Systemy wyborcze

Ponieważ można nabrać przekonania, że na świecie istnieją tylko dwa systemy wyborcze (jeden leninowski, a drugi to JOW), postanowiłem zrobić krótkie zestawienie różnych systemów. Krótkie, bo nie wchodzę w szczegóły poszczególnych ordynacji wyborczych.

			System wyboru
		Większościowy	Mieszany	Proporcjonalny
Okręgi wyborcze	Jedno manda towe	FPTP (First-Past-The-Post) SV (Supplementary Vote) Alternatywny głos / AV (Alternative Vote)	nie występuje	nie występuje
	Wielo manda towe	Głosowanie blokowe (Block Vote BV) Głosowanie blokowe na partie (Party Block Vote - PBV)	Mieszany system propocjonalny / MMPS (Mixed Member Proportional System) zwany też AMS (Additional Member System) AV+ (Alternative Vote Plus)	PGP (Pojedyńczy Głos Przechodni) / STV (Single Transferable Vote) System list partyjnych zamknięty System list partyjnych otwarty

(przepraszam za brzydką tabelę, ale nie potrafię opanować zasad edycji...)

FPTP (First-Past-The-Post)

Wyborca zaznacza kandydata, na którego oddaje głos. Mandat uzyskuje ten kandydat, który dostał najwięcej głosów. Rząd tworzy ta partia, która ma najwięcej głosów (lub w koalicji)

Głosowanie blokowe / BV (Block Vote)

Wyborca zaznacza na liście tylu kandydatów, ile jest mandatów w okręgu. Wygrywają ci, którzy mają najwięcej głosów.

Głosowanie blokowe na partie / PBV (Party Block Vote)

Tak samo jak BV, ale głosuje się na partie a nie na kadydatów.

SV (Supplementary Vote)

Wyborca zaznacza kandydata, na którego oddaje głos jako pierwszy wybór i MOŻE zaznaczyć drugiego kandydata.Jeżeli jakiś kandydat otrzymał ponad 50% głosów pierwszego wyboru, to przechodzi. Jeśli nie, to do drugiej rundy liczenia głosów przechodzą kandydaci z największą ilością głosów pierwszego wyboru. Głosy drugiego wyboru kandydatów odrzuconych sumuje się Wygrywa ten, kto ma najwięcej głosów.

Alternatywny głos / AV (Alternative Vote)

W tym systemie dysponuje się wieloma głosami i głosuje według preferencji (przeważnie numerycznie - 1, 2, 3, itp.). Jeśli jeden kandydat uzyskuje 50% i więcej głosów z oznaczeniem 1 to ten kandydat wygrywa. Jeśli nie, odpada kandydat z najmniejszym poparciem, a jego głosy rozdziela się według dalszych preferencji wyborców. Ten proces jest powtarzany, aż jeden z kandydatów uzyska bezwzględną większość.

Mieszany system propocjonalny / MMPS (Mixed Member Proportional System) zwany też AMS (Additional Member System)

Mieszanka FPTP i systemów list partyjnych. Istnieje wiele jego odmian. Jeden głos oddaje się na kandydata wybieranego poprzez jednomandatowe okręgi wyborcze. Drugi głos oddawany jest na listę partyjną (bez możliwości głosowania na osobę w ramach listy). Zwycięzcy w ramach jednomandatowych okręgów wyborczych automatycznie uzyskują miejsce. Reszta miejsc natomiast jest rozdzielana, tak aby cała izba odzwierciedlała rozdział poparcia na listy partyjne.

AV+ (Alternative Vote Plus)

J.w. lecz w przypadku oddawania głosu na listę partyjną można głosować na osobę w ramach listy.

PGP (Pojedyńczy Głos Przechodni) / STV (Single Transferable Vote)

Wyborca zaznacza numerami kolejność swoich preferencji na karcie do głosowania obejmującej np. 3-5 kandydatów. Bardzo podobna jest metoda Schulze'a stosowana przez różne organizacje społeczne.

System list partyjnych zamknięty

Wyborca głosuje na partię, a mandaty są przydzielane partiom w zależności od ilości głosów (proporcjonalnie). O tym, czy kandydat zdobędzie mandat decyduje wyłącznie partia. Głosy najczęściej liczone metodą d'Hondta lub metodą Sainte-Lague'a.

System list partyjnych otwarty

Wyborca głosuje na jednego kandydata. Głosy oddane na partię wyznaczają ilość mandatów, jakie uzyska partia. O tym, który kandydat z danej partii dostanie mandat decyduje liczba głosów na kandydata w ramach listy partyjnej.

Proszę wybaczyć brak porównania wad i zalet każdego z systemów - pojawi się to wkrótce. Post nie pretenduje do miana wyczerpującej analizy i ma na celu tylko pokazanie wielości systemów unikając zdychotomizowania wyboru między JOW a otwartym systemem list partyjnych. Wszelkie merytoryczne uwagi mile widziane.