Jan Grabowski, profesor kanadyjskiego University of Ottawa, wybitny specjalista w dziedzinie historii Holokaustu - badał losy Żydów, którzy usiłowali uciekać z gett i transportów śmierci. Ich liczba oceniana jest na 300 tysięcy, z czego 40 tys. przeżyło w okupowanej Polsce (rozmowa z profesorem w najnowszym numerze Tygodnika Siedleckiego).
Jakie były losy pozostałych? - zapytuje historyk, który przebadał setki relacji dotyczących Podlasia. Po czerwcu 1942 r. odbywał się tam „sezon polowań na Żydów”. Podlascy chłopi tropili ich, wydawali Niemcom, a czasem nawet mordowali. Z dokumentacji niemieckiej wynika jasno, że wypadków kolaboracji na tym tle było co najmniej kilkaset.
Zdaniem profesora - Niemcy, którzy nie umieli odróżnić Polaka od Żyda, bez pomocy kolaborantów nie zdołaliby ująć większości zbiegów. Prof. Grabowski podkreśla, że ostatnich Żydów Polacy wydawali hitlerowcom tuż przed wkroczeniem armii sowieckiej - w lipcu 1944 r. Nie ma dowodów na to, żeby przeciwstawiali się temu proboszczowie.
I tak, jak znane są chwalebne przypadki ukrywania dzieci żydowskich w klasztorach, tak nie natrafiłem na choćby jedno wspomnienie, aby ksiądz proboszcz potępił ludzi mordujących Żydów... Do rozsądku próbowali przemawiać aptekarze, nauczyciele, komendanci straży pożarnych - z ambon nie płynęły słowa przygany...- mówi historyk.
W tym też właśnie, jego zdaniem, tkwią źródła utrwalonego w diasporze USA stereotypu Polaka-antysemity. Żydzi, którzy przeżyli i wyjechali na Zachód, mówili o tym, co widzieli: Niemcy mordowali masowo, Polacy - „detalicznie”. I było to tym bardziej okrutne i bolesne, że zabójcami nie byli hitlerowcy, lecz swoi, osoby znane z imienia i nazwiska.
To zostawia głębokie rany - twierdzi prof. Grabowski - dlatego o ciemnych stronach polskiej historii należy mówić równie głośno, jak o heroiźmie.
STARAM SIĘ GADAĆ DO RZECZY.
Opublikowałem powieści „ GRUPY NA WOLNYM POWIETRZU ” (Świat Literacki, W-wa 1995 i 1999) i „ STREFA EJLAT ” (Sic!, W-wa 2005); tom opowiadań ” TEN ZA NIM ” (Świat Literacki, W-wa 1996); ” WZGÓRZA KRZYKU” (Świat Literacki, W-wa 1998) - zbiór reportaży i wywiadów zamieszczanych w latach 90. w GW i tygodniku Wprost; „WŁAŚNIE IZRAEL” (Sic!, W-wa 2006) - wywiad-rzeka o Izraelczykach. “ TSUNAMI ZA FRAJER. Izrael - Polska - Media” (wyd. Sic!, W-wa 2008) - zbiór felietonów blogowych, zamieszczanych w portalach: wirtualnemedia.pl i salon24.pl.; פולין דווקא (Właśnie Polska)- reportażowa opowieść o Polsce z rozmowami o kulturze - Jedijot Sfarim, Tel Awiw 2009; WARSZAWSKI BEDUIN (Aspra-Jr, W-wa 2012)- biografia Romana Kesslera. @ ZDZICHU: WITH A LITTLE HELP OF HUMAN SHIELDS. Spiro Agnew: The bastards changed the rules and didn’t tell me. I LOVE THE SMELL OF NAPALM IN THE MORNING (Apokalipsa teraz). "Trzeba, żeby pokój, w którym się siedzi, miał coś z kawiarenki" (Proust). MacArthur: Old soldiers never die; they just fade away. Colombo: Just give me the facts. "Fuck the Cola, Fuck the Pizza, all we need is Slivovica". Viola Wein: Lokomotywa na Dworcu Gdańskim nie miała nic wspólnego z wierszem Juliana Tuwima.
FUCK IT! AND RELAX (John C. Parkin)
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
