KUTOSZ PAMIĘCI NARODOWEJ 2025

18 czerwca

Dziś w sali wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie odbyła się uroczysta gala, podczas której już po raz 24 wręczone zostały Nagrody Instytutu Pamięci Narodowej "Kustosz Pamięci Narodowej". Nagroda została ustanowiona w lipcu 2002 roku przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej prof. Leona Kieresa. Inicjatorem wyróżnienia był prof. Janusz Kurtyka, ówczesny dyrektor Oddziału IPN w Krakowie. Jest ona przyznawana za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej. Corocznie Kapituła, na czele której stoi prezes IPN oraz dotychczasowi laureaci wybiera 5 laureatów – mogą być nimi zarówno osoby, jak i organizacje społeczne bądź instytucje. Nagroda może także zostać przyznana pośmiertnie. Wyróżnienie ma charakter honorowy, a jego laureaci otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej. Uroczystość jest objęta honorowym patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę.

A oto tegoroczni Laureaci:

Gabriel Garçon - Należy do grona wybitnych przedstawicieli Polonii francuskiej. Od wielu lat angażuje się aktywnie w kultywowanie i rozpowszechnianie polskiego dziedzictwa narodowego. Profesor matematyki Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Lille, doktor historii na slawistyce Uniwersytetu w Lille, obecnie też jej profesor. Należy do znamienitych badaczy życia religijnego i dziejów polskiej emigracji we Francji w XX wieku. Gabriel Garçon urodził się w 1953 roku w polskiej rodzinie górniczej na północy Francji. Jest absolwentem Instytutu Św. Kazimierza prowadzonego przez oblatów w Vaudricourt.

Andrzej Władysław Kaczorowski - Od 1980 roku jest członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych "Solidarność". Przez dziesiątki lat obserwował z bliska i opisywał działania struktur organizacji, takie jak akcje strajkowe, zjazdy i wiele innych inicjatyw podejmowanych przez działaczy. Za swoją działalność związkową a także dokonania na polu publicystycznym i naukowym, Andrzej W. Kaczorowski został wyróżniony odznaką honorową "Zasłużony dla Kultury Polskiej" [2007], Złotym Krzyżem Zasługi [2011], Krzyżem Wolności i Solidarności" [2018], Medalem 100-lecia Odzyskania Niepodległości [2019], Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i złotą odznaką "Zasłużony dla NSZZ RI Solidarność" [2021].

Koło Polaków z Indii 1942 - 1948 - Zrzeszą byłych polskich uchodźców, którzy zostali ewakuowani ze Związku Sowieckiego wraz z Armią Polską gen. Władysława Andersa i znaleźli schronienie w Indiach. Od początku istnienia Koła jego członkowie wspierają potrzebujących - dotkniętych chorobą czy kataklizmem mieszkańców Indii. Na mocy zawartej 21 marca 2019 roku umowy między Kołem a Instytutem Pamięci Narodowej do Archiwum IPN zostały przekazane materiały zgromadzone przez stowarzyszenie. Porozumienie to jest nie tylko wyrazem ogromnego zaufania, ale także symbolem "sztafety pokoleń" oddaniem przysłowiowej pałeczki w pielęgnowaniu pamięci o dramatycznej a zarazem pięknej historii tysięcy Polaków, którzy przez sześć lat doświadczali dobra, korzystając ze schronienia na indyjskiej ziemi.

Św. Adam Chętnik [1885 - 1967] - To wybitny badacz kurpiowszczyzny, której poświęcił całe swoje życie. Przedstawiał jej piękno jako integralną część polskiego dorobku kulturowego. Był światowej sławy etnografem, a także zasłużonym działaczem społecznym i muzealnikiem. Twierdził, że poszanowanie i możliwość pielęgnowania własnej kultury przez naród stanowi o jego istnieniu. Spod pióra Adama Chętnika wyszło kilkaset opracowań naukowych i dzieł literackich poświęconych Kurpiom i sprawom polskim. Znaczną część życia poświęcił na działalność narodową, w tym walkę o polskość Warmii i Mazur. Adam Chętnik zmarł w Warszawie 29 maja 1967 roku w wieku 81 lat. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w rodzinnym Nowogrodzie.