W piątek, 21 stycznia zakończył się konkurs na projekt pomnika pułkownika Ryszarda Kuklińskiego. Po ogłoszeniu wyników rozpętała się w lokalnych mediach nagonka na autorów zwycięskiej pracy. Lecz emocje i próby nacisków na jurorów były wywierane już wcześniej. Lobby architektów od lat współpracujących z prezydentem starało się wpłynąć na ostateczny werdykt. Byłem jednym z jurorów tego konkursu.
Gdy okazało się, który projekt wygrał, architekt Romuald Loegler powiedział, że na taką wersję się nie zgodzi oświadczając, że to on posiada prawa autorskie do placu i to jaki pomnik powstanie tak naprawdę zależy od jego woli. Zakwestionował w ten sposób celowość i sens przeprowadzanego konkursu, na który miasto wydało pieniądze. Co ciekawe, pan Loegler nie zastrzegał wcześniej jakichkolwiek roszczeń z tytułu prawa autorskiego.
Sytuacja robiła się coraz bardziej nerwowa. Zarzuty ze strony architektów i plastyków nie miały charakteru merytorycznego lecz przybierały ton protekcjonalnego wywyższania. Doszło nawet do tego, że pan Wyżykowski próbował nakłonić nas do przeprowadzenia powtórnego głosowania. Radni i przedstawiciele inwestora nie znaleźli powodu do zmiany swoich wcześniejszych decyzji.
Pragnę dodać, że jak się później okazało, współautorem zwycięskiej pracy jest wybitny architekt, proferor Politechniki Krakowskiej, pan Krzysztof Lenartowicz. W tym kontekście, wcześniejsze, protekcjonalne wypowiedzi grupy "nadwornych artystów" pana prezydenta wydają się głęboko niestosowne.
Sytuacja bardziej przypominała erupcję zawiści środowiskowej niż troskę o walory estetyczne.
Natomiast w późniejszych komentarzach medialnych najczęściej podnoszonym zarzutem była kwestia tego, że pomnik będzie zbyt duży jak na to miejsce. Mogę tylko przypomnieć, że większość znanych pomników stoi na cokołach czyli dodatkowych podwyższeniach. Pomniki budujemy bowiem po to by były widoczne. Ten pomnik będzie widoczny, ale nie zdominuje placu, a jego nowoczesna forma dobrze będzie korespondować z bryłą Galerii Krakowskiej.
Werdykt sądu konkursowego był wyborem całkowicie demokratycznym, w którym brały udział różne środowiska i różne siły polityczne. Jeżeli chcemy poważnie traktować demokrację w naszym kraju, a nie tylko używać jej procedur jako parawanu dla decyzji prominentów, to powinniśmy dołożyć wszelkich starań aby pomnik powstał w takim właśnie kształcie.
Poniżej przedstawiam protokół z końcowego posiedzenia sądu konkursowego i z głosowania.
Protokół z posiedzenia sądu konkursowego 19.01.2011
Obecność wg. załączonej listy.
1.Odczytanie przez sędziego referenta opisów autorskich wybranych w pierwszym głosowaniu siedmiu prac konkursowych.
2.Dyskusja na temat kwalifikacji prac pod względem szacowanych przez autorów kosztów realizacji.
3.Dyskusja na temat poszczególnych prac:
4.Głosowanie tajne na trzy prace - wyniki
Pani Fiałkowska jest zastępcą pana Kośmidra
Pan Babiuch jest zastępcą pana Twarowskiego
Pan Machowina jest zastępcą pana Lassoty.
005 11
009 4
011 0
013 12
025 0
026 10
029 2
Prace nr 005, 013, 026 przechodzą do puli nagród ( przez aklamację)
Propozycja prof.Wyżykowskiego by uznać to za wyniki, odrzucona.
Pan Pach wnioskuje o przerwę 15 min by czekać na pana Lassotę, argumentując to tym ,że pan Lassota, osobiście wręczał tytuł honorowego obywatela m.Krakowa pułkownikowi Kuklińskiemu i z pewnością chciałby uczestniczyć w ostatecznych głosowaniach.
Prof.Wyżykowski proponuje by odrzucić z puli nagrody 1. pracę 026 ze względu na koszty realizacji.
Pan Pach prosi o wyjaśnienie kwestii związanych z negocjacjami z wykonawcą.
Pan Pach prosi o wyjaśnienie kwestii ewentualnego remisu.
5.Głosowanie na I nagrodę :
Pani Fiałkowska jest zastępcą pana Kośmidra
Pan Babiuch jest zastępcą pana Twarowskiego
005 - 9głosów,
013 - 8 głosów
I nagroda dla pracy numer 005
6.Pan Jacek Budyn wnosi votum separatum od wyniku wyboru.
Pan Romuald Loegler wnosi votum separatum i informuje o naruszeniu przez realizację pracy 005 swoich praw autorskich co do placu, oraz o przyszłym oprotestowaniu realizacji wszystkimi dostępnymi środkami.
Pan Kozień wnosi votum separatum i zapowiada napisanie swojego uzasadnienia.
Prof. Wyżykowski tłumaczy ,że stoi na straży ładu przestrzennego miasta i również dopisuje się do votum separatum.
Pan Stokłosa przyłącza się do votum separatum.
Pan Babiuch wnosi uwagi do słów pana Loeglera i podważa jego możliwości obrony praw autorskich wobec placu. Pan Babiuch okazuje zdumienie decyzją pana Loeglera.
Pan Loegler apeluje o poszanowanie praw autorskich jego jako autora placu.
Pan Lassota szanuje votum separatum, ale jest zdumiony postawą pana Loeglera, okazuje zdumienie ,że uwagi pana Loeglera nie były zastrzeżone w regulaminie. Nie podważa votum separatum ale nie poważa postawy : że członek sądu przed się weźmie blokowanie realizacji.
Pan Loegler przywołuje swoje wypowiedzi ad.13, o zgodności tej pracy z zaleceniami konserwatorskimi.
6.Głosowanie na wyróżnienia
Pan Budyn opisuje ideę przyznawania wyróżnień.
Pan Pach wnioskuje o ustaleniu nagrody II pracy nr 013,
Pan Stokłosa przychyla się do głosu pana Pacha.
Pan prof.Wyżykowski przypomina o możliwości reasumpcji głosowania.
Pan Franczyk stwierdza ,że głosowanie było świadome i nie powinno być powtarzane.
Pan Budyn zwraca uwagę na to ,że realizacja pracy 005 narusza zasady kompozycji i projektowania.
Praca nr 013 otrzymuje II nagrodę przez aklamację.
7.Głosowanie za wyróżnieniami
009 12 025 3
011 6 026 12
013 1 029 6
Pracom 009, 026 zostają przyznane wyróżnienia
8.Sąd konkursowy ustala następujący podział nagród:
I nagroda -15000 praca nr 005
II nagroda -10000 praca nr 013
Wyróżnienie -7500 praca nr 009
Wyróżnienie -7500 praca numer 026
9.Prof.Hryń dołączył się do votum separatum
UZASADNIENIA WERDYKTU
Uzasadnienie przyznania nagrody I dla pracy nr005
Nagroda pierwsza wybrana ze względu na swoje walory estetyczne, przesłanie ideowe oraz walory edukacyjne. Wybrany projekt po realizacji nie zdominuje przestrzeni placu Jana Nowaka Jeziorańskiego, a jednocześnie zwróci na siebie uwagę.
Uzasadnienie przyznania nagrody II dla pracy 013
Nagrodę przyznano za prosty gest plastyczny-organicznie wkomponowany w skwer, formę upamiętniającą postać pułkownika Kuklińskiego z równoczesnym poszanowaniem istniejących kompozycyjnych i historycznych wartości Placu, a także za kulturalne dopisanie nowych walorów do publicznej przestrzeni miasta.
Symboliczne treści zawarte w pracy przenoszone są do odbiorcy w sposób czytelny i zrozumiały przez rzeźbiarską tektonikę i fakturę, stanowiącą zapis wymaganego warunkami konkursowymi tekstu.
W fazie realizacyjnej jury sugeruje rozważenie możliwości silniejszego zróżnicowania tektonicznego rzeźbiarskiej struktury i adekwatnego dla niej kroju liternictwa.
Wyróżnienie dla pracy 009
Wyróżnienie za wrażliwą i humanistyczną wizję zapisu pomnikowego idei i dokonań pułkownika Ryszarda Kuklińskiego. Tradycja drzewa wolności silnie zakorzeniona w tradycji i historii miasta właściwie symbolizuje nadzieje wyzwolenia.
Wyróżnienie dla pracy 026
Za lapidarny zapis symboliki pękniętego muru wprowadzony w zdefiniowane wnętrze urbanistyczne. Atrakcyjna forma stworzenia na ruchliwym placu obniżonej przestrzeni kontemplacji przy oszczędnym użyciu formy i detalu architektonicznego.
Głosowania:
I głosowanie IIgłosowanie III głosowanie IV głosowanie
18.01.2011 19.01.2011 19.01.2011 19.01.2011
005 -6 11 9 I NAGRODA
009 -11 4 12 WYRÓŻNIENIE
011 -5 0 6
013 -8 12 8 1 II NAGRODA
025 -6 0 3
026 -12 10 12 WYRÓŻNIENIE
029 -6 2 6
1 głos
wstrzymujący sie
