Żydowscy towarzysze

Rzecz o żydowskich towarzyszach broni w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego

"Gdy wybiła godzina dziejowa dla Narodu Polskiego, gdy zawitała jutrzenka swobody dla wszystkich mieszkańców ziem polskich bez różnicy stanu i wyznania, wtedy zrozumieliśmy, że obowiązkiem obywatelskim jest wytężenie wszystkich naszych sił, że musimy wspólnie z Narodem Polskim wywalczyć sobie lepszą dole i przyszłość. Zrozumieliśmy, że mając przeciwko sobie największego wroga i ciemiężcę sprawcę setek rzezi i pogromów na bezbronną ludność żydowską. Że musimy powstać przeciw Rosji i katom rosyjskim, a nie jak podli niewolnicy lizać stopy, które nas depczą. I krwią naszą przelaną na polach bitew dowiedliśmy, że żyje w nas jeszcze godność ludzka i obywatelska, że my młodzież żydowska, na ucisk i prześladowania ludu żydowskiego potrafimy odpowiedzieć z bronią w ręku. Pośpieszyliśmy pod sztandary Legionów Polskich i wspólnymi silami walczymy o wolność Polski, tej Polski, która nas przeszło osiem wieków temu przygarnęła, tej Polski, która nie zna, co to gwałty i pogromy.
Śladami Berka Joselewicza kroczcie! Do broni! Za wolność Polski! Za wolność wszystkich jej obywateli! Do broni! Do szeregów polskich!"


Żydzi po Polakach byli najliczniejszą grupą walczącą o niepodległą ojczyznę. Łącznie w Legionach było od 25 do 30 tys. ludzi. W sumie w Legionach służyło 648 polskich Żydów. Legioniści wykazywali się wielką ofiarnością i męstwem. Wielu spośród nich zginęło na polu walki. W publikacjach NKN odnajdziemy listy strat osobowych Legionów - niestety nie są one zbyt kompletne. Na ich podstawie ustalono, iż od sierpnia 1914 r. do września 1916 r. zginęło 72 Żydów Legionistów - czyli 10%. Po 1920 r. zmarło jeszcze 15 osób. Dużą grupę, żołnierzy pochodzenia żydowskiego odznaczono za waleczność Krzyżem lub Medalem Niepodległości. Tylko wśród żołnierzy II i III Brygady Legionów (niekompletny spis) odznaczono 222 osoby.

Halina Marcinkowska

Pełny tekst: www.fzp.net.pl/fn_news/fullnews.php