Czy da się stworzyć atmosferę Świąt Bożego Narodzenia bez Renifera Rudolfa i Dziadka Mroza?
Czy da się przejść przez Adwent bez renifera Rudolfa, bez Dziadka Mroza albo "Santa Claus'a", czy nadal będzie to miało czar Bożego Narodzenia? Oczywiście jest to w gruncie rzeczy pytaniem o kwestie zasadnicze. Na ile wszechogarniające skomercjalizowanie tworzy atmosferę świąt, a ile zostało w nich jeszcze samego Bożego Narodzenia.
Wszystko płynie, świat się zmienia, człowiek się zmienia - to truizmy. Ale jednak od prawie 2000 lat w naszym kręgu kulturowym uważano za ważne by najkrótsze dni w roku poświęcić kontemplacji cudu wcielenia Boga w ciało człowieka. Akurat wtedy gdy nie było pracy na roli, gdy dni mijały większości ludzi w Europie na grzaniu zadków wspólnym siedzeniem w izbie przy pracy rzemieślniczej i krótkiej, póki jasno. Czasem myślę, czy aby przypadkiem żarówka nie wpłynęła mocniej na zmianę stylu życia niż telefon komórkowy? Dla człowieka wieku XVI czy XVIII czas grudniowy był czasem spowolnienia i zadumy. Dla nas w początkach wieku XXI to zazwyczaj okres pośpiechu, pędu, wszechogarniającego niedoczasu. Wszystko płynie, świat się zmienia, człowiek się zmienia.
Z pewnością zyskaliśmy wraz z industrializacją wiele, przemysł dał tysiącom ludzi potrzebne, a także całkowicie nie potrzebne, im do życia dobra. Kiedyś grzebień był pieczołowicie wycinany z kości czy drewna, dziś w tym samym czasie z form wtryskowych wypadają do pudełek miliony grzebieni. Co roku przed Bożym Narodzeniem nachodzą mnie myśli o przedmiotach niepotrzebnych, a im jestem starsza tym bardziej pożądam takich przedmiotów, które mieć będę przez całe życie i które potem trafią do rąk moich dzieci. Pamiętam szał lat 90tych gdy w Polsce pojawiły się ozdoby choinkowe, kolorowe, w modnych barwach, nietradycyjne, nowoczesne. Rozmowy przy wigilijnym stole "A w jakich kolorach macie w tym roku choinkę, bo nasze jest różowo srebrna?" "My zrobiliśmy czerwono-złotą." Wiecie, że Polska jest czwartym światowym producentem ozdób świątecznych? I to pół piwnicy wypełnione po kilku latach bombkami choinkowymi w każdym kolorze - ale bez duszy. Poniekąd to bieda wymuszała większą trwałość przedmiotów. No i te luźne myśli co roku w grudniu w czasie realizowania "listy prezentów od świętego Mikołaja" ścierają mi się w wyobraźni z otoczką Świąt Bożego Narodzenia. Czy to co kupuję bliskim jest im potrzebne. Czy robię to z dla nich namyślając się nad każdym z nich, oddając im swój czas i obserwację. Prezent to moja myśl o Tobie przecież. A nie ptaszek na liście TO DO.
Czekoladowy pajacyk w sreberku, kolejna paczka światełek ledowych do montowania na balkonowej balustradzie, magazyn sklepu pełen skarpetek z białoczerwone lukrowe laski, sterty "kurzołapek" z pozytywką grającą amerykańską melodię z dzwoneczkami - to wszystko jest jak geowłóknina, którą otaczamy w ogrodzie delikatniejsze drzewka na zimę. Tworzy takie chochoły współczesności, ale tam gdzieś w środku jest istota sprawy. Czas na refleksję nad kwestiami najważniejszymi. Jak pień drzewa którym za chwilę, zaraz jak tylko odtają śniegi popłyną znowu soki życia. Skąd, dokąd, jaki wydadzą owoc? Czasem nie zauważamy widząc tylko te owinięte włókniną pacyny w zimowym ogrodzie.
W tym roku zadałam sobie trud i zerknęłam nieco w twórczość poetów polskich XIX w. i początku XX w. A jak oni pisali o Bożym Narodzeniu? Jak przezywali ten czas zadumy? I nagle okazało się, że tekstów poetyckich wcale nie ma dużo, choć są znaczące. Jeszcze trudniejsze okazało się zadanie dobrania do tej poezji obrazów z polskiego malarstw. Czasem tropy wiodły do zestawień które nadawały tym treściom nieco pogłębiony wymiar. Czasem trafiałam w swoim szukaniu na treści bardzo bolesne. Ale absolutnie zawsze autor widział istotę sprawy, ten pień drzewa w którym płynie sok życia, esencja kultury łacińskiej - chrześcijańskie wcielenie Boga w ciało człowieka, za zgodą człowieka i z jego bezgranicznym zaufaniem.
I tak w tym roku oddajemy ekipą @teatrglosow (z portalu x.com) w Państwa ręce #PolskiKalendarzAdwentowy #PolskaPoezjaNaAdwent . Swoje wędrówki po kartach antologii poezji polskiej oraz błyszczących albumów malarstwa polskiego zakończyłam projektem, który od dziś codziennie o 6 rano będzie aż do 24 grudnia publikowany w postaci multimedialnych pocztówek na YouTube łączących dźwięk z obrazem. Mamy nadzieję, że znajdą te nagrania Państwa uznanie i będziecie je sobie Państwo w przedświątecznym nastroju rozsyłać wraz z życzeniami i ciepłymi myślami o sobie nawzajem w tym, było nie było, czasie zadumy. Dobrego Adwentu.
KALENDARZ ADWENTOWY - POLSKA POEZJA NA ADWENT - link do playlisty*
*wszystkie obrazy, treści oraz muzyka użyte w projekcie pochodzą z domeny publicznej.
