Wniosek o wyjaśnienia w sprawie śmierci 4-miesięcznego Oskara

MINISTERSTWO SPRAWIEDLIWOŚCI

Dotyczy: Listu otwartego z dnia 27 czerwca 2025 r. w sprawie tragicznej śmierci 4-miesięcznego Oskara.

Wniosek o wyjaśnienia i udostępnienie anonimizowanych orzeczeń w sprawie śmierci 4-miesięcznego Oskara oraz decyzji o odmowie powrotu dziecka (Leny) do matki

Szanowni Państwo,

W związku ze śmiercią 4-miesięcznego dziecka (Oskara), do której doszło kilka dni po odebraniu go matce i umieszczeniu w pieczy zastępczej, oraz w związku z decyzją sądu o pozostawieniu drugiego dziecka (3-letniej Leny) w dalszym rozłączeniu z matką, zwracam się z wnioskiem o:

I. Udostępnienie (na podstawie dostępu do informacji publicznej i interesu publicznego):

1. Anonimizowanego orzeczenia sądu wraz z uzasadnieniem w sprawach:

Umieszczenia Oskara i Leny w pieczy zastępczej w trybie interwencyjnym;
Odmowy powrotu Leny do matki – decyzja z lipca 2025 r.

2. Informacji, czy i w jakim zakresie sąd rozważał przesłankę „dobra dziecka”, zgodnie z art. 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz art. 72 Konstytucji RP.

II. Pytania dotyczące postępowania organów wymiaru sprawiedliwości:

1. Dlaczego w sytuacji, gdy matka dzieci odbywała wyrok 4 miesięcy pozbawienia wolności, nie zastosowano:

dozoru elektronicznego (SDE),
odroczenia wykonania kary,
umieszczenia jej w placówce umożliwiającej pobyt z dzieckiem (np. dom matki z dzieckiem)?

2. Czy sąd karny i sąd rodzinny wzięły pod uwagę, że natychmiastowe osadzenie matki pozbawiło dzieci opieki i wymusiło ich przekazanie do pieczy zastępczej?

3. Czy decyzja o odebraniu dzieci była konieczna i proporcjonalna, czy też stanowiła wyłącznie skutek automatycznego wykonania wyroku?

4. Czy sąd rodzinny badał inne możliwości zabezpieczenia dobra dzieci – np. tymczasową opiekę z udziałem kuratora, nadzór asystenta rodziny lub udział instytucji pomocowych?

5. Czy przy podejmowaniu decyzji o losie Leny sąd uwzględnił:

więź emocjonalną z matką,
traumę związaną ze śmiercią brata,
psychiczne konsekwencje długotrwałego rozłączenia z rodziną biologiczną?

6. Czy obecnie istnieją obowiązujące wytyczne dla sędziów rodzinnych, określające sposób postępowania w sytuacjach interwencyjnego odbierania dzieci – szczególnie niemowląt?

III. Uzasadnienie:

Decyzje instytucji państwowych doprowadziły do tragicznej śmierci dziecka. Zastosowano wobec matki bardzo restrykcyjny środek – więzienie – mimo że istniały alternatywy. Oddano niemowlę do pieczy zastępczej bez należytej kontroli. A dziś sąd odmawia zwrotu dziecka, mimo że matka została przedterminowo zwolniona.

Zwracam uwagę, że śmierć dziecka oraz kolejne decyzje dotyczące rodzeństwa budzą bardzo poważne wątpliwości natury prawnej, etycznej i instytucjonalnej, a także pogłębiają kryzys zaufania do wymiaru sprawiedliwości.

IV. Wniosek:

Proszę o pilne przekazanie:

wskazanych orzeczeń w zanonimizowanej formie,
odpowiedzi na powyższe pytania,
informacji, czy planowana jest kontrola lub ocena działań sądów rodzinnych w sprawach interwencyjnych, szczególnie w przypadku małoletnich dzieci.

Z poważaniem,

V. Zwolnienie matki – jako forma "zadośćuczynienia za śmierć Oskara"?

Trudno przy tym nie odnieść wrażenia, że zwolnienie matki z więzienia miało na celu ciche „zrekompensowanie” błędu państwa, które doprowadziło do śmierci Oskara.

Jednakże:

Jeśli był to gest „odruchowy”, to nadal nie zmienia sytuacji prawnej matki w sprawie drugiego dziecka.
Wręcz przeciwnie – teraz sąd rodzinny odmawia powrotu Leny.
Cytując klasyka,

„nie ma w słowniku kulturalnych ludzi słów, które by mogły wystarczająco obelżywie określić postępowanie działania organów w stosunku do Oskara, jego mamy i rodziny.”

Do wiadomości:

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Pani Wiceministra Aleksandra Gajewska
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Biuro Rzecznika Praw Dziecka
Komisja Polityki Społecznej i Rodziny
Telewizja Republika
wPolityce
Niezależna