1. Pod koniec tego tygodnia premier Mateusz Morawiecki poinformował, że jeszcze w tym roku aż 1714 gmin otrzyma środki finansowe na realizację inwestycji wodno-kanalizacyjnych (środki te trafią tylko do gmin ponieważ to one odpowiadają za zaopatrzenie mieszkańców w wodę i odprowadzanie ścieków).
Łączna kwota tego wsparcia wyniesie 4 mld zł i środki te będą mogły zostać wykorzystane przez samorządy na te dwa cele w latach 2021-2024, przy czym 910 gmin otrzyma łącznie około 1 mld zł na budowę wodociągów, a 1510 gmin łącznie 3 mld zł na gospodarkę ściekową (część gmin otrzymała środki na realizację inwestycji zarówno wodociągowych jak i kanalizacyjnych).
Środki te były dzielone na poszczególne gminy wg, opracowanego wcześniej przez ministerstwo finansów algorytmu, w którym brano pod uwagę zamożność samorządów (określoną tzw. wskaźnikiem G w ustawie o finansowaniu JST), a także udział mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w ogólnej liczbie mieszkańców danej gminy.
Dotacja na inwestycje wodociągowe dla pojedynczej gminy, nie mogła być niższa niż 0,3 mln zł i nie wyższa od kwoty 5,6 mln zł, natomiast dotacja na inwestycje w gospodarkę ściekową, nie niższa niż 0,9 mln zł, a nie wyższa niż 5,2 mln zł.
W ten sposób samorządy zostały zasilone kolejną poważną kwotą środków na cele inwestycyjne tym razem z obszaru gospodarki wodno-ściekowej, przy czym samorządy zapóźnione pod tym względem otrzymały największe wsparcie.
Co więcej inwestycje te mogą być zrealizowane w ciągu najbliższych 3 lat, co pozwoli racjonalnie i bez pospiechu przygotować te inwestycje i przeprowadzić je w możliwie jak najdogodniejszym dla samorządu czasie.
2. Przypomnijmy, że pod koniec października w ramach konkursu prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) środki przyznano 2785 jednostkom samorządu terytorialnego, (a więc otrzymało je aż 97% wszystkich samorządów), zaakceptowano ponad 4 tysiące projektów zgłoszonych przez samorządy na łączną kwotę wynoszącą blisko 24 mld zł.
I tak najwięcej środków przyznano w ramach priorytetu I, były to 2764 inwestycje na łączną kwotę blisko 17,2 mld zł, w ramach priorytetu II, zaakceptowano 832 inwestycje na kwotę 4,5 mld zł, w ramach priorytetu III, 399 inwestycji na łączną kwotę 2,1 mld zł i wreszcie w ramach priorytetu IV, 45 inwestycji na kwotę 163 mln zł.
Najwięcej środków samorządy chcą przeznaczyć na infrastrukturę drogową bo aż 11,3 mld zł, infrastrukturę wodno-kanalizacyjną 4,8 mld zł, na infrastrukturę turystyczną 1,4 mld zł, a na infrastrukturę edukacyjną 1,1 mld zł.
3. To był pierwszy tak kompleksowy i hojny rządowy program finansowego wsparcia dla inwestycji samorządów, największy jak podkreślał premier Morawiecki od 1989 roku, budzący ich powszechne zainteresowanie, ponieważ oferujący bardzo wysoki poziom pokrycia kosztów inwestycji (w I priorytecie nawet do 95%).
Samorządy realizujące do tej pory inwestycje głównie w ramach programów unijnych są przyzwyczajone, że środki te mogą pokryć najwyżej do 50% kosztów (i to kosztów kwalifikowanych wg. przepisów UE), a więc wymagają dużego zaangażowania środków własnych.
Dlatego samorządy bardzo często realizowały inwestycje drobniejsze, mniej kosztowne, wymagające stosunkowo niedużego kwotowo wsparcia ze środków własnych, natomiast duże projekty infrastrukturalne, czekały na tzw. lepsze czasy.
Teraz w ramach Polskiego Ładu pojawiła się możliwość realizacji takich właśnie dużych projektów infrastrukturalnych i to właśnie dlatego samorządy zgłosiły najwięcej wniosków ramach priorytetu I, gdzie poziom dofinansowania rządowego sięga aż 95% kosztów inwestycji.
4. Uruchomienie tych środków wsparcia inwestycyjnego przez BGK ma dwie ważne zalety, po pierwsze, komisje konkursowe badały nie tylko zasadność proponowanych przez samorządy inwestycji ale także ich efektywność, co daje gwarancje najbardziej sensownego wydatkowania publicznych pieniędzy.
Po drugie mamy do czynienia ze wsparciem dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, co oznacza, że proporcjonalnie duże środki trafiły także do gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, czy powiatów o takim charakterze, które do tej pory w ramach własnych środków budżetowych, nawet nie marzyły o realizacji wielu projektów infrastrukturalnych.
Teraz z budżetu państwa uruchomiono dodatkowe wsparcie w wysokości 4 mld zł, tym razem tylko dla gmin z przeznaczeniem na gospodarkę wodno-ściekową, aby głównie poprawić dostęp mieszkańców do dobrej jakości wody pitnej, a także przyśpieszyć realizację inwestycji odbierających i oczyszczających ścieki, ponieważ są one wielokrotnie kosztowniejsze od tych związanych z dostawą wody.
