1 września to odpowiednia data, aby przypomnieć o tym, co zapomniane i pokryte grubą warstwą mitów i przekłamań. Polacy i Zydzi, II wojna światowa. Jedna historia ale oddzielnie, inne losy, inne obchody i rocznice. Społeczności żyjące w jednym kraju ale jakby obok siebie. Zydzi ginęli w gettach i w Oświęcimiu, Polacy na froncie i w AK. Tak to funkcjonuje w powszechnej świadomości (lub nieświadomości) i oczywiście jest też prawdą, tyle że niekompletną. Powszechna wiedza na temat holocaustu jest dość spora - to dobrze. Wiedza o udziale Polaków żydowskiego pochodzenia w kampanii wrześniowej bardzo niewielka lub żadna - to niedobrze.
W kampanii wrześniowej uczesniczyło ok.120 tys. Polaków żydowskiego pochodzenia. Ustalono, że w czasie II wojny światowej zginęło 32 216 żołnierzy i oficerów, 61 tys wzięto do niewoli. Wzięci do niewoli zostali często powypuszczani z obozów jenieckich i trafili do gett. Jaki był koniec tej tragicznej historii wiadomo. Dużą część wśród żołnierzy WP żydowskiego pochodzenia stanowili lekarze. Zamiast dalszego cytowania suchych liczb i statystyk frontowych - jeden, symboliczny życiorys zniszczony wraz z przedwojenną Polską. Historia jest prawdziwa, imię i nazwisko zostało zmienione.
Michał Goldman urodził się na przełomie wieków w Krakowie i tam też ukończył medycynę. Po studiach rozpoczął pracę naukową, był asystentem na uczelni. W latach 30-tych przeniósł się z rodziną do jednego z uzdrowisk, gdzie pracował w miejscowym szpitalu sanatoryjnym. Był cenionym lekarzem i społecznikiem. Wraz z wybuchem wojny został zmobilizowany jako oficer rezerwy WP i przydzielony do jednostki walczącej pod Łodzią. W pierwszych dniach wojny w ambulans, w którym udzielał pomocy rannym żołnierzom, uderzył pocisk. Dr Goldman został ciężko ranny. Temu, który całe życie pomagał innym, nikt już nie był w stanie pomóc. Przed śmiercią zdążył jeszcze coś powiedzieć. Towarzysze broni z jednostki - świadkowie jego śmierci - przekazali to rodzinie. Były słowa skierowane do bliskich i ostatnie zdanie "Niech żyje Polska". Dr Michał Goldman, oficer rezerwy Wojska Polskiego, zginął wraz z niepodległą II Rzeczpospolitą. Został pochowany na cmentarzu żydowskim w Łodzi.
Gdy będziemy uczestniczyć w okolicznościowych uroczystościach, czytać artykuły czy oglądać filmy dokumentalne o II wojnie światowej, pamiętajmy także i o Nich. O Polakach żydowskiego pochodzenia - uczestnikach kampanii wrześniowej, którzy polegli broniąc Polski.
