Mężczyzna na zakręcie: Czy kryzys męskości to mit czy nowa rzeczywistość?

Prawdziwa siła mężczyzny objawia się nie w unikaniu burz, lecz w umiejętności nawigowania przez nie.

 Współczesny świat stawia przed mężczyznami nowe wyzwania, często zmuszając ich do redefinicji własnej tożsamości. Czy żyjemy w czasach głębokiego kryzysu męskości, czy raczej dynamicznej transformacji ról? Na to pytanie próbował odpowiedzieć Jacek Masłowski, psychoterapeuta związany z Fundacją Maskulinum i autor niedawno wydanej książki "Mężczyzna na zakręcie", w rozmowie z Moniką Jaruzelską na jej kanale. Dyskusja, która odbyła się 11 maja 2025 roku, rzuciła nowe światło na złożoność męskiego doświadczenia, burząc przy okazji wiele utartych przekonań.

Patriarchat nie umarł, tylko się ukrył? Jacek Masłowski o współczesnych mężczyznach

 Jednym z centralnych punktów rozmowy był koncept patriarchatu – struktury często demonizowanej, ale zdaniem Masłowskiego, znacznie bardziej skomplikowanej, niż się powszechnie sądzi. Psychoterapeuta argumentował że patriarchat nie oznacza wyłącznie dominacji mężczyzn, ale także niesie ze sobą ciężar odpowiedzialności i opieki. Choć często ulega on wypaczeniu do formy władzy pozbawionej wsparcia, jego rdzeń wciąż tkwi głęboko w naszym kodzie kulturowym i ujawnia się w momentach kryzysu. Masłowski przytoczył tu znaczącą anegdotę z kręgu mężczyzn, gdzie uczestnicy przyznali, że boją się ujawnić swoje słabości partnerkom z obawy przed odrzuceniem. Zdaniem psychoterapeuty, ten lęk związany jest z głęboko zakorzenioną u kobiet potrzebą bezpieczeństwa – swoistą spuścizną patriarchalną, która nie zniknęła wraz ze zmianami społecznymi. Tym samym, jak sugeruje Masłowski, dyskusja o męskich przywilejach często ignoruje inne aspekty tej złożonej dynamiki a historyczne przykłady kobiet na dominujących pozycjach dodatkowo komplikują prosty obraz. Nawet w nowoczesnych firmach, gdzie kobiety zajmują stanowiska kierownicze, można zaobserwować przyjmowanie tradycyjnie "męskich", niekiedy bezwzględnych, stylów zarządzania, co Masłowski łączył z tezą Susan Pinker o "Paradoksie Płci" – kobiety często rezygnują z kobiecych cech, aby odnieść sukces w systemach zaprojektowanych przez mężczyzn.

 Autor "Mężczyzny na zakręcie" poruszył również kwestię męskiej agresji, odwołując się do archetypu "rycerza" inspirowanego baśnią o Żelaznym Janie. W opinii Masłowskiego, współczesna kultura, zamiast konstruktywnie skanalizować męską energię, tłumi ją, co może prowadzić do negatywnych konsekwencji. Kluczową rolę w "oswajaniu" tej siły odgrywają rytuały przejścia, których brak w nowoczesnym społeczeństwie jest dotkliwie odczuwalny. Fundacja Maskulinum, jak wspomniał Masłowski, aktywnie działa na rzecz przywracania tych rytuałów w Polsce. Alternatywą i bezpieczną formą wyrażenia tej energii mogą być sporty kontaktowe. W dalszej części rozmowy pojawiły się też wątki sterylności oraz kompleksu białego rycerza.

 Wywiad nie ominął pytań od widzów, ukazując palące problemy nurtujące współczesnych mężczyzn i ich otoczenie. Jak młodzi mężczyźni mogą nauczyć się być dobrymi mężami w obliczu braku męskich wzorców w swoim życiu? Jaki wpływ na jakość relacji mają pełne i niepełne rodziny pochodzenia? Wreszcie, jak polscy mężczyźni wypadają na tle swoich zachodnich odpowiedników? Te pytania podkreślają że dyskusja o męskości to nie tylko teoretyczne rozważania, ale realne wyzwania, z którymi zmagają się jednostki na co dzień.

Rozmowa Moniki Jaruzelskiej z Jackiem Masłowskim to ważny głos w debacie o współczesnej męskości. Zamiast popadać w skrajności – gloryfikację czy demonizację – psychoterapeuta rysuje obraz złożony i pełen niuansów. Pokazuje że "zakręt", na którym znaleźli się mężczyźni, nie musi oznaczać końca, lecz może być szansą na odnalezienie zdrowszej, bardziej autentycznej formy męskości – takiej, która potrafi wziąć odpowiedzialność, zaopiekować się, ale też świadomie zarządzać swoją wewnętrzną siłą, a nie tylko ją tłumić. To przypomnienie, że prawdziwe zrozumienie wymaga patrzenia poza stereotypy i lęki, zarówno ze strony samych mężczyzn, jak i całego społeczeństwa.

_{Oprac. redaktor Gniadek}