Igor Strawiński - Koncert Hebanowy

Od 1920 roku Igor Strawiński mieszkał we Francji. Osiągnął tam światową sławę dzięki wystawieniom jego dzieł przez Balety Rosyjskie Diagilewa. W 1934 roku zamieszkał w Paryżu przy ulicy Faubourg-St.Honoré. Po wielu latach Strawiński wspominał, że był to jego ostatni europejski adres, ale też najbardziej nieszczęśliwy. W 1938 roku zmarła tam jego córka Ludmiła, a rok później jego ukochana żona Katarina. Te tragedie zniechęciły go do Paryża.

 

Pod koniec lat 30. poznał kilka znaczących osób z USA, które pozwoliły mu nawiązać bliższe stosunki z orkiestrą chicagowską. Otrzymał propozycję wykładów na Harvardzie w sezonie 1939 – 1940. Wahał się, lecz wybuch wojny we wrześniu 1939 roku pomógł podjąć decyzję. Wyruszył do Ameryki. Osiadł w Los Angeles. W okolicy mieszkało wielu artystów, także uchodźców z Europy, jednak Strawiński nie prowadził zbyt ożywionego życia towarzyskiego.

 

Czasami zapraszano go do dyrygowania orkiestrą. Zdarzył mu się też nieprzyjemny incydent: zaaranżował amerykański hymn, po swojemu z mocnymi durowymi akordami. 15 kwietnia 1940 roku został przez to aresztowany – za znieważenie hymnu.

Finansowo nie działo mu się najlepiej. W 1945 roku zwrócił się do niego z zamówieniem koncertu Woody Hermann. Zapłata wyglądała świetnie, więc Strawiński zgodził się z ochotą.

 

Igor Strawiński

 

Woody Herman, klarnecista, saksofonista  i wokalista jazzowy był wtedy u szczytu sławy.

Urodził się w 1913 roku w Milwaukee. Już jako dziecko śpiewał w wodewilach, a w wieku 15 lat został zawodowym saksofonistą. Grał w kilku dobrych orkiestrach i zanotował jako wokalista kilka świetnych przebojów. W 1923 roku założył własny band. Ten i wszystkie następne nosiły nazwę „The Herd”.

 

Herman stał się znany ze swoich orkiestracji bluesa. Często jego pierwszy Herd był zapowiadany jako "The Band That Plays The Blues". Wpływy muzyki Duke’a Ellingtona i Counta Basie’go zmieniły nieco genre zespołu. Ich słodkie, swingujące aranżacje łączące tematy bop z rytmami swingu cieszyły się ogromnym powodzeniem.

 

Woody Herman

 

W 1944 roku Woody Herman z orkiestrą podpisali kontrakt z wytwórnią Columbia. Płyty wydawane przez The Herd sprzedawały się bardzo dobrze. Nagrana w 1945 roku Caldonia Louisa Jordana stał się wielkim hitem. Herman zarobił sporo pieniędzy.

 

Wtedy pomyślał o połączeniu jazzu z klasyką. Nie wiem kiedy zainteresował się Strawińskim i dlaczego wybrał właśnie jego. Sądzę, że wynikało to z charakteru i brzmienia muzyki Strawińskiego, która jazzmanowi mogła być bliska. Woody Herman zamówił koncert na klarnet i orkiestrę jazzową. Jego zamiarem było zapoczątkowanie ruchu muzycznego, który stopniowo miał wykształcić nowy rodzaj muzyki – jazzowo-klasycznej.

 

Strawiński ukończył pracę 1 grudnia 1945 roku w Hollywood. Utwór nosił miano

 

Ebony Concerto (Koncert Hebanowy).

 

Koncert składa się z trzech części:

 

 

Ma więc strukturę klasycznego koncertu. Jest jednak znacznie krótszy – liczy sobie około 9 minut.

 

Styl, środki muzyczne są jak najbardziej charakterystyczne dla Strawińskiego: pulsujący, jakby ukryty rytm,  lekko wzburzone synkopy, przenikliwy duet klarnetu/puzon ponaglany przez bęben i trąbki. Jednak ogólny wydźwięk był zbyt ostrożny. Powojenny jazz miał bardziej śmiałe oczekiwania. Woody Herman był zaskoczony: „Napisał najspokojniejszy utwór w swoim życiu.” Strawiński zawiódł Hermana. Herman oczekiwał czegoś zupełnie innego.

 

Premiera odbyła się 25 marca 1946 roku w nowojorskim Carnegie Hall. Orkiestra Woody Hermana składała się z wybitnych instrumentalistów. Utwór został przyjęty wspaniale. Na ile zagrała magia nazwisk, a na ile sam koncert trudno powiedzieć.

 

 

 

W sierpniu 1946 roku w Columbia Records w Los Angeles Koncert Hebanowy został nagrany. Orkiestra grała w składzie:

Woody Herman (klarnet), Sonny Berman, Cappy Lewis, Conrad Gozzo, Pete Candoli, Shorty Rogers (trąbki), Bill Harris (puzon), John LaPorta (saksofon altowy), Flip Phillips (saksofon tenorowy), Jimmy Rowles (piano), Chuck Wayne (gitara), Joe Mondragon (bass), Don Lamond (perkusja), Ralph Pfeffner, Ed Kiefer (puzony); Sam Marowitz (sax altowy), Mickey Folus (sax tenorowy), Sam Rubinowitch (sax barytonowy), John Cave (waltornia), Stanley Chaloupka (harp).

Dyrygował kompozytor – Igor Strawiński.

 

Strawiński jeszcze raz dyrygował podczas nagrania, w 1959 roku. Solo na klarnecie zagrał Benny Goodmann. Goodman miał przygotowanie klasyczne ze szkoły i bardziej cenił ten koncert niż inni jazzmani. Mimo wszystko Koncert Hebanowy nie spełnił zamierzeń projektu Woody Hermana.

 

 

 

W music boxie nagranie z 1946 roku, wydane jeszcze na płycie 78-obrotowej.

 

.