Przez siedem dni spożywać będziecie chleb przaśny. Już w pierwszym dniu usuniecie wszelki kwas z domów waszych, bo kto by jadł kwaszone potrawy od dnia pierwszego do siódmego, wyłączony będzie z Izraela. W pierwszym dniu będziecie mieli zwołanie święte, tak samo w dniu siódmym. Nie będziecie wtedy wykonywać żadnej pracy. Będzie wam tylko wolno przygotować pożywienie. Przestrzegać będziecie Święta Przaśników, gdyż w tym dniu wyprowadziłem wasze zastępy z ziemi egipskiej. Przestrzegajcie tego dnia jako ustanowionego na zawsze po wszystkie wasze pokolenia. Czternastego dnia miesiąca pierwszego od wieczora winniście spożywać chleb przaśny aż do wieczora dwudziestego pierwszego dnia tego miesiąca. Przez siedem dni nie znajdzie się w domach waszych żaden kwas, bo kto by spożył coś kwaszonego, winien być wyłączony ze zgromadzenia Izraela, tak przybysz, jak i urodzony w kraju. Nie wolno wam jeść nic kwaszonego; we wszystkich domach waszych winniście jeść chleb przaśny. (Wj 12, 15-20)
Wciąż przygotowujemy się do wyjścia z Egiptu. W poprzednim odcinku Bóg za pośrednictwem Mojżesza ustanowił obrzęd liturgiczny upamiętniający odkupienie Wspólnoty Wierzących dzięki krwi baranka paschalnego. Natychmiast później Bóg ustanowił drugi obrzęd odnoszący się już nie do baranka, ale do wierzących.
W siedemnastym wersecie czytamy: „Przestrzegajcie tego dnia jako ustanowionego na zawsze po wszystkie wasze pokolenia.” - „Na zawsze” oznacza „na zawsze”. Po nadejściu Mesjasza obrzęd zarzynania baranka paschalnego został zastąpiony ofiarą eucharystyczną. Ale obrzęd Przaśników nie dotyczy baranka paschalnego. Odnosi się do Wspólnoty Wierzących, która ma co roku usuwać kwas ze swoich domów i przez siedem dni jeść przaśniki (maca po hebrajsku).
Przaśniki to są chleby bez drożdży i bez zakwasu: sama mąka wymieszana z wodą. To jest chleb pielgrzymi: nie daje mu się czasu na zakwaszenie ani na wyrośnięcie. To suchy chleb, który można łatwo zabrać ze sobą w drogę i długo konserwować. Ten chleb ma charakter pokutny, bo nie jest smaczny. Dlatego obrzęd Przaśników jest obrzędem o symbolice pielgrzymiej i pokutnej.
Ten obrzęd jest tak ważny, że jest nierozłączny od obrzędu Paschy i oba obrzędy obowiązują pod karą ekskomuniki! Istnieje taki rozpowszechniony pogląd, że te przepisy obowiązują tylko żydów z urodzenia. Ale zwróćcie uwagę na dziewiętnasty werset, gdzie jest wyraźnie zaznaczone, że Izrael nie jest grupą etniczną. Izrael jest wspólnotą wierzących, niezależnie od ich pochodzenia etnicznego. Aby rozwiać wszelkie możliwe wątpliwości Mojżesz wyraźnie napisał, że zgromadzenie Izraela składa się zarówno z urodzonych w kraju (czyli rdzennych żydów) jak i z przybyszów (czyli pogan nawróconych na religię Abrahama – mowa o nas, chrześcijanach):
Przez siedem dni nie znajdzie się w domach waszych żaden kwas, bo kto by spożył coś kwaszonego, winien być wyłączony ze zgromadzenia Izraela, tak przybysz, jak i urodzony w kraju. (Wj 12, 19)
Czyli każda osoba wierząca jest członkiem Ludu Bożego, jest członkiem Izraela: zarówno rdzenny jak i przybysz (czasami określony jako cudzoziemiec, konwertyta lub prozelita). Izrael biblijny nie jest grupą etniczną – Izrael to zgromadzenie wierzących, Izrael to wspólnota Dzieci Abrahama, Izrael to Kościół. Wraz z nadejściem Mesjasza słowo Boże zostanie zaniesione do wszystkich narodów. W zamyśle Bożym obrzęd Przaśników ma być obchodzony na zawsze przez wszystkich wierzących, bo jest nierozłącznie powiązany z tajemnicą paschalną.
Te dwa obrzędy naświetlają wyzwolenie jako wydarzenie dokonujące w dwóch krokach: najpierw odkupienie dzięki krwi baranka, później zbawienie jako wyruszenie Wspólnoty Wierzących w pielgrzymkę w stronę Ziemi Obiecanej. To są dwa wydarzenia wykonane przez dwa podmioty. Zbawienie nie kończy się na samym odkupieniu dzięki krwi Baranka. Po dokonanym odkupieniu każdy wierzący musi sam podjąć decyzję i wysiłek o wyruszenie w pielgrzymkę ku Ziemi Obiecanej. Jest to droga trudna i wymagająca, przechodząca przez pustynię, dlatego ma charakter pokutny. Bóg prosi wierzących, aby sobie to przypomnieli przy każdym obchodzeniu Paschy.
Dzieło Odkupienia dokonane przez Chrystusa na Krzyżu staje się zrozumiałe dopiero w świetle Tory. Jezus przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie odkupił nas w tym sensie, że otworzył nam drogę do Ojca ceną swojej Krwi. Przed odkupieniem bramy niebios były zamknięte wszystkim dzieciom Adama i Ewy. Jezus przelewając swoją krew otworzył bramy niebios, odkupił dług zaciągnięty przez potomstwo Adama i Ewy, spłacił nasze długi. Ale zmartwychwstanie Jezusa nie kończy historii zbawienia, tak samo jak obrzęd pokropienia krwią baranka paschalnego nie kończy historii wyjścia z niewoli egipskiej.
Zmartwychwstanie Jezusa oznacza dla chrześcijan początek osobistej pielgrzymki do Domu Ojca. Chrzest jest dla chrześcijan symbolicznym zanurzeniem się we Krwi Baranka Bożego. Ale samo pokropienie krwią nie wystarcza dla zbawienia. Chrześcijanin jest powołany do tego, aby porzucił niewolę Egiptu (czyli niewolę szatana), aby oderwał się od pożądliwości swojego ciała (od niewoli własnych żądz). To z kolei jest symbolizowane przez obrzęd przaśników, kiedy wierzący dobrowolnie wyrzekają się przez siedem dni zaspakajania swoich zmysłów smacznym chlebem. Chrześcijanin, aby mógł korzystać z owoców odkupienia, musi zgodzić się na niesmaczne przaśniki, musi przepasać swoje biodra, założyć sandały, wziąć kij do ręki i wyruszyć w pielgrzymkę w stronę Ziemi Obiecanej, przez pustynię.
Można to podsumować parafrazując świętego Augustyna: „Bóg odkupił nas bez nas, ale nie zbawi nas bez nas”. Krew baranka paschalnego jest darmowym darem ze strony Boga, siedmiodniowa pokuta związana z obrzędem przaśników jest odpowiedzią człowieka na Boży dar, przygotowuje nas do podjęcia trudu pielgrzymki przez pustynię w stronę Ziemi Obiecanej.
Tak więc obrzęd Przaśników nie symbolizuje pośpiechu ucieczki. Nie chodzi o to, że brakuje czasu na wyrośnięcie ciasta do chleba. Odwrotnie: zamiast wyruszyć od razu, poświęcamy siedem dni na spożywanie przaśników. W tym czasie człowiek musi dojrzeć do stanowczej decyzji, aby nie zwlekać z opuszczeniem Egiptu. Izraelici opuszczą Egipt dopiero po duchowym przygotowaniu. Nie zostali wyrzuceni z Egiptu, nie uciekli w popłochu. Poświęcili cały tydzień na przygotowanie duchowe, na hartowanie ducha przez pokutę. Siedmiodniowe święto Przaśników jest wyrazem podjęcia przez Izraela przygody wolności, jest dowodem wiary i zaufania w Boga. Posłuszeństwo jest wyrazem wiary.
Siedem dni przaśników odsyłają nas do siedmiu dni stworzenia. Przez obrzęd przaśników symbolicznie dajemy Bogu czas na to, żeby nas stworzył na nowo. Dopiero później będziemy zdolni wyruszać za Bogiem, przejść przez pustynię. Wspólnota wierzących jest ludem nowo stworzonym dzięki wierze. Jest oczyszczony dzięki pokucie. Jeżeli ktoś chce dołączyć do Ludu Zbawionych, musi przejść przez dwa obrzędy: obrzęd pokropienia krwią baranka (czyli chrzest) oraz obrzęd siedmiodniowej pokuty. Jeśli ktoś tego nie chce robić, sam wyklucza siebie ze Wspólnoty Wierzących. Dostaje ekskomuniki. Kto neguje potrzebę pokuty i oczyszczenia powinien być wyłączony ze społeczności wierzących, bo nie pojmuje na czym polega dzieło zbawienia: na odkupieniu dzięki krwi baranka oraz na opuszczenie Egiptu, na trudne przejście przez pustynię, podążając za głosem Boga w duchu posłuszeństwa i wiary.
Coroczne obrzędy Paschy i Przaśników mają być przekazywane z pokolenia na pokolenie jako cielesne dziedzictwo, które nadaje kształt duszy całej wspólnoty wierzących. Wyjście z Egiptu nie jest ucieczką, ale drogą którą się podejmuje dobrowolnie, po zerwaniu z niewolą faraona (czyli szatana) oraz z niewolą własnej pożądliwości. Nie można należycie obchodzić Paschy w oderwaniu od Przaśników.
Po przeczytaniu trzynastego rozdziału księgi Wyjścia wrócimy do przepisów prawnych zawartych w tych rozdziałach. Wrócimy też do symboliki kwasu, który trzeba usunąć z naszych domów.
Komentarze