„Katyń” kobiet

Niedawno miała miejsce telewizyjna premiera osławionego filmu „Katyń”. Już z chwilą, gdy po raz pierwszy wyświetlono go na ekranach kin przeszedł on do historii polskiego filmu. Nie trzeba zapewne nikomu wyjaśniać dlaczego: Jest pełnym obrazem nie tylko wszystkich wątków związanych z mordem w Katyniu, przedstawiającym zarówno los zamordowanych jak i ich rodzin, ale także całego polskiego narodu. Dopiero oglądając ten film po raz drugi zwróciłem uwagę na pewną istotną kwestię. Głównymi bohaterami tego dzieła są przeważnie kobiety. Niemal wszyscy ukazani w nim mężczyźni giną. Powojenna Polska pozbawiona została swojego kręgosłupa - oficerów, inteligentów, patriotów-partyzantów, którymi głównie byli przecież mężczyźni. Zastąpiły ich kobiety. Jest to ciekawa refleksja, gdyż przywodzi na myśl nieco już wyblakły w dzisiejszych czasach wizerunek Matki-Polki, powierniczki narodowego dziedzictwa. Narodził się on w okresie zaborów, kiedy to powinnością mężczyzny była zbrojna walka o niepodległość Ojczyzny, a obowiązkiem kobiety-matki wychowanie kolejnego gorliwego patrioty. Wiele w tym narodowego patosu od którego tak chętnie się dzisiaj ucieka. Jednak warto pamiętać, że Józefowi Piłsudskiemu to właśnie matka zaszczepiła miłość do ojczyzny i przekonanie o tym, że ma moralny i patriotyczny obowiązek walczyć z zaborcami. Polska kultura przetrwała w dużej mierze dzięki kobietom. Tylko czy ten wielowiekowy mechanizm może jeszcze działać w dzisiejszych, nowoczesnych czasach?