Nie sposób dziś nie myśleć o niepodległości. Mamy jej święto. Jednak nie sposób myśleć o niej tylko kategoriami pozytywnymi. Wszak słowo zawiera w sobie negacyjne „NIE”. Kategoria niepodległości to ogromnie ważne odniesienie dla państw, które funkcjonują (czy, funkcjonowały) w cieniu i zagrożeniu podległością.
Po raz pierwszy odwiedziłam tego roku Lwów. Przewodnik, Ukrainiec na stałe mieszkający w Krakowie, poświęcił dużo trudu i wysiłku by nasza grupa zobaczyła Lwów ukraiński, również oprócz tych żelaznych punktów polskich wycieczek, pokazywał z zaangażowaniem miejsca ważne dla kształtowania się na tamtej ziemi kultury ukraińskiej. Zrazu byliśmy jego mocnym akcentowaniem ukraińskości miasta nieco skonsternowani. Aż do czasu, gdy mimochodem usłyszeliśmy wywody polskich przewodników na Cmentarzu Łyczakowskim. Wróciłam z Ukrainy poruszona. Polskość jako zagrożenie spokojnego życia na Zachodniej Ukrainie?
„Rzeczpospolita” zamieściła dziś, 11 listopada na swej stronie internetowej relację studentki z wycieczki do Wilna. Autorka miała wrażenie, że „Budynki przypominające architektonicznym stylem lubelską starówkę sprawiają wrażenie wyrwanych z korzeniami z polskiej ziemi.” A fakt, że nazwisko Adama Mickiewicza jest napisane po polsku mniejszymi literami niż po litewsku został w tekście skomentowany: „nie nastraja mnie do zwiedzania”.
Rozumiem jak bolesne mogą być historie rodzinne wielu Polaków pochodzących z Kresów, ale nie wyobrażam sobie rewindykacji granic. Wyobrażam sobie za to, że współcześnie mieszkańcy tych ważnych dla Polski miast, mogą czasem odczuwać pewien brak – jak to nazwać ?– naszego szacunku dla niepodległości Litwy i Ukrainy.
Szanujemy i świętujemy własną niepodległość. Okazuje się, że Polakom, którzy dobrze rozumieją wydawałoby się jak ona cenną jest, trudno czasem nie rzucać cienia na niepodległość innych.
