W dzisiejszej Rzepie – artykuł Pana Tadeusza Gieysztora, z główną tezą wygodnie (dla Czytelnika) wybitą na czołówkę: „Nie można pochopnie się zgodzić, aby mianem inteligenta „zaszczycano” wyłącznie wyznawców jednej, tej liberalno-lewicowej, opcji.” Teza ta odpowiada mniej więcej połowie artykułu, której autor (przedstawiony oprzez Redakcję jako „działacz polonijny”) nawet posiłkuje się autorytetem Jean-Marie Le Pena: „Jeden z francuskich prawicowych polityków, Jean-Marie Le Pen, posługiwał się tezą o istnieniu lewicowo-liberalnego terroryzmu intelektualnego. Jeszcze dzisiaj Francja do końca nie wyzwoliła się spod wpływu tego zjawiska. W Belgii, Holandii, ostatnio w Hiszpanii jest ono jeszcze bardziej widoczne. Nie można pochopnie się zgodzić, aby w Polsce też mogło się zadomowić…”, itp.
http://www.rp.pl/artykul/17,181543_Inteligent_w_czasach_mitu_milosci.html
Otóż zastanawiam się – nie po raz pierwszy zresztą, przeciwko komu formułowane są takie przypomnienia? Innymi słowy, kto w Polsce, niezależnie od miejsca w ideowym spektrum, od brunatnych nazioli po czerwonych komuchów, podtrzymuje z poważną miną tezę, że na prawicy nie ma inteligentów? Kto chce „zaszczycać” tym mianem wyłącznie lewo-liberałów?
Kilka nazwisk: Dariusz Karłowicz, Ryszard Legutko, Dariusz Gawin, Marek Cichocki, Zdzisław Krasnodębski, Jarosław Gowin, Paweł Lisicki, Andrzej Nowak, Paweł Milcarek, Barbara Fedyszak-Radziejowska… Wymieniam tych, których akurat znam osobiście, którzy między sobą zresztą często się różnią, ale żadnemu z nich nie można przypisać lewicowo-liberalnej przypadłości. Wymieniam ich także dlatego, że bez wyjątku do każdego mam duży szacunek mimo, że z wieloma z nich wchodziłem w silne zwarcia polemiczne. Ale polemizowałem z nimi (czasem mądrzej, czasem głupiej) właśnie w przeświadczeniu, że warto, bo są ludźmi żyjącymi w świecie idei i myśli – czyli inteligentami.
Nie znam też nikogo spośród mojej liberalnej braci (paskudnych relatywistów, permisywistów i sceptyków), kto by powyższym osobom odmówił miana inteligentów. Skąd więc owa trwała na prawicy obsesja utyskiwania na niesprawiedliwe uzurpowanie sobie przez lewicę liberalną prawa nominowania inteligencji i autorytetow?
Mam na ten temat własną teorię, którą już się kiedyś tu podzieliłem z Czytelnikami, ale ponieważ towarzystwo jest tu w dużej mierze nowe, no i Salon nowy, nic nie szkodzi ją przypomnieć. Otóż w podtekście owych utyskiwań, że lewica liberalna uzurpuje sobie prawo do mianowania „inteligentami” wyłącznie miłe sobie postaci, tkwi podświadome przyjęcie standardu „Gazety Wyborczej” (i zbliżonych ideowo mediów, m.in. Polityki, TVN itp.) za miarodajne dla całej Polski. Ponieważ, istotnie, GW w większości za tymi osobami nie przepada, prawica podnosi lament, że w Polsce mamy do czynienia z niesprawiedliwym ograniczeniem tytułu „inteligenta” do jednej tylko opcji ideowej.
Takie dziwaczne przyjęcie standardu GW za naczelną perspektywę musi być oparte na zdumiewającym braku poczucia własnej wartości przez samą prawicę – a w każdym razie ludzi, którzy lamentują w sposób reprezentowany przez Pana Gieysztora. Czy osoby powyżej wymienione są w jakiś sposób sekowane, odsuwane od mediów, szykanowane przez najwyższe władze, pozbawiane należnych im tytułów i posad? Nie zauważyłem. Jeśli więc są ignorowane przez osoby lamentujące o monopolu Wyborczej na mianowanie inteligentów czy intelektualistów, musi to świadczyć o niskiej ocenie na temat wymienionych przeze mnie myślicieli. Tylko tak można wytłumaczyć sobie fakt, że wypadły one z radarów Pana Gieysztora i innych podobnie lamentujących. Tu muszę jednak zaprotestować – choć często z nimi się nie zgadzam, są to ludzie o bardzo wysokim potencjale intelektualnym i proszę tak ich nie postponować!
Być może, klucz do zagadki przed chwilą przedstawionej zawiera się w drugiej części artykułu, w której Pan Gieysztor ogłasza pewne wskazówki praktyczne, jak intelektualista powinien zachowywać się we współczesnej Polsce. Oto krótki fragment, i daję słowo, że nic nie zmyślam:
“W dobie miłości, jaka miłościwie nam teraz nastała, w spotkaniach z ludźmi widzącymi rzeczywistość inaczej inteligencja powinna kierować się... miłością prawdziwą – nie nadużywać lekkomyślnie jej nazwy, lecz mieć na względzie dobro interlokutora. […] Należałoby więc unikać bezpośrednich odpowiedzi na zaczepki, lecz reagować jakby nie na temat: na wyższym, ogólniejszym i istotniejszym poziomie. Skierowany do polityków zarzut: „oni nic nie robią”, trzeba by odwrócić, pytając o zasadność przekształceń w służbie zdrowia. Na zarzut, że „oni” topią lub niszczą laptopy odpowiedzieć pytaniem o zdanie na temat ustawy o swobodzie gospodarczej. Nie tyle mówić o uleganiu opinii mediów, ile podkreślać, że Polacy nie dadzą się łatwo ogłupić. A jak się już nie da inaczej, to kończyć rozmowę w stylu: „wierzę, że sama pani dojdzie do tych wniosków, może już niedługo”.
I teraz możemy dać sobie odpowiedź na tytułowe pytanie tego felietonu: Co ma inteligent? Otóż inteligent ma odpowiadać pytaniem na pytanie, mówić nie na temat, zmieniać wątek, no słowem – udawać Greka. Przy takim podejściu, nie dziwota, że prawdziwych intelektualistów nasz Autor w Polsce nie uświadczy, ani na lewicy, ani na prawicy, ani chyba nigdzie indziej.
Inne tematy w dziale Polityka
