Odra XXI wieku

O tym, co można zrobić w gospodarce, decyduje właściwy plan gospodarczy. Wrocław już od czasu pierwszej lokalizacji leży w rozlewisku rzeki. Gdy przejrzeć dokumentację osadnictwa grodu, to podstawą wznoszenia murów obronnych była granica lądu i rzeki, w braku koryta kopano fosę, a kiedy miasto utraciło cechy grodu warownego, wtedy rzeka włączyła się w gospodarcze życie osady.

Mosty i jazy piętrzące wodę łączyły brzegi. Przepusty w jazach i później śluzy umożliwiały żeglugę wzdłuż rzeki a promy zapewniały łączność obu stron rzeki.

Praca przy spławianiu towarów ze Śląska do Szczecina nie tylko łączyła różne osady. Była także podstawą rozwoju handlu, była podstawą rozbudowy miasta i nie można zaprzeczyć, że ryby łowione przez rybaków stanowiły źródło wyżywienia wielu pokoleń.

Odra 2000 miała stworzyć system łączący kolejne tysiąclecia, miała przyczynić się do ochrony krajobrazu i przyrody oraz zachować dla potomnych ślady zagospodarowania sięgające tysiąc lat państwa polskiego.

Ostatecznie zaniechano wiele i bardzo wiele. Odra już nie spełnia kryteriów rzeki żeglownej a zachowane śluzy nie zapewniają możliwości rejsów współczesnym taborem śródlądowym. Przy przebudowie koryta, pogłębieniu rzeki i przebudowie wałów ochronnych wzdłuż rzeki zapomniano o wykonaniu nowych przepraw z możliwością przepuszczenia dużych ładunków. Nie rozwiązano problemu żeglugi w skali transportu międzynarodowego. Zapomniano o międzynarodowym znaczeniu rzeki i tym samym nie wykorzystano możliwości dofinansowania wielu korzystnych rozwiązań.

Aż prosi się sięgnąć po rozwiązania stosowane w krajach zachodnich i przeniesienia transportu towarowego na szlaki wodne. Zapomniano o koszcie transportu tonokilometra ładunku drogą wodną kierując całą masę towarową na drogi kołowe. Gdyby porównać koszt zatrucia środowiska przez silniki spalinowe taboru ciężarowego, budowę szlaków komunikacyjnych dla pociągów kołowych (międzynarodowy transport samochodowy) przemierzających kraj i dewastujących drogi i tak wadliwie wybudowane – to być może korzystnym rozwiązaniem byłoby wybudowanie specjalnych kanałów żeglugowych o spadkach zerowych, gdzie całe pociągi rzeczne można śluzować bez konieczności korzystania z energii elektrycznej przy wykorzystaniu energii naturalnego przepływu ogromnych mas wody.

Jedynym problemem przesłaniającym racjonalne myślenie jest poziom kosztu inwestycji. Nikt jednak nie liczy oszczędności systematycznego kosztu eksploatacji w braku alternatywnego rozwiązania.

Myślę, że proponowany materiał filmowy na temat zagospodarowania rzeki w ostatnich latach dobitnie określa skalę problemu.