Groty morskie na zdjęciach i w poezji Seferisa.

Kto kiedyś wpłynął, nurkował w grotach morskich ten wie, że groty morskie mają w sobie hipnotyzujące, groźne piękno. Jest w nich uśpione kołysaniem, pierwotne, odwieczne i groźne...Coś. To "Coś" jak śpiew syren wabi żeglarzy...

Piękno grot morskich budują niepowtarzalna muzyka sfer- przypływów i odpływów morza,które potęguje sklepienie podniebnych skał, z jego niezwykłą akustyką - katedra natury, falowanie.... jak rytm oddechu, zapach morza, smak kryształków soli na skórze i feeria światła i cienia, z wszystkimi odcieniami błękitu. Wciąż oddalający się...i przybliżający.... szum, szept, szelest morza i fal....

Moim ulubionym poetą morskim, greckim i "antycznym" jest Jorgos Seferis, laureat nagrody Nobla z 1963 roku.

Tłumaczem jego poezji na język polski był nieodżałowany Zygmunt Kubiak, który zamieścił wybór jego wierszy w "Antologii poezji nowogreckiej". Wydanej w PIWie wiele lat temu.

Wydaje mi się, że "In the sea caves", powinniśmy tłumaczyć dosłownie: "W morskich grotach", ale poza tym tłumaczenie Kubiaka jest piękne, niemal doskonałe, podobnie jak tłumaczenie Nikosa Chadzinikolau, ale akurat ten wiersz wolę w wersji angielskiej, ze względu na "muzyczność" angielskiej wersji językowej, pełnej szumów, szelestów i szmerów, a której obydwa tłumaczenia na język polski są pozbawione.

Proszę samemu porównać i ocenić:)

***

W nadmorskich grotach

jest pragnienie i miłość,

i ekstaza , a wszystko twarde jak muszle-

możesz je ująć w dłoń.

W nadmorskich grotach

patrzyłem w twoje oczy:

nie poznawałem ciebie, nie poznawałaś mnie.

Pełna wersja wiersza z kórego fragment wybrał Zygmunt Kubiak, brzmi tak:

Z Zeszytu ćwiczeń

Mówili nam: zwyciężycie, gdy poddacie się.

Poddaliśmy się i znaleźliśmy popiół.

Mówili nam: zwyciężycie, gdy pokochacie.

Pokochaliśmy i znaleźliśmy popiół.

Mówili nam: zwyciężycie, gdy wyrzekniecie się życia.

Wyrzekliśmy się życia i znaleźliśmy popiół...

Teraz, kiedy nie posiadamy nic,

pozostaje oszukać życie.

W nadmorskich grotach

istnieje pragnienie, istnieje miłość,

istnieje przestrzeń,

wszystko twarde jak muszla,

którą możesz trzymać w dłoni.

W nadmorskich grotach

całymi dniami patrzyłem w twoje oczy,

nie poznawałem ciebie ani ty mnie!

Nikos Chadzinikolau

Tłumaczenie pełnej wersji poematu przez Nikosa Chadzinikolau sprawia, że również fragment "W nadmorskich grotach' nabiera nowych znaczeń, zwłaszcza w kontekście biografii Seferisa, jego zaangażowania moralnego i politycznego przeciwko reżimowi czarnych pułkowników. Ale muzycznie jest dość podobny do tłumaczenia Zygmunta Kubiaka, a jak na mój gust są to tłumaczenia zbyt "okrągłe". Obydwa tłumaczenia przypominają tłumaczenia greckich epigramatów- skrzące się pięknem słowa miniatury, ale tu chodzi bardziej o rytm.

Tłumaczenie poezji Seferisa na język angielski dało mu Nobla, a zostało dokonane za jego życia i przy udziale poety. Brzmi ono tak:

In the sea caves

In the sea caves

there's a thirst there's a love

there's an exctasy

all hard like shells

you can hold them in your palm.

In the sea caves

for whole days I gazed into your eyes

and I didn't know you nor did you know me.

Untitled poem drawn from the Book of Exercises. Edmund Keeley and Philip Sherard.

Porównując te trzy tłumaczenia poezji Jorgosa Seferisa warto przeczytać je głośno, a tłumaczenie Edmunda Keeleya, w rytmie falowania spokojnego morza.

Wielkość poezji Seferisa polega na tym, że czytając ten wiers w skupieniu słyszymy nie tylko szum wiatru, morza, echo fal, ale także czujemy ostry dotyk wulkanicznych skał, słony smak i zapach morza.

Takie rzeczy potrafi Wielka poezja. Ahoj!

P.S. Dla Dim-a chyba głównie fragment w orginale (ale jeszcze kiedyś się nauczę nowożytnego greckiego;)) .

«Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές
υπάρχει μια δίψα υπάρχει μια αγάπη
υπάρχει μια έκσταση,
όλα σκληρά σαν τα κοχύλια
μπορείς να τα κρατήσεις
μες στη παλάμη σου.
Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές
μέρες ολόκληρες σε κοίταζα στα μάτια»...

στίχοι Γ.Σεφέρη