Nic nie może. Poza podniesieniem podatków, ma się rozumieć.
Mam taki dziwaczny zwyczaj albo chorobę zawodową, że od razu po powrocie z urlopu muszę sięgnąć do bieżących wydań gazet. Tak, żeby sprawdzić, co straciłem, czym żyje kraj i o czym mówią ludzie.
Cieszyn, pierwsza stacja benzynowa, żona kupuje prasę i robi przegląd. A ja słucham: krzyż, krzyż, powstanie, Smoleńsk, krzyż, powstanie. Po pięciu minutach mam wrażenie, że nic się nie zmieniło. Grzęzawisko. O krzyżu miałem nic nie pisać, ale trudno zdzierżyć. Zostawiam na boku dyskusję polityczną: kto szczuł, komu zależy, kto dorzuca do ognia pod polskim kotłem.
Widać to nieuzbrojonym okiem. Inna sprawa, że każda, nawet największa partia przeminie, odejdą jej wizjonerscy liderzy, a krzyż był, jest i będzie jako symbol i najważniejszy znak. Jaki sens go tak szargać i poniżać?
Dla mnie awantura wokół krzyża to kolejny fatalny przejaw polskiego warcholstwa, postępek nieodpowiedzialny i krótkowzroczny. Ale też symbol tego, jak słabe jest państwo polskie. Okazało się bezradne w starciu z nieliczną w gruncie rzeczy grupą ludzi, których poniosły emocje i którzy pomylili symbol religijny z orężem politycznym. Kilka godzin po awanturze, którą z lubością powtarzały telewizje świata, rozmawiam z jednym z najbogatszych Polaków. Kręci głową z niedowierzaniem: jak ja tu mam przyciągnąć zachodnich inwestorów, skoro aparat państwa nie radzi sobie z tak klarowną sytuacją. Zaiste, nie trzeba być zamordystą, fanem pały i gaz-rurki, żeby ocenić rzecz całą krótko: warchołom dziękujemy, centrum Warszawy, kościoły, siedziby władz nie będą miejscem toczenia wojen ulicznych.
Ale państwo jest słabe i jak groźnych min nie robiłby Donald Tusk, nie chce być inaczej. Nie sztuka stworzyć najostrzejsze nawet prawo, zaostrzać kodeksy, dawać policji kolejne uprawnienia. Sztuka umieć i chcieć wykorzystać uprawnienia istniejące, egzekwować szanowanie prawa. Nie rezygnować z karania ze strachu, lenistwa czy politycznej kalkulacji. Kiedy na Krakowskim Przedmieściu trwało przeciąganie krzyża, Sąd Najwyższy decydował o ważności wyborów. I znów skandal – w sali paru krzykaczy, którzy powinni być usunięci natychmiast. I nigdy więcej niewpuszczeni do budynku.
Jest taki przykład warcholstwa wszechmocnego, który irytuje szczególnie: reklamy przy drogach. Tego nie ma w żadnym cywilizowanym kraju. Tam jest przepis: co, gdzie, w jakiej odległości od drogi wolno zareklamować. U nas, nawet jeśli przepis istnieje, jakoby go nie było.
Weźmy taki Raszyn, znany dobrze warszawiakom – bo tam się stoi w korkach, więc jest czas na lustrację okolic. Witkacy pisał kiedyś o Kielcach jako o szczycie ohydy i Paramouncie najgorszej małomiasteczkowej brzydoty. Dziś to Raszyn stał się największym śmietnikiem tablic reklamowych współczesnej Europy. Tysiące – duże, małe, krzyczące fluorescencją, zardzewiałe i urwane, pulsujące podświetloną frazą „seks-szop” albo równie kuszącym „cegły--pustaki-profile”. Podróżny, któremu te reklamy zlewają się w wielobarwny szlam, widzi jednak sprawę wyraźnie: w tym kraju każdy może robić, co chce i jak chce. Bez zwracania uwagi na otoczenie i estetykę. Tej ostatniej nie mamy zresztą w genach. Ostatnio „Polityka” drukowała ranking 5 najbrzydszych rzeczy w Polsce. Oj, łatwa to piłka, koledzy. Taki ranking można by ciągnąć w nieskończoność. O wiele trudniej wynaleźć, lansować, wspierać rzeczy ładne, estetyczne, pasujące do miejsca i przeznaczenia. Lata mijają i na miejsce jednej, odchodzącej ze starości peerelowskiej brzydoty wchodzi druga, już wolna i demokratyczna. Taki widać mamy gust.
Jeszcze chwila i do rangi zachowania warcholskiego urośnie sposób, w jaki rząd chce nam właśnie zmienić podatki. Pisałem w tym miejscu, że bez podwyżek obciążeń się już nie obędzie. Za długo opowiadano o zielonej wyspie Europy, a problemy budżetowe narastały i narastały. Ale powiedzieć: podnosimy wam VAT, za rok chyba znowu podniesiemy i potem jeszcze raz i jednocześnie nie powiedzieć nic o tym, gdzie się coś zaoszczędzi, jest po prostu nieodpowiedzialne. Nie wytrzymał nawet prof. Krzysztof Rybiński z SGH, człowiek, którego szanuję za spokój, konkretne pomysły na przyszłość i odwagę ich prezentowania. Tym razem poirytowany napisał w „Fakcie”, że PO staje się partią PO-pulistyczną, a Lepper wraca, może mniej opalony i w tańszym garniturze.
Profesor ma rację. Coś z lepperiady znów wisi w powietrzu. Elektorat platformiany długo słuchał i nawet rozumiał, że rząd chce, ale prezydent mu uniemożliwia. Ale gdy nastał prezydent nowy, wytoczono kolejny problem: w przyszłym roku są wybory, więc rząd i tak nic (istotnego, przełomowego, czyli kontrowersyjnego) zrobić nie może. Poza podnoszeniem podatków, rzecz jasna. Stawki VAT łatwo podnieść – a potem się dziwować, że Polacy przestają kupować. A jak przestaną, to i tak problemy budżetu powrócą ze zdwojoną siłą. Warcholstwo to zatem czy poważne zarządzanie państwem?
Michał Kobosko
>>>Czytaj inne opinie publicystów Newsweeka
Inne tematy w dziale Polityka
