Kelnerzy, barmani, taksówkarze, fryzjerzy - prace w tych zawodach czesto wynagradza sie dodatkowa zaplata za wykonana usluge. Dawanie napiwków co prawda nie jest obowiazkiem, ale w coraz wiekszej liczbie krajów staje sie spoleczna norma. W jakich sytuacjach mozemy go sobie darowac, a kiedy jest absolutna koniecznoscia?
W slynnej komedii "Dwa miliony dolarów napiwku" glówny bohater, nie majac drobnych na napiwek, obiecuje kelnerce polowe ewentualnej wygranej na loterii. Ku swojemu zaskoczeniu jego los wygrywa 4 miliony dolarów. Choc wspomniana niezwykla historia jest oparta na autentycznych wydarzeniach, w rzeczywistosci napiwki sa tylko symboliczna nagroda za wykonana usluge.
W XVIII w. placenie napiwków bylo jedyna forma wynagrodzenia dla ludzi pracujacych w karczmach. Dzisiaj napiwek sluzy do wyrazenia zadowolenia klienta z wykonanej uslugi. Zwykle prowadzi do poprawy jakosci oferowanych uslug. Chociaz nie jest obowiazkowy, w niektórych krajach istnieje niepisany obowiazek dodatkowej oplaty, która wynosi zaleznie od kraju, od 5 do 25 % wartosci rachunku. Wysokosc napiwku zalezy w glównej mierze od zwyczajów panujacych w danym kraju. Nalezy pamietac, ze w niektórych rejonach swiata dawanie napiwku moze zostac odebrane jako obraza.
Wielu z nas odbiera koniecznosc zostawiania napiwków jako niesprawiedliwosc. Napiwek odbieramy bowiem jako forme podziekowania, bonusu, premii za nasze zadowolenie z wykonanej uslugi, a nie za z góry przyjeta norme. Dlaczego w niektórych sytuacjach istnieje spoleczny przymus dodatkowego wynagradzania czegos, co jest przeciez dla pracownika jego obowiazkiem? Nalezy jednak uswiadomic sobie, ze w wielu krajach pensja w restauracjach czy barach jest minimalna, a wysokosc zarobku zalezy w glównej mierze od napiwków.
Jak nie popelnic faux pas i uchronic sie przed nienawistnymi spojrzeniami czlonków obslugi? Kiedy powinno sie dac napiwek i ile powinien wynosic? Ponizej przedstawiamy napiwkowa etykiete: gdzie i ile placimy zgodnie z zasadami panujacymi w danym kraju.
Polska
W Polsce nie obowiazuje zwyczajowy nakaz pozostawiania napiwków, jest to jednak czeste w lokalach wyzszej klasy - do rachunku dodajemy 10 - 15 %.
USA, Kanada, Czechy, Slowacja
USA to kraj napiwków. Zwykle wynosza one 15 % ceny za usluge, ale ponad 20 % nie jest dla mieszkanców niczym zaskakujacym. Podobnie jest w Kanadzie, Czechach i Slowacji - jesli nie zostawimy napiwku, kelner, taksówkarz czy barman moze sie o niego upomniec.
Japonia
Napiwki sa traktowane jako szczyt nietaktu. Nawet zaokraglanie rachunku jest niemile widziane. Podobnie jest w Korei Poludniowej, Izraelu, Singapurze i Chinach.
Europa Wschodnia
Nie ma koniecznosci pozostawiania napiwku w barze czy w taksówce, ani przewodnikowi po miescie, w restauracji wystarczy zostawic 10 %.
Holandia
Dawanie napiwków w restauracjach nie jest w Holandii obowiazkowe; mozna zaokraglic sume do pelnego euro albo dac 10% napiwku. Poza tym w dawaniu napiwków obowiazuja takie same zasady jak w Polsce.
RPA
We wszystkich restauracjach obowiazkowe jest placenie napiwków w wysokosci 10 % ceny posilku.
Hiszpania
W restauracjach, hotelach i barach napiwek powinien wynosic 5-10 %, w taksówce - 10-15 %. Ale sami Hiszpanie nie daja napiwków - postrzegaja to jako lapówkarstwo.
Portugalia
W restauracjach napiwek jest najczesciej z góry doliczany do rachunku, ale zwyczajowo zostawia sie dodatkowo jeden procent kwoty. W barach i taksówkach powinno sie zaokraglic kwote w góre.
Francja
W hotelach i restauracjach do rachunku dolicza sie 12-15 % za obsluge. Taksówkarzowi nalezy dac napiwek w wysokosci 10-15 %, natomiast w barach przewaznie zaokragla sie rachunek w góre.
Wlochy
W restauracjach doliczane jest 10 % za obsluge do rachunku albo tyle samo trzeba zostawic na stoliku. W innych miejscach zwyczaj dawania napiwków sie do tej pory nie przyjal, a za domaganie sie napiwku groza nawet kary.
Egipt
Czescia kultury kraju jest zwyczaj dawania napiwku za wszelkie uslugi i pomoc (tzw. bakszysz) w wysokosci 5-15 %. Do doliczonej przez hotel oplaty za obsluge, powinno sie jeszcze dodac 5 %. Z góry placimy tez przewodnikom na rejsach po Nilu.
Tunezja
Ogólnie przyjete jest pozostawianie bakszyszu pokojówkom, kelnerom (10-15 % wartosci rachunku), portierom, taksówkarzom, kierowcom na wycieczkach. Nalezy pamietac, aby nie wsuwac pieniedzy kelnerowi do kieszeni, gdyz swiadczy to o braku dobrych manier - dla Tunezyjczyków wazna jest nietykalnosc osobista. Napiwki daje sie tez za parking i toalete.
Australia i Nowa Zelandia
W wiekszosci miejsc napiwek jest odbierany jako obraza, poza popularnymi turystycznie miejscami, gdzie zwyczaj dawania napiwków juz sie przyjal.
Porady dotyczace napiwków
Planujac podróz nalezy uwzglednic napiwki w swoim budzecie, dobrze jest poznac lokalne zwyczaje dotyczace napiwków. Dobrze jest miec przy sobie duzo drobnych, a przed daniem napiwku nalezy sprawdzic rachunek, poniewaz w niektórych miejscach napiwek jest do niego doliczony.
Jak wreczyc napiwek
Napiwek nalezy przede wszystkim wreczyc dyskretnie. Najlepiej polozyc go na specjalnym talerzyku lub na stole. Jesli nie mamy gotówki i placimy karta, nalezy poprosic o dodanie kwoty napiwku do rachunku. Nie mamy wtedy jednak pewnosci, ze napiwek trafi do wlasciwej osoby.
Hojni Amerykanie i turysci z Rosji
Z badan wynika, ze najbardziej nie lubimy wynagradzac napiwkiem przewodników, rezydentów biur podrózy, obslugujacych lezaki na plazy lub tarasie hotelu, a takze recepcjonistów i taksówkarzy. Z obserwacji ludzi zajmujacych sie gastronomia wynika, ze zwykle to ludzie sredniozamozni, a nie ci najbogatsi, sa bardziej hojni. Najbardziej skapi w nagradzaniu napiwkiem sa Francuzi, Hiszpanie, Portugalczycy i Wlosi. Natomiast najwiecej mozemy sie spodziewac od Amerykanów i Rosjan.
Pamietajmy, ze podrózujac po swiecie stajemy sie niejako nieoficjalnymi ambasadorami naszego kraju. Dlatego przed wyjazdem warto poznac kulture i zwyczaje kraju, do którego jedziemy.
Katarzyna Jaworska jest redaktorem Portalu Skarbiec.Biz
http://www.skarbiec.biz/lifestyle/smaki/06_09_2010.htm
