Rosja i Polska - czy może być między nami dobrze?

Miedzy Polską i Rosją źle jest od... chyba od zawsze. Nasza historia to właściwie pasmo konfliktów. Pytanie, czy może być lepiej?

Podstawową sprawą jest dobra wola obu stron. Ze strony Polski było już kilka przyjaznych gestów w stronę Rosji, że przypomnę choćby słynny wyjazd do Moskwy Kwaśniewskiego na obchody zakończenia II Wojny Światowej. To co go tam spotkało trudno nazwać inaczej niż poniżeniem. Po takich doświadczeniach trudno dziwić się rezerwie Polaków do następnych kroków przyjaźni. Nowym otwarciem miała być wizyta Tuska w Moskwie. Nie widać jednak jakiegoś zasadniczego przełomu który ta wizyta miała przynieść.

Wiadomo, że jednym z problemów między Polską i Rosją jest historia. Jeśli polscy i rosyjscy eksperci z komisji do spraw trudnych, rzeczywiście będą chcieli znaleźć rozwiązanie to mogą je znaleźć*.  Myślę, że sprawy historyczne można załatwić szybko i bezboleśnie dla obu stron, wystarczy dobra wola, głównie ze strony Rosyjskiej. Słowo "przepraszam" w ustach obecnego prezydenta Rosji Miedwiediewa (albo premiera Putina) połączone ze stwierdzeniem "i Polacy i Rosjanie cierpieli z powodu tego samego nieludzkiego reżimu" z pewnością poprawiłoby sytuacje, a przy tym nie naraziłoby dumy Rosjan na uszczerbek. Do tego, należałby wyjaśnić do końca i nazwać po imieniu takie sprawy jak Katyń. Zamykanie archiwów przez Moskwę z pewnością temu nie służy. Takie podejście wymagałoby jednak zdecydowanego odcięcia się władz Rosji od sowieckiego dziedzictwa i potępienia katów. Czy to możliwe?

Większym problemem wydają się być tzw. strefy wpływów. Rosja chce mieć wpływ na swoich sąsiadów, szczególnie tych którzy byli w ZSRR. Polska widzi w tym zagrożenie także dla siebie, moim zdaniem słusznie. Dla tego Polska "miesza się" w sprawy Ukrainy czy Gruzji. Innym zagrożeniem jest uzależnianie Europy od rosyjskich surowców, zwłaszcza gazu i ropy. Czasem przywołuje się tu słowa Lenina: "sprzedamy kapitalistom sznur na którym ich powiesimy". Czy Rosja dobrowolnie zrezygnuje z tych tendencji? Bardzo wątpliwe.

Pewną nadzieją jest to, że jeśli prywatnie spotykają się Polacy i Rosjanie, na ogół dobrze się dogadują. Niechęć do Rosji w Polsce nie polega przecież generalnie na niechęci do zwykłych Rosjan, ale do modelu władzy jaki w Rosji panuje. O ile wiem, wśród Rosjan też nie ma jakiejś głębszej niechęci do Polaków. Może więc kiedyś góra weźmie przykład z dołu...

Na kwestię relacji Polski i Rosji powinno się jednak spojrzeć szerzej, znacznie szerzej i... dalej.

Wygląda na to, że najbliższe dziesięciolecia będą niosły poważne zmiany w świecie. Na nową potęgę rosną Chiny i nikt im w tym nie przeszkadza. Rosnące różnice materialne między bogatą północą i biednym południem, na które nakładają się jeszcze kwestie religijne i kulturowe wróżą wiele problemów  w przyszłości. Jak w tym wszystkim odnajdzie się Europa i Rosja? Czy Rosja samotnie oprze się Chinom łakomie spoglądającym na terytoria i surowce Syberii? Czy starzejąca się Europa podoła konkurencji ekonomicznej i demograficznej?

A teraz trochę fantazji:

Moja wyobraźnia kreuje wizję jakiejś unii krajów europejskich, w tym Rosji opartej na wolnym rynku, wolnym przepływie ludzi, kultury i kapitału, szacunku dla narodów i ich zwyczajów, połączonej sojuszem z USA. Ludzie + kapitał i zachodu + surowce i terytoria wschodu. Taka, oparta na zdrowych zasadach struktura byłaby potęgą. To jest fantazja, nie mam pojęcia jak można by tego dokonać. Ale obawiam się, że jeśli tego nie zrobimy to przegramy. Wszyscy.

* Komuś najwyraźniej zależy, żeby nie znaleźli - patrz sprawa artykułu w "Dzienniku" na który się sam nabrałem.