Wygaszenie, a zrzeczenie się mandatu i inne przypadki…
Ostatnio w różnych publikacjach, w tym w tzw. dyskusjach polityczno-medialnych oraz stanowiskach, oświadczeniach niektórych znanych osób, które będą ubiegały się o wybór do Parlamentu Europejskiego pojawiły się informacje dotyczące m.in. kwestii możliwości zrzeczenia się po wyborze mandatu do PE.
Powyższe sytuacje dotyczą przede wszystkim obecnych posłów, senatorów jak i osób zajmujących w dniu wyborów do PE stanowisko członka Rady Ministrów, sekretarza stanu oraz zajmujących stanowiska lub pełniących funkcje, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.
Wbrew w/w dyskusjom sytuacja w/w osób pod względem obowiązujących przepisów prawa jest dość jasna.
Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.
Co istotne, wygaśnięcie mandatu posła na Sejm RP, senatora następuje m.in. w przypadku, gdy w toku w/w kadencji zostanie wybrany na posła do Parlamentu Europejskiego.
Powyższe wygaśnięcie mandatu, następuje z dniem wyboru do PE, w związku z czym np. zrzeczenie się mandatu do PE po wyborze, które z natury rzeczy jest późniejsze od orzeczenia o wyborze nie może mieć w tym przypadku miejsca - art.247§1 pkt.7 i §.5 w zw. z art.334 §1, art.333 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 754 z późn.zm.). Procedurę związana z niezwłocznym wygaszeniem w/w mandatu określają przepisy art.249-250 w/w ustawy.
Co więcej, w sytuacji np. po wyborze na posła PE następuje zrzeczenie się mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, to powoduje to jego wygaśniecie ale nie przywraca jednocześnie powrotu na statusu posła lub senatora ponieważ został on w porządku krajowym wygaszony z dniem wyboru do PE.
Inna sytuacja zachodzi w przypadku innych osób niż poseł lub senator, które zostaną wybrane, ponieważ poseł do Parlamentu Europejskiego nie może być jednocześnie w Rzeczypospolitej Polskiej członkiem Rady Ministrów ani sekretarzem stanu oraz zajmować stanowiska lub pełnić funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.
W tym przypadku, utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Sejmu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów do Parlamentu Europejskiego, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji – art.362 §.1 pkt.2 w zw. z §.2 w/w ustawy.
Procedurę związana z utratą w/w mandatu określają przepisy art.264-268 w/w ustawy.
Oczywistym jest, że przypadku zajmowania jednocześnie stanowiska posła lub senatora oraz członka Rady Ministrów, sekretarza stanu przedstawione powyżej rozwiązania prawne stosujemy osobno do każdego z zajmowanych stanowisk.
Wobec powyższego, na kilka miesięcy przed wyborami parlamentarnymi należy brać pod uwagę nieuchronne zmiany w składzie Sejmu, Senatu, Rządu w przypadku wyboru obecnych posłów i senatorów do PE oraz ewentualne kolejne zmiany w przypadku niezłożenia oświadczeń o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji przez inne osoby określone w obowiązujących przepisach.
Jeszcze inna także hipotetycznie możliwa sytuacja może zachodzić w odniesieniu do posła do Parlamentu Europejskiego, który od dnia wyborów do dnia rozpoczęcia kadencji Parlamentu Europejskiego objął stanowisko lub funkcję, o których powyżej mowa oraz w odniesieniu do posła do Parlamentu Europejskiego, który uzyskał mandat w toku kadencji Parlamentu Europejskiego, bądź gdy poseł do Parlamentu Europejskiego uzyskał w toku kadencji mandat posła na Sejm RP. Powyższe sytuacje będą przedmiotem odrębnej opinii.
Należy także podkreślić, że Prawo UE określa m.in. podstawę wygaśnięcia mandatu posła do PE w Akcie dotyczącym wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich dołączonym do decyzji przedstawicieli Państw Członkowskich spotykających się w Radzie 76/787/EWWiS, EWG, Euratom z 20 września 1976 r. (Dz. Urz. WE L 278, z 8.10.1976, s. 1) i zmieniony decyzją Rady 2002/772/WE, Euratom z dnia 25 czerwca i 23 września 2002 (Dz. Urz. WE L 283 z 2002, s. 1).
Zgodnie z art. 7 ust. 3 w/w Aktu każde państwo członkowskie może rozszerzyć na płaszczyźnie krajowej zasady dotyczące zakazu łączenia funkcji z mandatem członka PE. W myśl art. 13 ust. 3 Aktu, jeśli prawo państwa członkowskiego zawiera wyraźny przepis dotyczący utraty mandatu członka PE, mandat ten wygasa zgodnie z tym przepisem. Właściwe władze krajowe informują o tym Parlament Europejski.
