Powiedzmy sobie to raz i wyraźnie. Słynne, Mickiewiczowskie "dziady" nie są obrzędem polskim i nie mają nic wspólnego ze zwyczajami i wiarą dawnych Słowian. Wieszcz Adam sięgał po folklor głębokiej, litewskiej prowincji dlatego właśnie, że folklor ten był na terenach Rzeczypospolitej wyjątkowy i na tyle nieznany, by można było przy jego pomocy epatować salonową publiczność.
Wyjatkowy zaś folklor był, bo tereny dawnej Żmudzi i Auksztoty zamieszkuje po dziś dzień ludność bałtyjska (bałtyjska, nie słowiańska, nieuki!), której odrębność językowa oraz izolacja geograficzna ukształtowały zamknięty, nieprzenikniony dla obcych (w tym także - misjonarzy) krąg kulturowy.
Jeśli komuś zależy koniecznie na poznaniu dawnych obyczajów przedchrześcijańskiej Polski, niech się przedźwignie i zajrzy do pism Mikołaja Reja, który krytykując świąteczne obrzędy katolickie potępia konsekwentnie... przyrośnięte do nich ludowe zwyczaje. Natomiast wszelkie próby nakarmienia dusz błądzących kaszą, masłem i kiełbasą podwawelską, nie dość że zabobonne i w sprzeczności z nauką o Czyśćcu zostające, mają tyle samo wspólnego ze Słowiańszczyzną, co ofiary, wylewane nad dołem przez Odysa, aby przywabić duszę Tejrezjasza. Gdyby się ktoś niezdrowo podniecił (dla odmiany) wzmianką o Odysie, wyjaśniam, że tamten obrzęd nie był wcale "praindoeuropejski", a hurycki. Semici, wszędzie ci Semici :))).
Natomiast jedynym sposobem troski o dusze zmarłych, którego uczy wiara naszych ojców, jest uczestnictwo w świętych obrzędach Dnia Zadusznego, podczas których modlitwą, postem i jałmużną usiłujemy ulżyć przodkom, oczyszczającym się w ogniu czyśćcowym z pozostałości grzechów, między którymi - jak uczy Pismo - nie tylko bałwochwalstwo, ale i głupota zajmuje poczesne miejsce.
Amen.
