W grudniu 1989 roku odbyła się w Szczecinie ostatnia duża manifestacja polityczna zakończona zamieszkami. W tym samym miesiącu w Konstytucji zamieniono nazwę Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na Rzeczpospolitą, usunięto też zapisy dotyczące kierowniczej roli PZPR i przyjaźni ze Związkiem Radzieckim.
Szczecińskie Manifestacje u schyłku PRL
Od czterech miesięcy premierem jest Tadeusz Mazowiecki, za kilkanaście dni wejdzie w życie „plan Balcerowicza”, a zaraz po tym fakcie zostanie rozwiązana PZPR. W koszarach przy ulicy Żołnierskiej nadal stacjonują żołnierze ZSRR (saperzy), nasze miasto opuszczą dopiero za dwa i pół roku, dokładnie 26 czerwca 1991 r. W budynku Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych na ulicy Małopolskiej oraz w budynku Komitetu Wojewódzkiego PZPR od wiosny trwa gorączkowe niszczenie akt. W pierwszej kolejności „wybrakowano” „teczki ewidencji operacyjnej na księży”, od sierpnia w WUSW trwa niszczenie „aktualnych spraw operacyjnych i zbiorów archiwalnych dotyczących ludzi Kościoła i „Solidarności”. „Wytyczne” w sprawie niszczenia dokumentów pochodzą bezpośrednio od kierownictwa resortu oraz szefa SB, gdzie również trwa niszczenie akt. Proces ma charakter „przemysłowy” (w miastach wojewódzkich kilka ton papierów dziennie), nie da się również wykluczyć, iż w jego trakcie nastąpiła częściowa „prywatyzacja” dokumentów.
Co wiedzieli?
Grudniowa manifestacja „SW” była częścią całego łańcucha protestów. 11 listopada 1989 roku odbyła się ogromna demonstracja zorganizowana przez „SW” na placu im. Lenina. Oprócz celów denazyfikacyjnych, zmiana nazwy placu na imienia Józefa Piłsudskiego miała pokazać również brak zgody na „umowy okrągłostołowe”. W czasie tego wydarzenia po raz pierwszy zaznaczyła się obecność nowej szczecińskiej radykalnej organizacji młodzieżowej o nazwie „Akcja Bezpośrednia”, powiązanej z „SW”. Szczecińska Służba Bezpieczeństwa w wyniku działań operacyjno-agenturalnych wie o planowanej na 13 grudnia demonstracji (rocznica wprowadzenia stany wojennego) co najmniej od 15 listopada. W notatce z rozmowy kapitana Waldemara Daniluka, kierownika Sekcji XI Wydziału III WUSW w Szczecinie z tajnym współpracownikiem o pseudonimie "Opal" możemy przeczytać, że organizatorzy „dążą raczej do spokojnego przeprowadzenia demonstracji, chyba, że pretekstem do jej spokojnego przebiegu była interwencja milicji lub służb prewencyjnych”. Informacja o demonstracji przekazana została na Rakowiecką do ministra MSW Czesława Kiszczaka, natomiast w samym Szczecinie podjęte zostają działania celem „wypracowania koncepcji objęcia kontrolą operacyjną zgromadzenia na placu Konstytucji”. Szczecińska „betka” (wydział „B” SB - obserwacja zewnętrzna) dostaje zlecenie na „obserwację zewnętrzną planowanej demonstracji”. Planuje się również utrzymywanie stałego kontaktu z t.w. w celu „uzyskiwania aktualnych informacji o sytuacji i planowanych akcjach”.
