Resort Zdrowia zapropnował zmiany ustawowe, których celem jest ograniczenie promocji napojów alkoholowych oraz zmniejszenie dostępności alkoholu, a w konsekwencji zmniejszenie jego wysokiego spożycia. Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zakłada zakaz reklamy piwa i kontrowersyjnych „okazji”. Do sprawy odniósł się OUKiK oraz Unia Metropolii Polskich i Izba Pielęgniarek i Położnych, które złożyły poprawki do nowelizacji.
Koniec z patologicznymi promocjami?
Proponowane zmiany pozytywnie ocenił Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta zauważając, że projekt przewiduje zmianę art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy przez uzupełnienie definicji „promocji napojów alkoholowych” o: sprzedaż napojów alkoholowych z zastosowaniem upustów, rabatów, bonifikat, pakietów i programów lojalnościowych, darowizn, nagród, wycieczek, gier losowych, zakładów wzajemnych, wszelkich form użyczeń, transakcji wiązanych, wszelkiego rodzaju talonów i bonów oraz udzielania innych niewymienionych z nazwy korzyści majątkowych lub osobistych dla nabywcy napojów alkoholowych.
UOKiK chciałby jednak poszerzyć brzmienie proponowanych zapisów o „publiczną degustację napojów alkoholowych, rozdawanie rekwizytów związanych z napojami alkoholowymi, organizowanie premiowanej sprzedaży napojów alkoholowych, oferowanie napojów alkoholowych z zastosowaniem powiązanych bezpośrednio lub pośrednio z nabyciem napoju alkoholowego lub innego produktu nabywanego razem z napojem alkoholowym upustów, rabatów, bonifikat, pakietów i programów lojalnościowych, darowizn, nagród, wycieczek, gier losowych, zakładów wzajemnych, wszelkich form użyczeń, transakcji wiązanych, wszelkiego rodzaju talonów i bonów oraz udzielania innych niewymienionych z nazwy korzyści majątkowych lub osobistych dla nabywcy napojów alkoholowych powiązanych bezpośrednio lub pośrednio z nabyciem napoju alkoholowego lub innego produktu nabywanego razem z napojem alkoholowym, a także inne formy publicznego zachęcania do nabywania napojów alkoholowych”.
UOKiK za zakazem reklamy piwa
Polacy spożywają połowę alkoholu właśnie w piwie, a to jako jedyny alkohol jest wyłączone spod zakazu reklamy. Nie zgadza się z tym UOKiK.
„Projekt przewiduje zmianę brzmienia art. 131 ust. 1 i 2 ustawy przez wprowadzenie zakazu promocji piwa, pozostawiając jednak – pod pewnymi warunkami – możliwość reklamy piwa. W ocenie Prezesa UOKiK, nie ma jednak uzasadnienia dla wyłączenia piwa spod ogólnej zasady zakazu reklamy napojów alkoholowych. Piwo jest napojem alkoholowym, a obecne w przestrzeni publicznej reklamy tego produktu budzą wątpliwości i mogą powodować wśród odbiorców pozytywne skojarzenia z tym produktem, co jest sprzeczne z nadrzędnym celem ustawy. Dodatkowo, jak wynika z uzasadnienia do projektu, „w strukturze spożycia napojów alkoholowych w kraju piwo, rok do roku, odpowiada za ponad 50% spożytego alkoholu. Według najnowszych danych za 2023 r. 53,8% alkoholu społeczeństwo polskie spożyło pijąc piwo”. Zdaniem Prezesa UOKiK, jest to argument przemawiający za wprowadzeniem również zakazu reklamy piwa” – czytamy w piśmie Tomasza Chróstnego, prezesa UOKIK do Wojciecha Koniecznego, wiceministra Zdrowia.
Unia Metropolii Polskich za zakazem reklamy piwa
Unia Metropolii Polskich przypomniała w dokumencie odnoszącym się do nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości, że „Obecnie, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, na obszarze Polski obowiązuje zakaz promocji i reklamy napojów alkoholowych, z wyjątkiem piwa, którego reklama i promocja jest dozwolona pod pewnymi warunkami”.
„Projekt przedłożony do zaopiniowania wprowadza ogólny zakaz promocji wszelkiego rodzaju napojów alkoholowych, w tym również piwa, co należy ocenić bardzo pozytywnie. Zakres zakazu reklamy napojów alkoholowych pozostał jednak bez zmian – piwo jest spod niego wyłączone przy zachowaniu tych samych warunków, które obowiązywały dotychczas. Uważamy, że, piwo również powinno zostać objęte zakazem reklamy napojów alkoholowych. Reklamy piwa można zobaczyć w zasadzie wszędzie – na ulicach, w telewizji, na parasolach w ogródkach kawiarnianych. Niektóre reklamy, mimo, że zgodnie z wytycznymi ustawy nie są skierowane wprost do małoletnich, to są zaprojektowane w taki sposób, żeby wywoływać u dzieci pozytywne skojarzenia z alkoholem – np. „bajkowa narracja” reklamy piwa ŻUBR. W ten sposób zwiększa się ryzyko sięgnięcia przez dziecko po alkohol w przyszłości. Z uwagi na obowiązki organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego wynikające z przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, objęcie zakazem reklamy również piwa jest w pełni uzasadnione” – stwierdzili przedstawiciele Unii Metropolii Polskich.
Pielęgniarki i położne za zakazem reklamy piwa
Mariolka Łodzińska, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych wystosowała pismo do Wojciecha Koniecznego, wiceministra Zdrowia, podkreślając konieczność wprowadzenia zakazu reklamy piwa.
„W art. 1 pkt 4 li. q) projektu ustawy dotyczący wprowadzenia zmian w art. 13 proponuję objęcie także piwa, zawierającego alkohol, całkowitym zakazem lub kompleksowym ograniczeniem reklamy. W opinii Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych wprowadzenie zakazu reklamy piwa powinno opierać się przede wszystkim na rekomendacjach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz licznych badaniach naukowych, które wskazują na szkodliwość promowania alkoholu, w tym piwa, w przestrzeni publicznej. Alkohol, w tym piwo, stanowi istotny czynnik ryzyka wielu chorób, takich jak uzależnienie, choroby wątroby, nowotwory, a także ma negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i społeczne. Wyłączenie reklamy piwa może wprowadzać w błąd konsumentów, bagatelizując ryzyko związane z jego spożywaniem. Badania wskazują, że obecność reklamy alkoholu, jakim jest również piwo, w przestrzeni publicznej i mediach sprzyja spożyciu alkoholu, szczególnie wśród młodzieży” – uważa przedstawicielka pielęgniarek i położnych.
Jej zdaniem „Wprowadzenie również zakazu reklamy piwa, zgodnie z rekomendacjami WHO, ma na celu zmniejszenie dostępności informacji promujących alkohol oraz ochronę zdrowia publicznego poprzez ograniczenie wpływu reklamy na postawy i zachowania społeczne związane z konsumpcją alkoholu. (...) Zakaz reklamy piwa, obejmujący nie tylko telewizję czy media, ale również przestrzeń publiczną, jest krokiem ku odpowiedzialnemu podejściu do promocji produktów, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie społeczne”
Zakaz reklamy piwa był obiecywany przez kolejne rządy, jednak dotąd lobbing przemysłu browarniczego był mocniejszy niż promesy polityków. Czy tym razem dotrzymają słowa?
Adam Świderski
Obraz za istockphoto.com
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
