Friedrich von Hayek o "okrągłym stole"

W maju 1989 roku podziemne pismo organizacji Solidarność Walcząca z Wrocławia - “Biuletyn Dolnośląski” opublikowało artykuł nieżyjącego już myśliciela, ekonomisty, Friedricha Augusta von Hayek’a pt. “W opozycji do opozycji”. Autor koncentruje się w nim na analizie społeczno-politycznych i gospodarczych konsekwencji “okrągłostołowego” kontraktu. Nie brak tu krytycznych słów pod adresem całej polskiej opozycji, którą dzieli Hayek na “realistów” czyli zwolenników rozmów z komunistami, oraz na “front odmowy”, grupujący przeciwników jakichkolwiek kompromisów z PZPR. Błędem jednych, jak i drugich jest - według Hayek’a - brak wizji gospodarczego rozwoju Polski i brak świadomości konieczności radykalnych rozwiązań ekonomicznych, prowadzących do - jak to ujmuje austriacki ekonomista - restytucji własności.  Przesłanie publikowanych wyżej fragmentów artykułu Hayek’a nic nie straciło na aktualności. Wprost przeciwnie - im więcej lat dzieli nas od “okrągłego stołu”, tym silniej uderza nas trafność przenikliwej analizy Hayek’a, zaś konsekwencje zaniechań, będących grzechem pierworodnym zgniłego kompromisu z 1989 roku, zawartego pomiędzy “realistami” z opozycji a komunistami, zwanymi dziś przez nich “ludźmi honoru”, zaczynają nam coraz bardziej doskwierać. Ci, którzy dziś, w kolejną rocznicę “okrągłego stołu” nadymają się przeświadczeniami, jaki to wielki sukces wówczas odnieśli, niżej opisanymi problemami zdają się w ogóle nie zaprzątać sobie głów… Zachęcamy do lektury historycznego artykułu Friedricha Augusta von Hayek’a.

"(...) W tzw. „realistycznej” części solidarnościowej opozycji, z Wałęsą na czele, rządzi myślenie w kategoriach gry politycznej – nie ma tu moralnej odmowy współuczestnictwa w sprawowaniu władzy, zostaje tu także uhonorowana podstawowa zasada działania politycznego: etapowość dążenie do wytkniętego celu ostatecznego. Inaczej bowiem – argumentowali „realiści” - fundamentalizm staje się podstawą jałowego trwania z bronią (strajkową) u nogi (też przecież nie wiadomo czy nie zużytą). Jakkolwiek uważam argumentację „realistów” za słuszną, to nie zgadzam się z realizacją słusznej w zasadzie drogi politycznej. I odwrotnie – pomimo iż postawę „frontu odmowy” uważam za błędną w swej istocie, to sądzę, że zachowując metody walki i nie godząc się na „tajną dyplomację” przy „okrągłym stole”, ta część opozycji może odegrać jeszcze pozytywną rolę.Gordyjski węzeł sytuacji Polski „rozplątywano” przy „okrągłym stole” szarpiąc nim na wszystkie strony i … jeszcze bardziej go splątując. Zamiast szukać końca owej nitki, motano kłębek jeszcze bardziej. Wbrew bowiem szczerym demokratom zza „okrągłego stołu” owa próżnia społeczna, nieistnienie społeczeństwa obywatelskiego, jest skutkiem, a nie przyczyną zanegowania zasady sankcjonującej prawdziwą demokrację, a mianowicie zasady własności.

(...) Próba stworzenia demokracji bez restytucji fundamentów własnościowych, które zniósł akt nacjonalizacji, musi skończyć się niepowodzeniem..."

Czytaj cały artykuł...