Ślązaczka Ślązaczka
1557
BLOG

Biskup tułacz – Józef Feliks Gawlina...

Ślązaczka Ślązaczka Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 20

 

Ślązaczka 

Dzisiaj treścią mojej notki będzie postać księdza biskupa polowego Wojska Polskiego,  Józefa Feliksa  Gawliny, generała dywizji Wojska Polskiego, nazwanego przez Jana Pawła II "biskupem tułaczem", a po śmierci okrzykniętego przez Sekretariat Generalny Soboru Watykańskiego "Prawdziwym Pasterzem".

 

 

Ks. biskup Józef Feliks Gawlina

Józef Feliks Gawlina urodził się 18 listopada 1892 roku w Strzybniku, gmina Rudnik,  pow. Racibórz, na Górnym Śląsku, w rodzinie Franciszka i Joanny z domu Banaś.

Po ukończeniu szkoły powszechnej w Rudniku uczył się w Królewskim Ewangelickim Gimnazjum w Raciborzu, skąd "z wilczym biletem" został usunięty  za uczestnictwo w nielegalnym polskim kółku samokształceniowym.

W roku 1914 ukończył Królewskie Pruskie Gimnazjum w Rybniku i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Studia te przerwał w roku 1915 z powodu powołania do armii pruskiej i wysłania na front w stopniu szeregowca.

Ranny na froncie w listopadzie 1915 roku został odesłany do służby garnizonowej we Wrocławiu. We wrześniu 1917 roku ponownie został wysłany na front do Syrii, gdzie w bitwie pod Damaszkiem został wzięty do angielskiej niewoli.

Po powrocie do Wrocławia w roku 1920, ukończył doktoranckie studia teologiczno-filozoficzne, a w roku 1921 otrzymał święcenia kapłańskie. Jako obywatel niemiecki mógł rozpocząć działalność kapłańską w części Śląska należącej do Niemiec. Wolał jednak w polskiej części Górnego Śląska. Przyjechał więc do Katowic i został wikariuszem w Czerwionce, potem w Dębieńsku oraz Tychach. W roku 1924 roku został mianowany przez ks. kardynała  Augusta Hlonda sekretarzem generalnym Ligi Katolickiej Administracji Apostolskiej Górnego Śląska. Od roku 1924 do 1925, kierował redakcją „Gościa Niedzielnego", a od roku 1925 był jego redaktorem naczelnym.

 Od roku 1925 był również sekretarzem Kurii Biskupiej w Katowicach i proboszczem w Królewskiej Hucie (obecnie Chorzów). Na zlecenie prymasa Augusta Hlonda zorganizował w latach 1927-1929 w Warszawie Katolicką Agencję Prasową. W tym czasie,  w roku 1928, uzyskał dyplom magisterski z zakresu teologii moralnej na Uniwersytecie Warszawskim.

W roku 1929 wrócił na Śląsk,  gdzie został radcą i notariuszem kurialnym Kurii biskupiej w Katowicach. Tam objął też kierownictwo diecezjalnej Akcji Katolickiej.

Dnia 14 lutego 1933 roku został mianowany biskupem polowym Wojska Polskiego. Sakrę biskupią otrzymał 19 marca 1933 w Królewskiej Hucie (dziś Chorzów) z rąk kardynała Augusta Hlonda, biskupów Stanisława Adamskiego i Wincentego Tymienieckiego w parafii św. Barbary, w której sprawował dotychczas funkcję proboszcza. W tej swojej parafii, w której zasłużył się na polu działalności dobroczynnej, gdzie założył między innymi biuro „Caritas”, ochronkę dla dzieci oraz kuchnie ludową. Wcześniej, w roku 1932 założył tygodnik parafialny pt. „Wiadomości Parafialne".

 

Na pogrzebie Józefa Piłsudskiego

Kapłanom stawiał wysokie wymagania, co nie czyniło go zbyt popularnym wśród duchowieństwa Kurii Polowej. Swym postępowaniem niejednokrotnie narażał się przełożonym zarówno wojskowym jak i świeckim. Przykładem jego odwagi cywilnej był  udział w pogrzebie Wojciecha Korfantego w dniu 20 sierpnia 1939 roku w Katowicach. Był na pogrzebie jedynym biskupem przybyłym z Warszawy. W sprawie Wojciecha Korfantego interweniował już wcześniej u władz, w tym u samego Józefa Piłsudskiego.

W Wojsku Polskim organizował liczne ośrodki duszpasterstwa polowego. Zaczęły funkcjonować kościoły garnizonowe i szkolne. Poświęcał czas na pracę z młodzieżą zrzeszoną w Hufcach Służby Młodzieży, utworzonych dekretem Prezydenta RP z dnia 22 czerwca 1936 roku.

II wojna światowa zastała ks. biskupa Gawlinę w Warszawie.  W nocy z 6 na 7 września 1939 na polecenie władz naczelnych WP opuścił Warszawę. Granicę polsko-rumuńską przekroczył w dniu 18 września. Z Bukaresztu przez Węgry przedostał się do Rzymu. Papież Pius XII przedłużył mu jurysdykcje biskupa polowego, co oznaczało uznanie ciągłości państwa polskiego i jego armii.

 Wyjechał do Francji. Po przybyciu do Paryża podjął obowiązki biskupa polowego Wojsk Polskich Sił Zbrojnych na Uchodźstwie. Włączył się do organizacji Wojska Polskiego we Francji. Uczestniczył w działaniach Polskiego Czerwonego Krzyża. Udzielał pomocy polskim uchodźcom we Francji.

Po klęsce Francji przeniósł się do Wielkiej Brytanii. Następnie przeprowadził wizytację obozów uchodźców polskich ewakuowanych z ZSRR do Iranu. 19 kwietnia 1942 przybył do  ZSRR gdzie dokonał wizytacji formowanych oddziałów Armii Polskiej w ZSRR generała dywizji Władysława Andersa. Opuścił ZSRR wraz ostatnim transportem odchodzącym do Iranu. W połowie października 1942 przeniósł się z Iranu do Iraku, a następnie do Jerozolimy.

 

 

Dekretem papieża Piusa XII z 3 października 1942 został mianowany biskupem ordynariuszem dla polskich uchodźców cywilnych na Wschodzie. Po powrocie z Bliskiego Wschodu działał w oddziałach Wojska Polskiego w Wielkiej Brytanii.

Powołał dwa seminaria duchowne: w Szkocji i w Syrii.

 

Bp J. Gawlina (z lewej) i płk. Leopold Okulicki "Niedźwiadek"(z prawej)

W dniach 13-18 czerwca 1942 roku  bp Józef Gawlina wizytował oddziały 7 DP dowodzone przez płk. Leopolda Okulickiego, rozlokowane 150 km na północny-zachód od Samarkandy. Był między innymi w miejscu nazwanym przez polskich żołnierzy „Doliną Śmierci”.

16 sierpnia 1943 generał Gawlina celebrował mszę żałobną na pogrzebie generała Władysława  Sikorskiego w Newark.

Jego jurysdykcji podlegali żołnierze Polskich Sił Zbrojnych we Francji, w Wielkiej Brytanii, Kanadzie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i w ZSRR (od 1942), a od 1944 we Włoszech, Belgii, Holandii i w Niemczech.

Na początku 1943 roku wyjechał do USA, gdzie spotkał się z prezydentem Franklinem D. Rooseveltem. Poprzez prasę amerykańską apelował o pomoc dla dzieci polskich znajdujących się w ZSRR.

Po powrocie brał udział w kampanii włoskiej. W bitwie pod Monte Cassino pełnił funkcję kapelana liniowego w Sanitarnym Ośrodku Ewakuacyjnym oraz w bitwie o Loreto i Ankonę. W Ankonie, 31 lipca 1944 roku,  z rąk Naczelnego Wodza generała broni Kazimierza Sosnkowskiego otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari i Krzyż Walecznych.

 

Ks. biskup Józef Feliks Gawlina. W mundurze...

Po zakończeniu II wojny światowej i rozwiązaniu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie przestał pełnić funkcję biskupa polowego. Został mianowany Opiekunem (tymczasowym Protektorem) Emigracji Polskiej, a następnie Stolica Apostolska powierzyła mu opiekę nad uchodźcami polskimi w Niemczech i Austrii. Po śmierci kardynała Augusta Hlonda, papież Pius XII mianował Józefa Gawlinę Opiekunem Duchowym Polaków na uchodźstwie, czyli stałym Protektorem Emigracji Polskiej.

W latach 1949-1952 złożył wizyty w polskich ośrodkach emigracyjnych w jedenastu krajach Europy, Ameryki Północnej i Ameryki Południowej. Brał udział w tworzeniu Polskich Misji Katolickich w Argentynie, Australii, Brazylii, Chile, Danii, Hiszpanii, Holandii, Luksemburgu, Republice Południowej Afryki, Szwajcarii, Szwecji i Tanzanii. Jego zasługą było także zbudowanie polskiej kaplicy w podziemiach Bazyliki Watykańskiej Św. Piotra.

W czasie wojny założył dwa seminaria duchowne – w Bejrucie (Liban) i w Glasgow (Wielka Brytania). Pod jego patronatem w 1947 w Londynie powstał Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas".

W roku 1947 założył Instytut Wydawniczy „Hozjanum" (Edizioni Hosianum) przy Hospicjum S. Hozjusza.

Od roku 1949 do końca życia był wydawcą i redaktorem naczelnym „Duszpasterza Polskiego Zagranicą".

W roku 1954 zainicjował edycję rocznika „Sacrum Poloniae Millenium".

29 listopada 1952 roku został mianowany arcybiskupem tytularnym Madito. Papież Jan XXIII powołał Go na członka Komisji Przygotowawczej do Spraw Biskupów i Zarządu Diecezjami – Soboru Watykańskiego II. Od 1962 brał udział w dwóch pierwszych sesjach soboru jako sekretarz Komisji do spraw Biskupów i Diecezji.

Arcybiskup, generał dywizji Józef Feliks Gawlina zmarł na zawał serca w nocy z  21/22 września 1964 roku w Rzymie. Pierwszy pogrzeb arcybiskupa  Józefa Gawliny odbył się w Rzymie. Został pochowany na cmentarzu Campo Verano. Trumnę złożono w grobowcu sióstr felicjanek. Drugi pogrzeb generała Józefa Gawliny odbył się 8 kwietnia 1965, kiedy to zgodnie z jego wolą zwłoki przeniesiono na polski cmentarz wojenny na Monte Cassino.

 

Płyta nagrobna Arcybiskupa Józefa Feliksa Gawliny, na cmentarzu, na Monte Cassino

 

Odznaczenia ks. generała Józefa Gawliny:

Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari

Krzyż Walecznych

Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami

Wielki Krzyż Magistralny kawalerów maltańskich (1936)

 

Pomnik arcybiskupa Józefa Feliksa Gawliny. Rynek w Raciborzu

 

http://leopoldokulickilegungenkomendant.blogspot.de/2010/09/bp-j-gawlina-u-gen-l-okulickiego.html

http://www.dobroni.pl/rekonstrukcja-zdjecia,112712

http://www.cmentarzmontecassino.com.pl/index.php/2-uncategorised?start=20

http://www.fronda.pl/a/opowiesc-o-biskupie-tulaczu,23669.html

http://silesia.edu.pl/slask/index.php?title=Biskup_Gawlina_w_Sowietach

http://pl.wikipedia.org/wiki/Józef_Gawlina

 

 

Ślązaczka
O mnie Ślązaczka

Jestem polską patriotką

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura