artykuł pochodzi z blogu: encyklomap.blogspot.com/
______________________________
Podział na ludzi mniej lub bardziej wolnych, posiadających prawa i własność, i na niewolników* praktycznie całkowicie zależnych od właściciela miejsca pracy, czyli środków do życia.
Prawdopodobną przyczyną takiego zjawiska mogło, -nie jedyną ale ważną- było małe rozpowszechnienie pieniądza jako środków wymiany, i mała liczba monet w obiegu.
[ oczywiście przyczyn podległości jak i zniewolenia mogło być wiele, i mogły one także współwystępować, takie jak przemoc zewnętrzna lub wewnętrzna, restrykcyjne prawo, niski poziom wiedzy i mała aktywność danej jednostki, rodziny lub społeczności, czyli de facto zacofanie, niski poziom wiedzy dotyczącej mechanizmów wymiany i rozsądnego gospodarowania dobrami, utrzymywanie tej wiedzy, na przykład dotyczącej pieniądza jak i rynku w tajemnicy przez rządzących w celach explatacji i wyzysku społeczności nad którą panowali, słabe prawo...]
A więc tam gdzie nie było pieniądza, lub nie rozwinęła się w wystarczającym stopniu tego typu wymiana-przeważała zależność niewolnicza.
Interesującym zjawiskiem jest też, że komunizm, sam pochodzący z zachodu Europy, znalazł tak świetną pożywkę na wschodzie.
Był to taki rodzaj systemu, gdzie własność należała do jednego właściciela, małej grupy właścicielskiej, -oligarchów, dziś zapewne powiedzielibyśmy do "akcjonariuszy" przedsiębiorstwa-firmy, o nazwie -państwo-, był nim więc monopol państwowy, tak naprawdę zarządzany przez małą grupę oligarchów będących u władzy.Ten sam właściciel miał monopol na kreowanie-tworzenie praw i ich interpretację, miał też monopol na bicie pieniędzy, a posiadanie innych walut było zabronione. Również możliwości do swobodnego przemieszczania się i zmieniania miejsca zamieszkania, oraz opuszczania miejsca pracy-firmy bywały poddawane kontroli, restrykcji-ograniczeniom. Także możemy powiedzieć, że system ludności zależnej został rozwinięty do maximum.
Do jednego właściciela-monopolisty należały fabryki, zakłady pracy, sklepy, i handel, również bił walutę, i wypuszczał na rynek. Polska a właściwie R.p. gdzie spotykały się i ścierały te dwie tendencję również była krajem pośrednim...
-----------------------------
-teraz kilka koniecznych objaśnień, zanim przejdę do dalszej części moich wywodów:
* rodzajów i typów zależności może być wiele, od braku własności przy prawie posiadania praw, i dysponowania swoją osobą ,do dysponowania pewną formą własności przy całkowitym braku praw,
najgorszą formą zniewolenia jest brak posiadania własności , praw i możliwości do swobodnego przemieszczania się, przy braku wiedzy o takim stanie rzeczy, -dotyczy to najbardziej zakłamanych pseudoludowych despotii, które to niby jak na przykład komunizm albo komunizm ludowy działają w imieniu ludu, a znaczna część owego ludu wierzy w taki stan rzeczy, nie mając przez to wiedzy, ani odwagi aby ten stan rzeczy zmienić. Ciekawą rzeczą jest że ludzie o najniższym wykształceniu, mieszkający na wsi, i zakorzenieni w swojej regionalnej ludowej tradycji okazali się najmniej podatni na komunizm i socjalizm, a najbardziej podatni, ludzie z wyższym wykształceniem, mieszkający w dużych miastach. Im wyższe było to wykształcenie, tym większa łatwość w przesiąkaniu ideami komunizmu, albo tworzeniu własnych komunistycznych mutacji i wariantów, socu. lub komunizmu, ludowego, narodowego, państwowego lub chrześcijańskiego, - z punktu widzenia wolnego rynku, jak i chrześcijaństwa są to oczywiście herezje , herezje "religijne" i herezje polityczne, jak i ekonomiczne. Ludziom z peryferyjnych środowisk, ze wsi, i najmniej wykształconym , najłatwiej było wyzwolić się od komunizmu, poprzez wyjazd i opuszczenie tego terytorium na stałe albo dla emigracji zarobkowej . Z tego możemy wyciągnąć wniosek że sama szkoła, jak i wiedza jest dziś skażona.
Ale z grubsza możemy takie typy wydzielić: na system [całkiem] niewolny gdzie własność i prawa są nieobecne,
"pańszczyzny" z przymusem pracy na rzecz właściciela, państwa lub pana,
związany z ograniczeniem swobody w poruszaniu się i zmienianiu miejsca zamieszkania...
Generalnie mamy trzy czynniki decydujące: Materia i własność,
prawo poruszania się
i wolność osobista,
- i zwykle występuje kombinacja tych trzech.
Do tego możemy dodać czwarty ważny czynnik czyli uniwersalny wymiennik dóbr.
-----------
Polska, a właściwie terytorium Rzeczypospolitej, gdzie ścierały się obie tendencje, była obszarem pośrednim pomiędzy cywilizacją opierającą stosunki między ludzi na w miarę dobrowolnej wymianie towarów i usług, [ i towarów za usługi] a w tym konkretnym przypadku zapłaty pieniężnej za dzierżawę [wypożyczenie] ziemi, lub ewentualnie także prawo do postawienia sobie domu na ziemi właściciela , który zwykle także był właścicielem warsztatu pracy, albo osobą "wypożyczającą" miejsce pracy czyli ziemię.Z drugiej strony na kresach, obrzeżach Europy pojawiła się tendencja do świadczenia usług, jak to nazwałem, ciałem czyli pracą w której ludzkie ciało używane było jako narzędzie, - to tak nawiasem wyróżniało i zresztą nadal wyróżnia ludzi od zwierząt, że płacą za określone dobra i usługi towarem lub pieniądzem będącym jakąś jego formą, i zamieszkują w domach zbudowanych w miarę trwałych, opornych na upływ czasu, -zwierzęta i niektórzy ludzie niestety zmuszani są do takiej formy wymiany dobra za pracę, i nie maja także w miarę stabilnych miejsc do zamieszkania. Jeśli chodzi o bogatsze i ważniejsze rody, ich domy, "domczyska" tak bywały zaprojektowane i w na tyle dla nich korzystnej przestrzeni, aby mogły przetrwać stulecia, i wiele z nich przetrwało nawet siedem i osiem wieków, a są to zwykle zamki położone wysoko na wzgórzach praktycznie całej polski.
Na obrzeżach i peryferiach naszej cywilizacji przeważała często forma wymiany wspominana wyżej, to jest płacenie za pomocą własnego ciała , a "umowy" były nieraz zawierane pod wpływem presji a nawet przemocy. Dotyczyło to najbardziej Rosji będącej pod silnym wpływem kultur "turańskich" wschodnich, Hiszpanii i południowych Włoch sąsiadujących i podlegających wpływom kulturze islamskiej.
Polska po transformacji kulturowej jaka miała miejsce , a zaczęła się już na początku szesnastego wieku wprowadzeniem pańszczyzny, była w obszarze pośrednim a na naszych ziemiach, spotykały się oba systemy.
autor profesor Maurycy Wilk
artykuł publikowany m.i. w "Ithinku"
