Halina Mikołajska - z teczki tw "Dukat" cz. II

 W teczce tw „Dukat” zachowało się jeszcze kilka wzmianek o Halinie Mikołajskiej. Na początek wzmianka z 1978 r. Cała „Informacja operacyjna” jest zbyt obszerna do cytowania i dotyczy jeszcze sześciu innych osób oraz zebrania aktywu Teatru Polskiego. W sprawie Mikołajskiej „Dukat” relacjonuje oburzenie środowiska aktorskiego przyznaniem jej paszportu na wyjazd do Francji. Według „Dukata” Adam Michnik posłużył się Mikołajską, aby zdobyć poparcie i popularność w tym środowisku, „Po osiągnięciu tego celu Michnik bez najmniejszych skrupułów odseparował się od niej i dyskredytuje ją w oczach swoich przyjaciół, którzy są również znajomymi Mikołajskiej.

Sprawę tę poruszyłem dlatego, ponieważ w prowadzonej sprawie oper. rozpracowania na H. Mikołajską zaplanowane są tego rodzaju czynności.”

Zacytowałem ten fragment bynajmniej nie względu na osobę guru z Czerskiej, ale na metody stosowane wobec Mikołajskiej (i Brandysa) przez SB. Są one już opisane w literaturze przedmiotu – anonimowe pogróżki, zniszczenie mienia itp. działania dezintegracyjne. Jednak w teczce „Dukata” poświadczono je tylko w ten sposób.

Kolejna wzmianka „Dukata” o tej aktorce pochodzi dopiero z połowy 1982 r., gdy wspólnie pracowali w Teatrze Polskim: 

/.../ - Helena Mikołajska – ostatnio dosyć często przebywa w Teatrze „Polskim”, jej wizyty związane są z próbami sztuk „Wyzwolenie” i „Terroryści”, w jakich została obsadzona. O ile w sztuce „Wyzwolenie” gra raczej epizodyczną rolę, to w sztuce Iredyńskiego „Terroryści”, którą reżyseruje J. Bratkowski, Mikołajska gra jedną z główniejszych postaci tj. dziennikarki lekkich obyczajów. Premiery zaplanowane są na: „Wyzwolenie” – 17 lipca br. a „Terroryści” w październiku br.

Akcja sztuki „Terroryści” rozgrywa się w Ameryce Południowej i dotyczy problemu terroryzmu współczesnego. Na pewno niektóre fragmenty treści aluzyjnie będą nawiązywały do naszej rzeczywistości. Krąg towarzyski Mikołajskiej to: A. Szczepkowski, A. Dmochowska, A. Bieniarz i dyr. K. Dejmek. Oficjalnie zatrudniona jest ona na pół etatu z wysokością zarobków 4 tys. złotych. Należy jednak przypuszczać, że jej honoraria znacznie wzrosną, gdy wspomniane inscenizacje wejdą na stałe do repertuaru teatru. Należy się spodziewać, że K. Dejmek obsadzać będzie Mikołajską i w innych sztukach, prawdopodobnie będzie ona wiodącą postacią wśród zespołu aktorskiego. Obecnie jej pobyty w teatrze nie budzą entuzjazmu wśród innych członków zespołu.

Zacytowałem obszerny fragment tego dokumentu, ponieważ „Dukat” wypytywany był na tym spotkaniu tylko o dwie osoby: o Dejmka, który miał trafić na listę kolaborantów po spotkaniu z Rakowskim i o Mikołajską. Na końcu wszystkich Informacji operacyjnych „Dukata” oficer prowadzący – Zbigniew Grabowski – dopisywał, jakie zadania zlecił tajnemu współpracownikowi – tym razem wyłącznie na wypowiedzi, komentarze i znajomych Mikołajskiej.

Mikołajska po raz ostatni wystąpiła w teczce „Dukata” w styczniu 1984 r. Na tle konfliktu aktorskiej opozycji z Dejmkiem jako organizatorem nowego (reżimowego) ZASP wagi nabrała sprawa emerytury Mikołajskiej:

W trakcie rozpowszechniania plotki, że aktorzy go chcą opuścić, podania o zwolnienie z teatru złożyli: H. Mikołajska oraz T. Łomnicki, tłumacząc to względami zdrowotnymi a nie postawą Dejmka. Ten ostatni, żeby zdecydowanie uciąć plotki, wywiesił na tablicy ogłoszeń w teatrze wspomniane podania o zwolnienie.

W związku z odejściem z Teatru Polskiego prowadzący SB-ek nie zlecał już „Dukatowi” zadań na Mikołajską.