David Friedman: Future Imperfect

28 października 2008roku o godzinie 17:00 w sali VII SGH odbyło się spotkanie z Davidem Friedmanem na temat jego nowej książki - Future Imperfect. Technology and Freedom in an Uncertain World - dotyczącej zagrożeń i nadziei związanych z nowoczesnymi technologiami. Prelegent skupił się na ekonomicznych i prawnych konsekwencjach ich rozwoju.

Wykład profesora Friedmana składał się z kilku historii-przykładów, które miały posłużyć do zilustrowania tezy, że nowe technologie wymuszą na wielu firmach nowe zachowania na rynku oraz uwypuklenia relacji nowe technologie - nowe prawo.

Pierwszy problem poruszony przez ekonomistę dotyczył pirackiego kopiowania płyt audio i software'u. Fakt, że do dziś nie wynaleziono skutecznego zabezpieczenia przed przegrywaniem płyt, doprowadzi zdaniem Friedmana do wykształcenia nowych strategii promocyjnych. Coraz większa możliwość darmowego ściągania nowych utworów będzie natomiast związana z większą ilością koncertów artystów, które - zamiast płyt - będą źródłem dochodów firm fonograficznych. Tą samą strategię stosuje również Friedman. Na swojej stronie internetowej umieścił darmową kopię swojej nowej książki, która - jak twierdzi - nie jest jego głównym źródłem dochodów. Są nim dobrze opłacane wykłady. Podczas tego, w którym mieliśmy okazję uczestniczyć, otwarcie przyznał: pisanie to jedynie sposób rozprzestrzeniania idei. Dlatego dobrze, gdy jak największa ilość osób ma do nich dostęp.

Friedman zasugerował również, że technologiczne zabezpieczenia są kluczem do rozwiązania problemów producentów przedmiotów kilkukrotnego użytku. Tezę tę zilustrował porównaniem gier sieciowych i filmów. Jego zadaniem, skutecznym sposobem przed pirackim software jest stałe związanie go z siecią Internet. Jako przykład ekonomista podał grę MMO - World of Warcraft. Kopiowanie tej gry jest posunięciem pozbawionym jakiegokolwiek sensu, gdyż gra działa wyłącznie na oryginalnych serwerach. W przeciwieństwie do filmu, który zazwyczaj oglądamy tylko raz, WoW jest rozrywką, do której konsument wraca ze względu na jej personalizację. Tu każdy ogląda film, który sam reżyseruje, w którym jest jednocześnie głównym bohaterem. Przeżywa własną, zindywidualizowaną przygodę, nikomu nie dostępną dokładnie w tej samej postaci. To powoduje, że w przeciwieństwie do zwykłego filmu, który może oglądać wiele osób, liczba kopii gry musi odpowiadać liczbie chcących partycypować w rozrywce.

Inna, poruszona podczas wykładu przez profesora kwestia dotyczy relacji między nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi, a procesem kształtowania prawa. Dynamicznie rozwijające się technologie są siłą, za którą nie tylko nie nadążają przepisy prawne, ale która przepisy prawne kształtuje. Przykładem, jaki podał ekonomista, jest chęć zamrożenia swojego ciała. Część śmiertelnie chorych osób pragnie zamrozić swoje ciała do chwili wynalezienia na nie leku (oraz wynalezienia sposobu, jak przywrócić życie zamrożonemu ciału). Nie mogą jednak tego dokonać z uwagi na fakt, iż w niektórych stanach USA zamrożenie traktowane jest jako zabójstwo.

Kolejnym aspektem rozwoju technologicznego jest możliwość gromadzenia danych osobowych za pośrednictwem Internetu. Odpowiednia baza danych (database software) i system rozpoznawania twarzy (face recognition software) miałyby zastąpić system monitoringu wideo.

Problem bezpieczeństwa danych wg Friedmana można rozwiązać na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest dokładne dookreślenie, jak używać gromadzonych informacji (tak jak ma to miejsce w US Privacy Law). Metoda ta nie sprawdza się jednak, gdyż niezależnie od tego, jak dobre jest prawo, nie jest ono impregnowane na nadużycia. Drugim sposobem jest niedopuszczenie do wycieku informacji. Z tej perspektywy sektor bezpieczeństwa Internetowego będzie tym, który będzie rozwijał się bardzo dynamicznie. Tu pojawia się pytanie: jaka część życia ma miejsce w „realu", jaka natomiast w przestrzeni wirtualnej i jak proporcje te będą się zmieniały w najbliższym czasie. Strony umożliwiające zmiany IP, coraz powszechniejsze używanie Digital Signature oraz konta e-mail jedynie jako pośredniczące pomiędzy e-mailem nadawcy a odbiorcy stają się przecież coraz bardziej popularne. Oczywiście bezpieczeństwo w Internecie będzie dostępne jedynie tym, którzy będą uznawali je za zagrożone, gdyż pytaniem zawsze aktualnym pozostanie pytanie o sferę prywatności jednostki i ustalenie przez nią granic, gdy owa prywatność jest naruszana. W przypadku większości konsumentów fakt naruszania prywatności pozostanie niezauważalnym i gromadzenie danych za pomocą Internetu okaże się być stosunkowo tanie.

Relacje zapośredniczone przez Internet będą charakteryzowały się zmniejszoną rolą struktur hierarchicznych. Zostaną one zastąpione przez amorficzne powiązania o charakterze sieciowym. Będzie to jakościowa zmiana w historii ludzkości.

David Friedman - gwiazda szkoły Chicagowskiej, światowej sławy ekonomista, wobec którego mieliśmy dość wysokie oczekiwania - nie wywarł na nas wielkiego wrażenia. Jego wykład wyrobił w nas przekonanie, że ekonomia nie jest ani powyżej, ani poniżej socjologii, politologii, czy innych nauk społecznych. Z jednym wyjątkiem - tylko z tej dziedziny przyznaje się nagrodę Nobla. Być może dzięki tej nagrodzie symbolicznej, jest ona najbardziej prestiżową z nich.

Laura Grabowska, Mateusz Trawiński