Dopiero przeszło dziesięć lat po ponownym odzyskaniu niepodległości, w 2001 r., żołnierze i działacze konspiracji antykomunistycznej zostali symbolicznie uhonorowani przez większość Sejmu III Rzeczypospolitej, w uchwale oddającej hołd działaczom Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. W okresie PRL ludzie ci popadli w zapomnienie, będące konsekwencją przerwania tradycji niepodległościowej. Na stan ten złożyła się z pewnością dwupokoleniowa trwałość systemu komunistycznego w Polsce, adaptacja do niego i będące tego konsekwencją przemiany społeczne i świadomościowe.
Wydarzenia z lat 1944-1956 w Polsce (i Europie Środkowej) nosiły cechy podboju politycznego i cywilizacyjnego. Władza komunistycznej PPR została narzucona przemocą, przy wsparciu Armii Czerwonej i NKWD oraz przy braku sprzeciwu dotychczasowych zachodnich sojuszników Polski. Niegodzacych się z takim rozwojem wydarzeń oraz uznanych za potencjalnych przeciwników poddano terrorowi w skali masowej.
Władzę sprawowano na wzór sowiecki, a afirmacja służby systemowi komunistycznemi, którą utożsamiano z patriotyzmem, była podstawą obecnej propagandy. Idee niepodległościowe zostały zrównane z faszyzmem.
Janusz Kurtyka, Polska lat 1944-1956: z dziejów agonii i podboju [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. I, Kraków-Warszawa-Wrocław 2002
Ale musiało minąć jeszcze 10 lat od „symbolicznego uhonorowania” nim polski parlament przyjął ustawę „o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci »Żołnierzy Wyklętych«”. 26 lutego 2010 r. Prezydent RP Lech Kaczyński przedstawił Sejmowi projekt ustawy, lecz nie doczekał wprowadzenia jej w życie. Po wewnątrzparlamentarnych komplikacjach ustawa została przyjęta 3 lutego 2011 r. Dzień 1 marca wybrano jako upamiętnienie daty stracenia w więzieniu na Mokotowie członków IV Zarządu Zrzeszenia „WiN”: Łukasza Cieplińskiego, Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Rzepkę, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego, Karola Chmiela.
Jednym z inicjatorów upamiętnienia tego dnia był śp. profesor Janusz Kurtyka, który przez całe dorosłe życie walczył o odkłamanie historii „Żołnierzy Wyklętych”. Dziś, na miesiąc przed świętem państwowym, pani Zuzanna Kurtyka, specjalnie dla Portalu ARCANA mówi o wartości tej rocznicy:
Dziś próbuje się nas uczyć, że szlachetny człowiek to człowiek głupi. Że uczciwy człowiek to człowiek naiwny. Odwaga ma cenę miejsca intratnej pracy lub podania ręki na korytarzu przez szefa. Czasem awansu. Skarlałe pokolenia skarlałych wartości. Czy stać nas dziś na to, by przestać myśleć tylko o sobie, o tym, by żyło się wygodnie i łatwo? Czy potrafimy pochylić głowę przed Tymi, którzy za nas oddali życie? Którym za nas to życie zniszczono? Kuszeni do konformizmu, mamy jeszcze parę tygodni czasu do 1-go Marca, dnia Żołnierzy Wyklętych, dnia najpiękniejszej armii świata, by zastanowić się nad tym pytaniem. (...)
http://www.portal.arcana.pl/Juz-tylko-miesiac-zostal-do-narodowego-dnia-pamieci-zolnierzy-wykletych,2225.html
