenia – znacznie mniej medialne, choć równie ważne. Polska ekspedycja archeologiczna pod kierunkiem prof. Kazimierza Michałowskiego przeprowadziła wykopaliska w Faras – nadbrzeżnym mieście w północnym Sudanie. Odkryto tam malowidła ścienne i fragmenty architektury z katedry z VIII–XIV wieku, składające się na unikalną kolekcję sztuki nubijskiej.
To dzięki wsparciu UNESCO oraz zdecydowanemu działaniu polskiej ekipy, te bezcenne elementy zostały wydobyte i uratowane – inaczej zostałyby zatopione przez Jezioro Naser, podobnie jak wiele świątyń w Egipcie. Dziś możemy je podziwiać w Galerii Faras , która znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie – jedynej tego zasobu ekspozycji w Europie, prezentującej dzieła sztuki wczesnochrześcijańskiej z Nubii.
Dlaczego działania UNESCO mają kluczowe znaczenie?
Ochrona kultury przed kryzysami
Globalne akcje ratunkowe to przykład, jak świat może zadziałać razem, aby ocalić wspólne dziedzictwo. Przykładem jest zakończenie Kampanii Nubijskiej – sukces, który zbudował fundamenty systemu światowego dziedzictwa.
Kolaboracja międzynarodowa
Kampania objęła ekipy i państwa z całego świata – nawet 40 projektów archeologicznych – udzielano nie tylko finansowego wsparcia, ale i fachowej pomocy technicznej.
Nauka i konserwacja
W Faras uratowane malowidła musiały być zabezpieczone z użyciem tkanin naturalnych, wosku, żywicy – później były transportowane i odrestaurowane. To wymagający proces, teraz zachowany dla potomnych.
Rozpowszechnienie wiedzy i świadomości
Dzięki ewakuacji dzieł i ich wystawieniem w muzeach (np. Galeria Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie), dziedzictwo Nubii może inspirować zwiedzających i badaczy – przypominając, jak ważna jest opieka nad spuścizną kulturową.
Galeria Faras – symbol ratunku i sukcesu
Zachowane malowidła z katedry w Faras to dziś jedna z najważniejszych kolekcji sztuki wczesnochrześcijańskiej. Wystawa dialoguje z duchem historii, ale i pokazuje, jak efektywna była współpraca międzynarodowa – w ratowaniu dziedzictwa z przeciwności losu. Polacy, dzięki UNESCO, zachowali dla świata fragmence średniowiecznej Nubii nazywanej często „zatopionym światem pustyni”
Podsumowując:
UNESCO nie tylko ratuje monumentalne świątynie jak Abu Simbel, ale także subtelne, artystyczne dziedzictwo: malowidła z Faras, chrześcijańskiego serca Nubii. Galeria Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie jest najlepszym dowodem na to, że dzięki współpracy można ochronić i przekazać przyszłym pokoleniom historię, religię i sztukę – nawet gdy wszystko zawisło nad przepaścią.
Warszawski Kompas to Twój niezawodny przewodnik po stolicy Polski! Z pasją odkrywamy uroki Warszawy, od znanych atrakcji turystycznych, przez ukryte perełki, aż po miejsca pełne smaku i kultury. Naszą misją jest inspirowanie do eksploracji miasta i dzielenie się praktycznymi wskazówkami, które ułatwią każdą podróż – czy to dla turysty, czy mieszkańca. Dzięki naszej stronie znajdziesz najciekawsze wydarzenia, kulinarne odkrycia, historyczne ciekawostki i miejsca, które warto odwiedzić. Zapraszamy do wspólnego odkrywania Warszawy w nowej odsłonie! Więcej na stronie Wydarzenia w Warszawie
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura
