Czy konflikt można jeszcze powstrzymać?

Na Salonie24.pl brak jest rozważań systemowych dotyczących tematyki. Jedne z niewielu to notki blogera twardka o wariantowych rozwiązaniach jakie mogą zaistnieć po zakończeniu konfliktu na Ukrainie, a gdzie inne strefy konfliktowe są tłem.

Te uwagi mają, moim zdaniem, tę wadę, że zakładają utrzymanie obecnego systemu - wartości na jakich budowane są obecnie relacje społeczne nie zostaną zmienione. Ujęcie przyjmuje, że konflikt jest lokalny i czasowy, a po zakończeniu nastąpi powrót do dotychczasowych norm.

Nieco inne podejście do "stanu społecznego" prezentuje prof. Bieleń w zamieszczonym na łamach "Myśli Polskiej" opracowaniu "Eskalacjonizm".

Tutaj opisywany jest trend eskalujący napięcia, które przygotowują społeczeństwa do ogólnoświatowego konfliktu. Może słowo "przygotowują" jest tu nieprecyzyjne.  Raczej prowadzą i i dążą do takiej konfrontacji.

Bardzo cenię opracowania prof. Bielenia - to jeden z niewielu ludzi prezentujących publicznie poglądy oparte na analizie faktycznie zachodzących zjawisk. Jednak mam względem prezentowanej tam perspektywy zastrzeżenia związane z brakiem stałego systemu odniesienia, a za takowy uważam ideę cywilizacyjną.

Bez takiego odniesienia są to opisy, nawet dogłębne, zachodzących zjawisk, ale nie wyjaśniają one istoty  procesów; każde zjawisko traktowane jest odrębnie, a brak wspólnego mianownika, podstawy ich występowania.

(To ujęcie jest charakterystyczne dla całej sfery filozoficznej. Podobnego braku "kropki nad I"  brakuje także innym myślicielom, a do takich zaliczam np. Dugina. We wszystkich tych przypadkach wynika to, moim zdaniem, w braku, bądź odrzucaniu, perspektywy cywilizacyjnej. Owszem, są pewne próby powoływania się na cywilizacyjne aspekty zjawisk, ale zwykle jest to albo łączone z rozumieniem cywilizacji w ujęciu Kanta, albo łączenia poglądów Kanta i Konecznego. Takie zmiksowanie poglądów musi prowadzić do błędnych wniosków tyczących rozwoju sytuacji).

Czy zatem możliwe jest powstrzymywanie konfrontacji, a jeśli tak - to jak długo?

Drugim pytaniem jest, czy konfrontacja może mieć ograniczenia?

Trzecim zaś - co się wyłoni po zakończeniu starć, o ile cokolwiek z tego co mamy jeszcze pozostanie?

Dopiero w dalszej kolejności można zastanawiać się harmonogramem zdarzeń i terenów na jakich będą miały miejsce. Oczywiście nas najbardziej interesuje sytuacja w Polsce i jej bliskich regionach, ale nie można pomijać sytuacji ogólnej.

Mamy więc do czynienia z procesem, gdy dotychczasowy hegemon (nie chodzi o USA, czy szerzej Zachód) traci swą dominującą pozycję. Hegemon - to idea cywilizacyjna na jakiej budowane są relacje społeczne.

Można przyjąć, że hasłowo idea oparta była na chrześcijaństwie z jego systemem wartości, a gdzie jedynie pojawiały się jakieś odstępstwa, które nie podważały samej idei. Na wierze w tę ideę budowano "systemy demokratyczne", które miały  dostosowywać się do  lokalnych odmienności.

Jak było w rzeczywistości? Zachód wykorzystując hasła ideowe budował swoją dominującą pozycję nie zapominając o "wisienkach na torcie" z których obficie korzystał, a co pozwalało utrzymanie wysokiego standardu życia społeczeństw stanowiąc przykład i wzorzec dla innych jako wynikający z zasad ideowych.

Tyle, że gdy inni chcieli włączyć się do systemu, to okazywało się, że dla nich "wisienek" już nie staje, a próby wyłamanie się były surowo karane.

Obecnie wiara w to, że w ramach cywilizacji preferowanej na Zachodzie   faktycznie można ułożyć tak relacje społeczne, by zmniejszyć sferę konfliktów, a jednocześnie zapewnić rozwój  mający towarzyszyć wzrostowi bogactwa, okazała się ułudą. Coraz więcej państw i regionów chce się wyłączyć z kurateli Zachodu. Dominacja systemowa została podważona  już choćby poprzez powstanie BRICS, ale należy zauważyć, że  ta formacja nie utworzyła jedności systemowej nastawiając się raczej na różnorodność.

To nieco komplikuje ocenę sytuacji, gdyż przecież np. system chiński nie jest znowu takim  ideałem do którego można ludzi, chociażby w Polsce, zachęcać. Podobnie rosyjski.

Co z tego wyniknie? Na pewno Zachód nie odda swoich uprzywilejowanych pozycji bez walki. Czy możliwe jest ułożenie na nowo relacji na świecie? Moim zdaniem - już nie na tych zasadach:  przecież Zachód nie ma już skąd czerpać dochodów pozwalających na utrzymanie standardów życia, a nie ma sił - zdolności innowacyjnych, mogących wskazać nowe tory rozwojowe.

Czyli czeka nas konfrontacja.

To, co można powiedzieć, że jedynym ratunkiem dla Polski jest trzymanie się na uboczu, co wynika z faktu, że społeczeństwo jest podzielone. Czyli nie powinniśmy dać się wciągnąć w konflikt, gdyż to musiałoby skutkować walkami wewnętrznymi  w pierwszej kolejności. A ideowo - również nie należymy ani do Zachodu, ani do Wschodu.

Obecnie mamy chwilową przerwę w walkach. Na BW Izrael odbudowuje swoje zasoby militarne w oparciu o USA. Kiedy ten cel osiągnie - należy się liczyć z kolejną fazą walk. Tyle, że również Iran "liże rany" i buduje na nowo swą odporność na ciosy. Tym razem nie skończy się na ograniczonych środkach.

Natomiast bliższe rozważania mogą być prowadzone po uwzględnieniu zależności cywilizacyjnych, a te dopiero muszą być zdefiniowane. Bez tego różnice interpretacyjne będą dotyczyć znaczenia pojęć. Z kolei na harmonogram zdarzeń może mieć wpływ czynnik pogodowy, którego nie należy pomijać.