blueslover blueslover
1469
BLOG

Tolko Raz

blueslover blueslover Kultura Obserwuj notkę 6

 

Tolko Raz Bywajet w Żizni Wstriecza
 
 
Co jakiś czas dostaję ‘rosyjskiej gorączki’. Tak nazywam okres  5-7 dni, w którym słucham rosyjskich romansów. Akurat jestem w apogeum temperatury. Moim obecnie ulubionym jest romans „Tolko Raz Bywajet w Żizni Wstriecza” („Tylko raz w życiu zdarza się spotkanie”).
 
Słowa napisał Paweł German. Melodię napisał Borys Fomin. O Germanie nie wiem wiele. Był stałym partnerem Fomina i jego przyjacielem.
 
Podobno w Rosji wszyscy znają Borysa Fomina, ale nic o nim nie wiedzą. Paradoks ? Nie. Fomin jest bowiem autorem melodii do wielkiego światowego przeboju "Those Were The Days". W 1968 roku walijska piosenkarka Mary Hopkin nagrała swego pierwszego singla z tą właśnie piosenką. Nagranie to osiągnęło pierwsze miejsce na listach przebojów w USA i Wielkiej Brytanii.
 
Mary Hopkin
 
 
W Polsce Halina Kunicka osiągnęła również sukces piosenką „To Były Piękne Dni”. W Ameryce często uważa się, że autorem tego utworu jest Gene Raskin. A napisał on tylko angielskie słowa do melodii Fomina. Rosyjski tekst jest dziełem poety Konstantyna Podrewskiego.
 
Rosyjski pierwowzór to piękny romans "Dorogoi dlinnoyu" ("Дорогой длинною"). Miał swój debiut w 1925 roku a rozsławił go rok później znakomity śpiewak Aleksander Wertyński.
 
Raskin usłyszał go w Ameryce w wykonaniu folkowej grupy The Limeliters. Jednym z członków zespołu był Alex Hassilev, który urodził się w Paryżu. A pochodził z rodziny rosyjskich emigrantów jeszcze z czasów carskich. W tej rodzinie pielęgnowano tradycje, której istotnym wyrazem były stare romanse. Ale dość już o tym. Chciałbym przedstawić bliżej Fomina.
 
Gene Raskin
 
 
Borys Fomin urodził się w 1900 roku w Piotrogrodzie. Jego ojciec był wysokim urzędnikiem w Ministerstwie Wojny. Był krewnym wielkiego uczonego Łomonosowa. Matka była chrześnicą cara Aleksandra II.
 
Mały Borys gdy miał 5 lat grał na akordeonie ledwo zza niego wyglądając.  Talent muzyczny syna był dla jego ojca dramatem. Widział on syna jako oficera, ewentualnie uczonego ale nigdy ‘muzykanta. ‘ Robił też wszystko by tak się nie stało. Na nic to się nie zdało.
 
W wieku 18 lat Borys Fomin wyjechał do Moskwy. Był zainteresowany operetką i szybko wszedł w środowisko artystyczne. Nastąpiła wojna domowa. Fomin  zgłosił się do wojska. Krótko walczył na froncie. Przełożeni uważali, że bardziej się przyda jako artysta. Występował dla żołnierzy w roli pianisty, wokalisty, konferansjera i gawędziarza.
 
Wrócił do Moskwy pótora roku później. Towarzyszył mu rozgłos z frontu. Napisał operetkę „Kariera Pirlointa Blacka”. Szybko ją wystawiono i w Moskwie i w Petersburgu. Recenzje były raczej chłodne.  Doświadczenie wojenne podpowiedziały mu, że poza humorem ludziom potrzebna jest też liryka i tęsknota.
 
Borys Fomin
 
 
Zaczął pisać romanse. Jednym z pierwszych był Tolko Raz ("Только раз бывает в жизни встреча".)
Był to prezent na zaręczyny dla cygańskiej śpiewaczki Marii Masalskiej, swojej przyszłej żony. Romans ten od razu stał się wielkim przebojem w Moskwie i szybko rozprzestrzenił się po całej Rosji.
 
W następnych latach komponował dużo. Stał się największym twórcą romasów lat 20-tych. Wśród najbardziej lubianych były: „Twoje Zielone Oczy” ("Твои глаза зеленые"), „Ej Przyjaciel-gitara” ("Эй, друг-гитара"), „Długą Drogą” ("Дорогой длинною").
 
Jego piosenki  słychać było w teatrach rosyjskich ale i co gorsza w Europie, w środowiskach emigranckich. W 1929 roku roku odbyła się Wszechrosyjska Konferencja Muzyczna. Tam romanse zostały określone jako element wsteczny a nawet jako kontrrewolucyjny chłam. W uchwale potępiono Fomina z nazwiska.
 
Był to początek stalinizmu w sztuce. Stalin nie był jeszcze wtedy tak mocny i wszechwładny. Dopiero po kilku następnych latach, gdy wyeliminował już wszystkich wrogów stał się groźnym dla każdego. W Moskwie romansów już publicznie nie śpiewano, chociaż na prowincji żyły nadal. W 1937 roku nikt ich już nie wykonywał.
 
Borys Fomin trafił do łagru. Niespodziewanie po roku został zwolniony. Okazało się, że dzięki jego twórczości. Stalin usłyszał romans „Sasza” w wykonaniu Izabelli Juriewej. Piosenka bardzo mu się spodobała. Zechciał poznać kompozytora, a jego życzenie było rozkazem.
 
Po wybuchu wojny z Niemcami Fomin odżył. Tworzył pieśni wojskowe i o wojnie, o czekających matkach, żonach i dziatkach. Znowu stał się bardzo cenionym artystą. Napisał 150 wojennych piosenek, które były wykonywane w utworzonym przez niego teatrze ‘Jastrebok’.
 
Po wojnie w ZSRR znowu wrócono do represji. Rozpoczęto akcję przeciw poetom i pisarzom, w tym przeciw Zoszczence i Achmatowej. Dotknięty został i Borys Fomin. Zaszczuty, w nędzy zmarł w 1948 roku.
 
Pisał romanse do końca życia. Pozostawił sporo rękopisów gdyż nie miał gdzie ich wydać. Większość została zniszczona. Niektóre jednak przetrwały i dzisiaj są na nowo odkrywane. Wśród nich są takie utwory jak: „Szmaragd” ("Изумруд"), „Nie Mów Mi Tych Słów” ("Не говори мне этих слов”), „Jeszcze Nie Za Póżno” („Ещё не поздно”).
 
Fomin w całym życiu napisał około 200 romansów. Większość jednak dzisiaj zapomniano. Może powrócą gdyż od pewnego czasu śpiewanie romansów w Rosji staje się modne i zyskuje coraz więcej słuchaczy. Piękna to przecież muzyka.
 
Nani Bregvadze śpiewa 'Tolko Raz'
 
 
Только раз
 
День и ночь роняет сердце ласку,
День и ночь кружится голова.
День и ночь взволнованною сказкой
Мне звучат твои слова.
 
Только раз бывает в жизни встреча,
Только раз судьбою рвется нить,
Только раз в холодный хмурый вечер
Мне так хочется любить!
 
Тает луч пурпурного заката,
Синевой окутаны цветы.
Где же ты, желанная когда-то,
Где, во мне будившая мечты?
 
Только раз бывает в жизни встреча,
Только раз судьбою рвется нить,
Только раз в холодный хмурый вечер
Мне так хочется любить!
 
 
ДОРОГОЙ ДЛИННОЮ
 
Ехали на тройке с бубенцами,
А вдали мелькали огоньки…
Эх, когда бы мне теперь за вами,
Душу бы развеять от тоски!
 
Дорогой длинною
И ночью лунною,
Да с песней той,
Что вдаль летит звеня,
И с той старинною,
Да с семиструнною,
Что по ночам
Так мучила меня.
 
Помню наши встречи и разлуки,
Навсегда ушедшие года,
И твои серебряные руки
В тройке, улетевшей навсегда.
 
Дорогой длинною…
 
Пусть проходит молодость лихая,
Как сквозь пальцы талая вода.
Только наша тройка удалая
Будет с нами мчаться сквозь года.
 
Дорогой длинною…

Isabella Juriewa, sławna wykonawczyni romansów

blueslover
O mnie blueslover

Muzykę klasyczną można znaleźć na moim drugim blogu, tutaj: CLASSICAL IS WONDERFUL

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura