Kierownik baru w Czernikowie

Dedykuję szwagrowi.

W zeszłym tygodniu, przy Notce o Miodku, przeczytałem zarzut, że rzucamy (!) się na znane osoby, a przecież każdemu, który coś znaczył w PRL, SB zakładała teczkę.

Co prawda nie mam tak rozległej wiedzy jak komentująca w ten sposób „Marta”, jednak suponuję, że Kazimierz Wichniarz, Czesław Wołłejko, Władysław Kozakiewicz czy Andrzej Szarmach cosik w PRL zaistnieli. Mimo to ich teczek w IPN, a nawet śladów po ich teczkach nie odnaleziono.

Z przykrością zauważam, że „Marta” nie przeczytała także tzw. listy Wildsteina. Nawet z jej pobieżnej lektury wynika, że SB zakładała teczki dziesiątkom tysięcy osób, które „nic nie znaczyły”. Wydaje mi się więc, że funkcjonariusze zakładali teczki kierując się czystym pragmatyzmem, a nie lekturą portalu plotkarskiego, tym bardziej mój blog nie ma takiego charakteru. Służba Bezpieczeństwa prowadziła działania w obronie realnego socjalizmu tzn. przede wszystkim władzy aparatu partii komunistycznej. W tej „pracy” liczyło się rozpoznanie opozycji, postaw negatywnych wobec ustroju, a przy werbunku możliwości informowania i pozytywny stosunek do SB. Sprawa wynagradzania za współpracę jest stanowczo przereklamowana. PRL to państwo z tendencjami autarkicznymi, więc wypłata pieniędzy dotyczyła osób naprawdę w ciężkiej sytuacji materialnej. Innym osobom wystarczał koniak, eksmisja lokatorów czy najczęściej paszport. Rzadką i kontrowersyjną sprawą jest pomoc SB w uniknięciu odpowiedzialności karnej przez współpracownika i na ten temat dzisiejsza edycja dokumentów o kierowniku baru, którego trudno podejrzewać, że w PRL coś znaczył:

[walory osobiste] kandydat na t.w. jest człowiekiem spokojnym, utrzymuje kontakty z ludźmi posiadającymi dobrą pozycję materialną. W związku z prowadzeniem zakładu gastronomicznego łatwo nawiązuje kontakty i posiada szereg znajomości.

/.../ kandydat na t.w. podczas zetknięcia się osobistego był zdenerwowany, gdyż był zaskoczony tym, że w dniu kontaktu osobistego była też u niego kontrola finansowa i potem rozmowa ze mną. Był uprzejmy, z chęcią odpowiadał na pytania dotyczące prowadzenia baru /.../ Celem pozyskania kandydata na t.w. jest dopływ informacji dotyczących kontrwywiadowczego zabezpieczenia podległego terenu. Kontaktów utrzymywanych przez mieszkańców Czernikowa i pobliskich miejscowości z cudzoziemcami. Zachowania się ob. polskich podczas wycieczek zagranicznych, prób indagowania i werbunku obywateli PRL przez służby specjalne państw NATO za granicą. Ponadto dopływ informacji na temat ruchu pojazdów dyplomatycznych i zachowania się cudzoziemców przyjeżdżających na teren podległy R.U.S.W. Lipno. Oraz opinii i wypowiedzi mieszkańców Czernikowa na temat obecnej sytuacji w Polsce.

[możliwości operacyjne kandydata] W związku z tym, że kandydat prowadzi prywatny punkt gastronomiczny ma naturalne możliwości zbierania informacji na temat opinii społeczeństwa na temat obecnej rzeczywistości wśród mieszkańców Czernikowa. Ponadto wyjeżdża często za granicę, więc może udzielać informacji na temat zachowania się ob. PRL za granicą, próbami [sic] indagacji i werbunku ze strony służb specjalnych państw NATO. Położenie Czernikowa przy trasie międzynarodowej T-81 [sic] stwarza warunki do obserwacji ruchu samochodów dyplomatycznych i cudzoziemców.

[motywy pozyskania] Motywem pozyskania będzie obawa kandydata przed ujawnieniem materiałów obciążających tj. podania sprzecznych danych w kwestionariuszach paszportowych i zatrudnianie nie zarejestrowanych pracowników, a w związku z tym pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej i skarbowej.

[sposób realizacji werbunku] Z kandydatem zostanie przeprowadzona rozmowa pozyskaniowa, na której w zamian za odstąpienie od pociągnięcia go do odpowiedzialności karnej i skarbowej wyrazi zgodę na współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa.

sierż. Gerard Rybaczewski

[uwagi] proszę opracować szczegółowy plan rozmowy pozyskaniowej.

[ZASTĘPCA SZEFA REJONOWEGO

URZĘDU SPRAW WEWNĘTRZNYCH

ds. Służby Bezpieczeństwa

w Lipnie woj. włocławskie

por. mgr Ryszard Mikołajczak]

Cytaty pochodzą z kwestionariusza, w którym oficer prowadzący streszczał przebieg opracowania kandydata na tw, rozmowy werbunkowej i powody zakończenia współpracy. O przebiegu werbunku za tydzień.