Na marginesie koszmaru, czyli "kto ma odrzucić?"

CZĘŚĆ I

*          *          *

CZĘŚĆ II

MOTTO 

Na świątyni w Delfach widniała sentencja – „Nic ponad miarę” (μηδέν άγαν) – przypisywana przez Arystotelesa jednemu z legendarnych siedmiu mędrców greckich.

Ilustracja. Zamknięte oczy Buddy...

Kilka uwag na marginesie notki blogera @zbyszeks "Czego nas uczy Artur Schopenhauer dzisiaj?" będącej refleksją nad kanałem Youtube https://www.youtube.com/@zygfrydfilozofia1949 i nad kolejną jego edycją pt. Filozofia koszmaru  poświęconą myśli Artura Schopenhauera.

Myśl Schopenhauera to zeuropeizowany (ergo: uintelektualniony) buddyzm. Sądzę, że warto przytoczyć celne podsumowania stanowiska myślowego buddyzmu, których autorem jest Edward Caird (1835-1908) z jego dzieła THE. EVOLUTION OF RELIGION. THE GIFFORD LECTURES DELIVERED BEFORE THE. UNIVERSITY OF ST. ANDREWS IN SESSIONS. 1890-91 AND 1891-92:

"Buddyzm, podobnie jak abstrakcyjny panteizm [wedyjski, przyp. mój, wawel], któremu się sprzeciwia, nie ma szczególnego szacunku dla duchowej natury człowieka. Jest to doktryna wyrównująca [reaktywna, przyp. mój, wawel], która  bezkrytycznemu „cokolwiek jest, jest słuszne” braminizmu przeciwstawia równie bezkrytyczne „cokolwiek jest, jest złe”. Cechy, które tworzą człowieka buddyzm nie dość wyraźnie stawia ponad tymi, które tworzą bestię. A jeśli miłość buddyjska rozciąga się na wszystkich ludzi, a nawet, możemy powiedzieć, na wszystkie żyjące istoty, to nie chodzi o to, że uważa ich za mających jakąkolwiek realną wartość w ich indywidualnym życiu, ale o to, że patrzy na nich jako na wszystkich jednakowo cierpiących z powodu nędzy istnienia.

Buddyzm jest przede wszystkim protestem przeciwko przesądnemu politeizmowi i towarzyszącej mu dezorganizacji społecznej; ale w swym odrzuceniu wobec wewnętrznego życia podmiotu utracił równowagę i ostatecznie utracił wszystko, nawet sam podmiot, w ciszy Nirwany. 

Wobec braku osobistego uczucia miłość uniwersalna [w rozumieniu buddyzmu, przyp. mój, wawel] jest najbliższa absolutnej ciszy myśli i uczuć, która jest wygaśnięciem osobowego „ja”.

Chociaż bowiem ogólna wada [abstrakcyjnego panteizmu wedyjskiego, przyp. mój, wawel] polega na tym, że przedstawia on Boską Istotę, która jest właściwie jednością przedmiotu i podmiotu, pod pozorem abstrakcyjnego podmiotu, buddyzm posuwa opozycję podmiotu do przedmiotu tak dalece, że nie może przyznać się do jedności pod jakąkolwiek postacią. Jest to zatem religia bez Boga. Moglibyśmy nawet powiedzieć, że jest to etyka bez religii, gdyby nie to, że czysto negatywny ruch myśli zmierza w swoim logicznym rezultacie do rozbicia życia moralnego i religijnego; gdyż przeciwstawienie tego, co moralne, i tego, co naturalne, traci całą swą siłę, gdy staje się absolutne. Kiedy w ten sposób świadomość zostaje wprowadzona w całkowitą niezgodę sama ze sobą, pojednanie nie jest możliwe.

Jedyne, co pozostaje, to, jak mówią sami buddyści, „światło” świadomości, które powinno zostać „zdmuchnięte”."

Ilustracja. Edward Caird.

Ilustracja. Artur Schopenhauer.